Dagblaðið Vísir - DV - 16.05.2014, Blaðsíða 38

Helgarblað 16.–19. maí 201430 Fólk Viðtal
byrjunareinkenni á þessum heilasjúk­
dómi sem hann hefur glímt við og var
nánast hættur að tala.“
Fékk fund með Mandela
Þar sem Óttarr Proppé er með sér­
svalir og er staddur erlendis stelumst
við inn á skrifstofu til hans í leit að
næði. Þar eru engar eiginhandar­
áritanir frá stórstjörnum uppi á vegg,
bara uppblásin mörgæs í fullri stærð
á gólfinu. Við setjumst út á svalir þar
sem Róbert dregur upp sólgleraugun
og segir frá því þegar hann hitti annan
meistara, Nelson Mandela, árið 2000.
Þá fór hann til Suður­Afríku með
Jóhannesi Kr. Kristjánssyni og Inga R.
Ingasyni. Róbert hafði fengið leyfi að­
stoðarmenntamálaráðherra Suður­
Afríku til þess að taka viðtal við Mand­
ela en þegar á hólminn var komið
reyndist leyfið einskis virði og ekkert
varð úr viðtalinu. Róbert fékk engu
að síður fund með Mandela, þar sem
Jóhannes átti við hann erindi. Hann
ætlaði að biðja hann um að verða
verndari forvarnarsamtaka í Evrópu.
„Við ræddum við Mandela 40 mínútur
áður en Jóhannes ætlaði að rétta hon­
um bréf. Mandela teygði sig eftir bréf­
inu og um leið sleppti Jóhannes óvart
takinu svo það datt á gólfið. Þegar við
ætluðum að beygja okkur eftir bréfinu
stoppaði Mandela okkur af og gerði
það sjálfur. Það var svolítið mál því
hann var mjög stór og mjög gamall og
þarna var mjög þröngt.
Þar sem hann teygði sig eftir bréf­
inu við fætur okkar sagði hann sögu
sem hófst á orðunum „in prison“ og
fjallaði um það að í fangelsinu tók
hann mánaðarlega líkamspróf og í
hverjum mánuði kom fangavörð­
ur inn í klefa til hans með bréf með
niðurstöðunum. Í hvert skipti teygði
Mandela sig eftir bréfinu en um leið
lét fangavörðurinn það falla á gólfið.
„Þannig að ég er vanur að sækja svona
bréf á gólfið,“ sagði hann.
Að heyra hann segja þetta var eins
og að fá hnefahögg í magann. Í þess­
um orðum lá fyrirgefning gagnvart
öllu þessu fólki. Það sem ég lærði af því
er að það getur ekkert komið fyrir mig
sem gerir það að verkum að ég þurfi að
bera kala til annars manns. Í því felst
ótrúleg hamingja að geta fyrirgefið.“
Hveitibrauðsdagar á Vatnajökli
Þar sem Róbert situr á stuttermaboln­
um veiti ég því eftirtekt að annar upp­
handleggurinn er flúraður. Myndin er
af akkeri og póstnúmerinu í Eyjum,
900, sem er „ágætis áminning“ um
það hvaðan hann kemur. Sonur hans
teiknaði myndina og er með sams
konar húðflúr, nema hvað þar stendur
„seasick“.
Alls á Róbert fimm börn. Tvö elstu
börnin á hann með fyrrverandi eigin­
konu sinni, Sigrúnu Elsu Smáradóttur,
tvö með eiginkonu sinni, Brynhildi
Ólafsdóttur, og eina stjúpdóttur. Ró­
bert var átján ára þegar þau Sigrún Elsa
rugluðu saman reytum en þau skildu
fjórtán árum síðar. „Skilnaður er eitt
af þessum áföllum í lífinu og með því
erfiðara sem þú gengur í gegnum. En
okkur hefur sem betur fer gengið vel að
ala upp börnin okkar saman og styðja
hvort annað þegar á reynir.“
Árið 2007 kvæntist hann síð­
an Brynhildi. Brúðkaupið fór fram í
lítilli sveitakirkju fyrir vestan og brúð­
kaupsferðin var vélsleðaferð yfir
Vatnajökul þar sem þau eyddu hveiti­
brauðsdögunum í skála Jöklarann­
sóknarfélagsins á Grímsvötnum. „Þar
er eldfjall í miðjum jökli og jarðhitinn
er mikill. Þarna eru þrír skálar, þar af
einn sem er flottasta gufubað landsins.
