Dagblaðið Vísir - DV - 16.05.2014, Blaðsíða 37

Helgarblað 16.–19. maí 2014 Fólk Viðtal 29
lifa mörgum lífum í gegnum sögurnar
og svo að leika þennan harða töffara
sem gat alltaf slegið frá sér.“
Skammaðist sín fyrir fátæktina
Í raun var drykkjan á heimilinu aldrei
neitt feimnismál. Ekki þannig að Ró-
bert væri kannski að bera það á torg
í skólanum hvað hann glímdi við
heima, en hann gat alltaf rætt það við
vini sína. „Ég man ekki eftir að hafa
skammast mín sérstaklega fyrir það.
Það var frekar að ég skammaðist mín
fyrir fátæktina. Það var mikil stétta-
skipting í samfélaginu þarna og þegar
þú áttir lítið var erfitt að sjá hvað
neyslan var mikil fyrir framan mig. Við
vorum ekki rík og oft áttum við engan
pening. Síminn var tekinn úr sam-
bandi og svona.“
Til að eignast vasapeninga fór
hann frá níu ára aldri niður í gúanó og
gellaði. Þannig eignaðist hann pen-
ing sem hann gat notað eins og hon-
um sýndist, hvort sem það var í sæl-
gæti eða dót. „Það varð til þess að ég
ræktaði snemma með mér viðskipta-
vit og sjálfsbjargarviðleitni. Ef fisk-
salinn vildi ekki kaupa þetta á góðu
verði vissi ég vel í hvaða hús ég ætti
að fara.
Ég man eftir því þegar ég keypti
páskaegg í fyrsta skipti sem fjöl-
skyldufaðir. Þá keypti ég fáránlega
stór páskaegg. Það var arfur frá þeim
tíma sem ég fékk alltaf minnstu gerð
af eggjum. Þetta var algjört rugl,“ segir
hann hlæjandi. „Einhver tíu ára inni í
mér tók yfir.“
Horfði á menn deyja
Í Vestmannaeyjum ólst hann upp í
götu þar sem drykkja var vandamál
á nokkrum heimilum. „Á milli okk-
ar krakkanna ríkti skilningur fyrir því
að stundum þurftum við að fá að vera
annars staðar því mamma eða pabbi
var fullur. Við vorum bara krakkar að
redda okkur.
Stundum voru foreldrar okkar að
drekka saman og stundum lentu þeir
saman í átökum við lögregluna. Við
urðum vitni að því. Ég get ekki sett
þá reynslu í orð því ég veit ekki hvaða
tilfinningar hrærðust í mér við að
upplifa það; ótti, óöryggi og líka ein-
hver hrifning og spenna. Adrenalínið
flæddi um líkamann. Þetta voru ægi-
legir atburðir og ég fann fyrir barns-
legri forvitni við að gægjast inn í heim
hinna fullorðnu og sjá eitthvað sem ég
átti ekki að sjá.
Margt svoleiðis upplifði ég vegna
þess að ég bjó í Vestmannaeyjum,“
segir Róbert og minnist þess þegar
belgíski togarinn Pelagus strandaði
árið 1982 og fjórir menn fórust, tveir
belgískir sjómenn og tveir íslenskir
björgunarsveitarmenn.