Þetta var dásamlegt, eins og að vera á
norðurpólnum. Það var ekkert nema
snjór allt í kring, endalaus ísslétta.“
Sváfu við gosið
Síðan hafa þau farið í óteljandi ferðir
hingað og þangað um landið og heim­
inn. Þegar gosið hófst á Fimmvörðu­
hálsi settust þau að á Mýrdalsjökli í
fimm daga. „Við erum bæði náttúrufrík
og það var magnað að fá tækifæri til
þess að vera upp við eldfjall þegar það
var að gjósa. Eina nóttina sváfum við
á Útigönguhöfða í Þórsmörk þar sem
við lágum og fylgdumst með gosinu og
eldfossum sem runnu niður í sitthvort
gilið við hlið okkar.“
Mont Blanc var stóra ævintýri síð­
asta vetrar en daginn eftir að þau
komu niður af fjallinu dó Breti sem var
á sömu leið. Þau hafa farið ansi víða.
Áður hafði Róbert klifið Kilimanjaro.
Og nú er Aconcagua á draumalist­
anum sem og Karakoram­dalurinn í
Pakistan þar sem K2 er. „Ég hef enga
þörf fyrir að fara á þessa tinda en mig
langar að sjá þá.
Árið 2011 fórum við í bak­
pokaferð um Arabíuskagann. Þá fór­
um við til Sameinuðu arabísku fursta­
dæmanna, Óman og Jemen, þar sem
við vorum þremur vikum áður en
mótmælendur voru skotnir á torginu
og arabíska vorið teygði anga sína
þangað.“
Horfðist í augu við hákarla
Eyjan Socotra er á milli Arabíska hafs­
ins og Indlandshafs og tilheyrir Jemen.
Þangað er flogið einu sinni í viku og
árlega koma þangað um 2.000 ferða­
menn. „Þetta er einn af þeim stöðum
í heiminum sem enn eru einangraðir.
Þar er ekkert hótel heldur sofa ferða­
menn í tjöldum á ströndinni. Þar eru
strendur eins langt og augað eygir og
enginn á ferli.“
Auðvitað fóru þau þangað og not­
uðu tækifærið til þess að kafa nið­
ur að sokknu flutningaskipi. „Seinna
sama kvöld hitti ég umhverfisráðherra
Jemen sem sagðist aldrei fara þarna um
því straumurinn gæti orðið svo þung­
ur auk þess sem mikið af árásargjörn­
um hákörlum væru oft á þessu svæði.
Um leið sá ég fyrir mér mynd af Bryn­
hildi þar sem hún var að kafa inni í flak­
inu og skar sig á járni svo úr blæddi. Ég
man að ég var að horfa á það hvernig
blóðið flæddi út í hafið. Það var ágætt
að hákarlarnir voru ekki þarna.“
Það kom ekki í veg fyrir að þau
færu aftur niður, annars staðar við eyj­
una. „Þá sáum við hákarla. Þeir urðu
varir við okkur og syntu burt. Þeir voru
mjög flottir og engin árásarhneigð í
þeim. Enda ráðast hákarlar ekki að
fólki ef þú horfir í augun á þeim og ert
ekki að busla eða með nein læti.
Ein magnaðasta upplifun mín var í
Indlandshafi þar sem ég náði að kafa
við hliðina á djöflaskötu sem var með
fjögurra metra vænghaf. Það var ótrú­
lega konunglegt dýr. Þegar þú sérð örn
fljúga í íslenskri náttúru sérðu að hann
óttast ekkert. Það var það sama þarna.
Það var algjör geggjun að sjá það.“
Á enn margt óuppgert
Eflaust gætum við setið hér í allan dag
og sagt sögur af ævintýralegum svaðil­
förum þeirra hjóna. Þær virðast enda­
lausar. En það var ekki fyrr en núna
um daginn sem Róbert komst virki­
lega í hann krappan. Við fallið fékk
hann högg og vankaðist í smá stund.
„Ef ég hefði ekki vaknað upp hefði
andlát mitt ekki verið sársaukafullt.
Ég hefði ekki fundið fyrir því. Ég væri
bara dáinn.