Verið var að draga skipið vélarvana
til hafnar í foráttubrimi þegar tog-
vírinn slitnaði og skipið rak upp í
hraunið á austanverðri Heimaey. Þar
safnaðist saman björgunarsveit og
línu var komið út í skipið. „Fréttin
fór eins og eldur í sinu um eyjuna. Í
stað þess að mæta í danstíma sem
mamma hafði skráð mig í skrópaði
ég og fór á vettvang. Ég horfði á menn
deyja, ellefu ára gamall.“
Harmleikur í Eyjum
„Menn voru að fara út í skip
að bjarga áhöfninni og á sama
tíma riðu ótrúleg brot yfir skip-
ið sem dansaði til og frá eins
og korktappi í briminu. Menn
sópuðust burt í þessum stór-
sjó og aðrir festust í trolli þar
sem þeir döngluðu til og frá,
látnir. Að verða vitni að þessu
var skelfilegt og minningin fer
aldrei úr huga mér. Við stóð-
um þarna við hlið björgunar-
sveitarmanna sem voru í tár-
um og í faðmlögum á meðan
þeir horfðu á félaga sína í
þessum aðstæðum án þess að
geta nokkuð að gert. Það situr
alltaf í mér.“
Fleiri slys áttu eftir að hafa
áhrif á Róbert. Eins og þegar
Hellisey VE 503 sökk austur
af Heimaey árið 1984. Einn
áhafnarmeðlima, Guðlaugur
Friðþórsson, framkvæmdi
ótrúlegt þrekvirki þegar
hann synti í köldum sjó um
sex kílómetra leið og gekk síðan yfir
úfið hraun til byggða. Komst hann
einn lífs af frá slysinu. „Ég þekkti Guð-
laug þá og hann er góður vinur minn í
dag. Þetta slys snerti mig mjög mikið.
Seinna var ég á sjó á Breka. Þar var
ég með manni á hlera sem fór útbyrð-
is þegar ég var í frítúr. Þetta voru allt
miklir harmleikir sem snertu marga
og sorgin var mikil. Seinna hef ég
oft hugsað með mér hvað við erum
snögg að afgreiða andlát út af neyslu
og fljót að segja að hinn látni hafi
verið ógæfumaður og drykkjuróni. Í
mínum huga er það líka fólk sem hef-
ur fallið frá borði og fengið á sig brot í
lífsins ólgusjó.“
Pabbi varð útigangsmaður
Róbert var þrettán ára þegar faðir
hans hélt utan. Þá hafði ekkert sam-
band verið á milli þeirra í dágóðan
tíma en þeir höfðu nýlega rekist hvor
á annan á Laugaveginum fyrir tilvilj-
un. „Það var hræðilegt. Pabbi var úti-
gangsmaður, einn af þessum mönn-
um sem þú sérð í strætinu og ég
skammaðist mín hræðilega. Hann
spurði hvað væri að frétta og við átt-
um smá spjall. Hann var mjög góð-
ur og kærleiksríkur maður á vondum
stað í lífinu. En skömmin var svo mik-
il að ég gat ekki komist nógu hratt í
burtu. Ef ég hefði séð hann án þess að
hann sæi mig hefði ég kannski geng-
ið fram hjá honum. Þetta var orðið
þannig. Vonbrigðin voru of mörg og
of mikil.“
Skömmu eftir skilnaðinn eignað-
ist Róbert stjúpa sem gekk honum
í föðurstað. Róbert upplifði sig því
aldrei föðurlausan þótt faðir hans
væri ekki til staðar. „En það var alltaf
þetta gat. Það vantaði þennan gaur.
Pabbi átti margar góðar hliðar.“
Þrátt fyrir allt áttu þeir góðar
stundir saman og þær bestu á trill-
unni. „Þegar ég fór með honum að
veiða og við komum í land og þrifum
trilluna.
Pabbi var svona dútlari og mál-
aði mikið af myndum. Ég á bæði mál-
verk eftir hann og dagbækur sem sýna
mér hvernig hann var. Eins og ég hafði
hann rómantíska sýn á lífið, var ljóð-
elskur og með listrænt element í sér.
Hann málaði en ég nota tónlistina.
Mér sýnist ég hafa fengið margt frá
honum, eins og húmorinn.“
Alkóhólisti eins og pabbi
Alkóhólismann erfði Róbert líka frá
föður sínum. Átján ára byrjaði hann
að drekka eins og fullorðinn maður.
„Af því að ég var meðvitaður um að
alkóhólismi lá í fjölskyldum hafði
ég varann á og passaði mig á því að
drekka ekki á daginn, aldrei daginn
eftir fyllerí og svo framvegis. Allan
minn drykkjuferil var ég svo í því að
sannfæra sjálfan mig um að ég væri
ekki með sjúkdóminn og í raun gef-
ur íslenskt samfélag alkóhólistum
mjög mikið svigrúm til að drekka eins
og venjulegt fólk. En ég drakk alltaf
meira og lengur en aðrir. Ég drakk
áður en ég fór að sofa, sem var algjör-
lega tilgangslaust. Síðasta árið sem ég
drakk var ég farinn að drekka þannig
að það olli mér áhyggjum.
Ég vaknaði oft eftir að hafa sagt
eitthvað eða gert eitthvað sem ég
hefði annars ekki gert og reyndi að
eyða hugsununum með því að segja
eitthvað, þetta var nú meiri vitleysan
… eða eitthvað. Verst var samt að
muna ekki hvað ég gerði. Ég var oft í
blakkáti og spurði mig af hverju það
væri að koma fyrir mig. Einn daginn
vaknaði ég upp og áttaði mig á því að
þetta væri alkóhólismi. Fram að því
hafði ég alltaf borið mig saman við
pabba.
Ég var með sama sjúkdóm en hann
þótt birtingarmyndin væri önnur. Ég
vissi að á endanum myndi ég missa
stjórnina og steypast ofan í hyldýpið.
En af því að ég var á bremsunni náði
ég að hætta áður en ég var búinn að
missa fjölskylduna, tökin á fjármálun-
um eða brenna brýr að baki mér um
allan bæ. Ég þakka pabba það.“
Sagan af Muhammed Ali
Eitt af því sem vakti Róbert til um-
hugsunar var þessi stöðuga ónota-
kennd, óskilgreindur kvíði og ófull-
nægja. „Það var eitthvað að en ég vissi
ekki hvað. Ég var í góðu starfi, átti dá-
samlega eiginkonu og góða fjölskyldu
en það vantaði alltaf eitthvað. Það
var eitthvað sem ég var ekki sáttur
við sem ég gat ekki sett fingur á. Mig
skorti tilgang.“
Að utan berast hlátrasköll barn-
anna í Melaskóla inn. Sonur Róberts
var úti að leita vinar síns en er kom-
inn aftur heim og skömmu síðar kem-
ur dóttir hans líka heim. Við ákveðum
því að færa okkur um set og ræða bet-
ur saman á skrifstofu hans við Austur-
völl. Þar hittumst við aftur á 5. hæð-
inni, fyrir ofan nefndasvið Alþingis.
Róbert er kominn á undan mér og
stendur úti á svölum í hrókasamræð-
um við aðra í þingflokknum.
Gengið er út á svalirnar af skrif-
stofu Róberts. Þar kemur kannski ekki
á óvart að sjá myndir af fjölskyldunni,
náttúru Íslands og brandara eftir Hug-
leik um ofdrykkju, ekki eins og að sjá
eiginhandaráritun Muhammeds Ali.
Róbert hitti hann við töskubeltið á
JFK-flugvellinum árið 1989. „Ég tók í
höndina á honum og mín hönd hvarf
í hramminn á honum og ég hugsaði
að ég myndi ekki vilja fá þetta framan
í mig. Svo fór hann í stellingar og gerði
sig líklegan og mér dauðbrá þegar
hann reiddi fram hnefana.
Annars sagði ég ekki neitt, nema
hvað ég bað um eiginhandaráritun,
tók í höndina á honum og sagði að
hann væri besti bardagamaður okkar
tíma. Hann var kominn með
„Ég horfði á
menn deyja“
„Ég varð
ástfanginn
af henni alveg
upp á nýtt
Á tindinum Síðasta vetur fóru þau hjónin saman á Mont Blanc og draumurinn er að fara á
Aconcagua eða í Karakoram-dalinn í Pakistan. Róbert hefur aðeins eitt markmið og það er að
verða aftur eins og hann var og geta það sem hann gat.
Fjölskylduferð Róbert og Brynhildur eiga alls fimm börn. Hér eru þau við upphaf göngu um Vonar-
skarð en þau Þorgerður, Óli og Lára, hafa öll farið í sína fyrstu margra daga göngu við sex ára aldur.
Á sjó með stjúpa Róbert var ekki nema
níu ára þegar hann fékk fyrst að fara á
sjóinn með stjúpa sínum þótt hann hafi ekki
hafið störf sem sjómaður fyrr en um tvítugt.
M
y
n
d
S
ig
tr
y
g
g
u
r
A
r
i