Ungur ákvað ég að lífið væri
þroskasaga. Dalai Lama segir að ef þú
hefur gert eitthvað jákvætt fyrir ein­
hvern þá hafir þú lifað góðu lífi. Ég hef
reynt að lifa eftir því en það er ekki þar
með sagt að ég geti kvittað fyrir mig og
kvatt, að ég sé tilbúinn til þess. Áður
myndi ég vilja skilja eitthvað eftir mig.
Það eru sögur sem ég á eftir að segja.
Ég vil gefa eitthvað af mér og leggja
mitt af mörkum í þessa þroskasögu.
Svo er ýmislegt enn óuppgert, eins og
þetta með pabba minn.“
Þar sem Róbert lá á snjónum var
hann meira og minna með skýra hugs­
un þar til björgunarsveitin kom á vett­
vang og hann fékk morfín í æð, rétt
áður en honum var velt á börurnar.
Hann sá til dæmis alveg höndina á sér
þar sem hún var kolskökk en lagði ekki
í að fara úr vettlingunum. „Mér var líka
kalt,“ útskýrir hann. „Ég byrjaði eigin­
lega strax að skjálfa. Það skipti engu
máli hversu vel ég var klæddur.“
Tíu kíló af blóði og bólgum
Skömmu eftir komuna á spítalann var
Róbert svæfður og færður á gjörgæslu
þar sem honum var tjaslað saman.
Höndin var til dæmis brotin á fimm
stöðum og farin úr liði, svo hún lá við
hlið handleggsins. „Það þurfti tvær
fullvaxta manneskjur til að beita alefli
við að toga hana aftur fram og smella
henni í liðinn.“
Hann réttir fram höndina til að
sýna mér örin. „Eitt stærsta beinið
í höndinni, bátsbeinið, fór svo illa í
sundur að tveir sentímetrar voru á
milli brotanna. Liðbönd voru rifin og
stóra taugin sem kemur niður úr upp­
handleggnum var búin að færast til
hliðar.
Tónlist er stór hluti af lífi mínu og
ég spila á alls konar hljóðfæri, píanó,
munnhörpu og gítar. Ég hafði áhyggj­
ur af því að ég gæti kannski aldrei spil­
að aftur, en ég get það,“ segir Róbert
sem er þó ekki farinn að geta beitt
höndinni fyllilega.
Þremur dögum eftir slysið var
hann búinn að þyngjast um tíu kíló og
var orðinn útþaninn af blóði, bólgum
og vökva. Núna er hann aftur á móti
orðinn átta kílóum léttari en hann var
áður. „Þetta rennur bara af þér þegar
þú gerir ekki neitt. Það tók tvær vikur.“
Haldið sofandi í fermingunni
Róbert var haldið sofandi í tæpan
sólar hring. Á meðan verið var að meta
hvort ætti að vekja hann eða gera á
honum aðgerð vegna innvortis blæð­
inga var verið að ferma dóttur hans.
„Brynhildur flakkaði á milli okkar, en
ég var ekki í lífshættu svo þetta gekk
sinn gang. Mér fannst aðallega leiðin­
legt að missa af veislunni.“
Foreldrar þeirra og systkini reynd­
ust vel og sáu um heimilið og börnin
svo Brynhildur gæti verið sem mest
hjá honum. „Hún hefur verið minn
klettur í þessu ferli. Ég varð ástfanginn
af henni alveg upp á nýtt þegar ég sá
hana í þessum ham. Hún var algjör
lykilpersóna í mínu bataferli.“
Framan af var Róbert í algjörri
óvissu um hvað hann þyrfti að vera
lengi á spítalanum og hvernig þetta
færi. „Ég er mjög glaður með allt sem
hefur komið til baka.“
Það er líka heilmikið. Róbert er far­
inn að syngja og spila á gítar. Hann
er meira að segja farinn að hjóla og
í fyrradag hjólaði hann alla leið út í
Nauthólsvík og til baka. „Ég finn al­
veg að lungun eru ekki búin að jafna
sig. En framfarirnar eru miklar mið­
að við að það eru fjórar vikur síðan ég
var að stíga fyrstu skrefin upp úr rúm­
inu. Þá gekk ég tíu metra og var gjör­
samlega búinn á því, með taugakippi í
andlitinu af áreynslu. Ég finn enn fyrir
því hvað það fer mikill kraftur og þrek í
þessar aðgerðir. Eftir fjögurra tíma út­
stáelsi þarf ég að leggja mig. En ég er
alltaf að fá lengri tíma.“
Eins og úlfurinn í Rauðhettu
Síðustu nætur hefur hann meira að
segja geta sofið eðlilega. „Þegar rifbein­
in brotna myndast svo mikill þrýsting­
ur að þú getur ekki legið láréttur fyrstu
vikurnar. Það er svo mikill þungi í lík­
amanum og mikill burður í grindinni.
Þú finnur það þegar hún laskast.
Þú finnur líka fyrir því að þú notar
allan líkamann þegar þú lyftir vatns­
könnu eða opnar dyr. Allt sem þér hef­
ur fundist sjálfsagt fram til þessa verður
erfitt og óþægilegt. Mér hefur liðið eins
og ég sé úlfurinn í Rauðhettu eftir að
hann var fylltur af grjóti. Þegar ég skipti
um stellingu er eins og steinar séu að
velta til inni í mér og það verkjar.“
Nú er markmiðið aðeins eitt og það
er alveg skýrt. „Ég var í góðri þjálfun
þegar þetta gerðist. Á síðustu árum
hef ég sett mér alls konar markmið,
að hlaupa maraþon, að hlaupa Lauga­
veginn og alls konar rugl sem er í raun
tilgangslaust. Í dag er ég með markmið
sem er ekkert bull og ég mun æfa dag­
lega þar til ég hef náð því að verða aftur
eins og ég var og get það sem ég gat.“
Þakkar hlýhug
Vandinn er helst sá að hann má ekki
fara fram úr sér. Og á ekki gott með
að sitja aðgerðalaus. Til að stytta sér
stundir hefur hann lagst í lestur á
Game of Thrones, sem var fínt þar til
Þráinn Bertelsson kom í heimsókn og
sagði honum hvernig serían endar.
„Ég bað um Nýtt Líf­seríurnar í skaða­
bætur,“ segir Róbert hlæjandi.
Útsýnið af svölunum nær yfir
Austur völl og yfir á Alþingishúsið.
Pólitíkin er aldrei fjarri þegar þing­
menn eiga í hlut. Það þarf kannski
engan að undra að pólitíkus sem
hefur nýlegið legið á spítala sé hugsi
yfir stöðunni. Róberti leggur þunga
áherslu á að það þurfi að koma nýj­
um spítala í gagnið. „Við höfum talað
um nýjan spítala eins og hann sé hálf­
gerður baggi á okkur. En hann get­
ur skipt sköpum þegar það kemur að
því að halda í það dýrmætasta sem
við eigum, heilsuna. Þetta getur verið
spurning um líf eða dauða.
Spítalinn er kominn á ystu nöf. Við
þurfum að velta því fyrir okkur hvort
við séum að veita eins góða þjónustu
og við gætum, og hvort þjónustan
muni versna til muna ef ekkert verð­
ur að gert. Við erum á hættulegum
stað og gætum farið að missa mennt­
að fólk úr landi, tæki fara að bila og
það kemur að því að við þurfum að
senda fólk í dýrari úrræði og jafnvel
til útlanda.“
Í þessu samhengi er hann ekki að
hugsa um sjálfan sig, enda á góðum
batavegi og stefnan tekin á Taílands­
ferð með haustinu. Þegar hann talar
út frá sinni reynslu er hann fyrst og
fremst þakklátur, öllum þeim sem
hafa komið að batanum, og fyrir hlý­
huginn sem honum hefur verið sýnd­
ur, kveðjurnar, heimsóknirnar og
heillaóskir, jafnvel frá ókunnugum.
„Mér finnst það mjög fallegt og þakka
fyrir mig,“ segir hann og kveður bros­
andi. n
„Ég mun æfa
daglega
þar til ég hef náð
því að verða aftur
eins og ég var
„Ég vildi ekki
játa óöryggi
mitt fyrir neinum
Þakklátur fyrir batann Fyrir mánuði síðan
steig Róbert sín fyrstu skref eftir slysið. Hann
gekk þá tíu metra og gafst svo upp. Nú er hann
smám saman að vinna í því að byggja upp þol og
er kominn aftur á hjólið. Alla jafna nær hann að
vaka svona fjóra tíma í senn. Mynd SigTRygguR ARi
Á spítalanum Róbert sagði frá slysinu í samtali við DV. Nokkrum mínútum seinna var
hann svæfður og haldið sofandi fram á næsta dag. Hér er hann í viðtali við Kastljós viku eftir
slysið þar sem hann greindi frá alvarleika þess. Mynd SkjÁSkoT AF VEF RÚV