Dagblaðið Vísir - DV - 16.05.2014, Blaðsíða 52

Helgarblað 16.–19. maí 201444 Menning
Vegabréf
Sigmundar
Mér hefur fundist New Orleans
vera sú borga Bandaríkjanna
sem liggur einna næst mínu
skapi. Daglega þrútnar hún og
svitnar í sköpun sinni og nautn,
en getur þess á milli bosmað
eins og básúna á á Bombay-
svölunum feitu.
Ég var að gera sjónvarpsmynd
um Suðurríkin sæl; tónlistina
þar, menninguna, lífsstílinn og
sérstöðu fólksins í neðanverðu
kirkjubeltinu fræga. Ásamt kvik-
myndatökumanninum mínum
góða hafði ég flengst um þvera
og endilanga borgina og fangað
ógleymanleg augnablik, en svo
hallaði degi að kveldi, svo sem
gengur. Einsog blandan a tarna
sé ekki illskeytt fórum við lík-
amlega þreyttir en andlega örv-
aðir á vettvang þeirrar mestu
gleði sem hægt er að stefna
í einn og sama punkt undir
svartamyrkur; franska hverfið í
bænum, þá alræmdu dásemd.
Og markmiðið var samt kannski
ekki mikið merki-
legra en malt-
aður bjór eða
viskí.
Þremur tím-
um seinna
langaði okkur
báða jafn mikið
á beddann. Syfjaðir; já, heim
á hótel. Og af því Íslendingar
stytta sér ávallt og alstaðar
leiðina heim í háttinn tókum
við strunsið gegnum mellu-
hverfið illvígt. Þúfnalegir í
göngulaginu og giska saklausir
af slæmsku heimsins.
Það kom eitthvert fát á fölar ilj-
arnar þegar slagsmál brutust út
við enda eins af húsasundun-
um við götuna. Lá við nærri
að við misstum báðir þvag og
hentumst því hornrétt inn á
næsta bar. Hann var myrkvaður,
en auðheyrilega ölvaður. Og
lyktaði allur af væmnu reykelsi,
ellegar öðru. Þarna beruðu sig
þroskaðar konur á einhverri
hillu handan við barborðið.
Líklega konur á fertugsaldri
sem voru ekki lengur í efstu
deild bransans. Við litum hvor
á annan eins og bjálfar, nógu
glataðir til að panta okkur drykk
sem kostaði okkur fingurna og
hnefann.
Svo kom til mín kona úr hópn-
um. Ég vissi auðvitað ekki hvað-
an á mig stóð veðrið. En smám
saman fannst mér hún vera nær
mér en aðstæður leyfðu. Og
þar kom að hún talaði íslensku;
kvaðst hafa farið í förðunarnám
til fyrirheitna landsins, en ekki
staðist prófin. Endaði loks hér
eftir barneignir og barsmíðar
einhvers lúða sem flúði til
Kúbu, sem vitaskuld væri á að
giska öfugsnúið. Hún kvaðst
vera af Knudsætt þegar ég
spurði hana úr frekari spjörum,
en ég væri auðvitað af Ófeigs-
fjarðarætt; það hefði hún lesið.
Við skildum við hana á barnum
– og mér fannst sárt að heyra
hana þvertaka fyrir að veita mér
viðtal við sig í íslensku sjón-
varpi. En í heila menginu skyldi
ég hana vel; maður gasprar ekki
á torgum um allt sem miður fer
í lífinu … ja, kannski sumt, en
aldrei alveg allt.
Hitt lifir enn í huganum, löngu
seinna, hátt og nokkuð skýrt, að
alstaðar hittir maður fólkið sitt.
Við skildum við
hana á barnum
R
áðstefnan TEDxReykjavík
verður haldin þann 17. maí
í Hörpu. Markmið ráðstefn-
unnar er að miðla góðum
hugmyndum og veita öðr-
um innblástur.
Óhætt er að segja að vettvangur-
inn hafi slegið í gegn. Þar mætast
menning, fræði, vísindi og listir og
þar geta Íslendingar komið hug-
myndum sínum á framfæri um
allan heim. TEDx-viðburðir eru
haldnir víða um heim og byggja á
hugmyndinni um að frjáls þekking
og þekkingarleit leiði til betri lífs-
gæða og hafi góð áhrif á menningu
og samfélag.
Geimfatnaður,
þunglyndi og tölvuhakk
Á ráðstefnunni nú á laugardag er
óhætt að segja að það kenni margra
grasa. Rætt verður um framtíðar-
fatnað manna í geimnum, um sköp-
unarkraftinn, jákvæða sálfræði og
lögreglustörf á Facebook sem hlot-
ið hafa alþjóðlegar viðurkenningar
og eftirtekt. Þá verður sjónum beint
að þunglyndi, núvitund og jákvæðri
sálfræði, tölvuhakki og rómantísk-
um og máttugum áhrifum þess að
njóta listar, hugkveikjum og mann-
legum mætti og úthaldi. Fyrirlesar-
ar eru jafn ólíkir og þeir eru margir.
Arkitekt, menntaskólanemi, kvik-
myndagerðarmaður, prófessorar,
handboltakappi og rannsóknarlög-
reglumaður.
Straumhvörf hjá lögreglunni
Rannsóknarlögreglumaðurinn er
Þórir Ingvars son, „Facebook-lögga“.
Hann mun koma fram og tala um
sam fé lags miðlanotk un lög regl unn-
ar á höfuðborg ar svæðinu og hvaða
áhrif hún get ur haft á sam skipti lög-
reglu við al menn ing sem og skynj un
fólks á lög reglunni.
Þórir hefur starfað sem lögreglu-
þjónn frá árinu 2000 og sérhæfði sig
fljótt í rannsókn á kynferðisglæpum
en skipti um vettvang árið 2011.
Þá byrjaði Þórir ásamt sam-
starfsmönnum sínum að því verk-
efni að staðsetja þjónustu lög-
reglunnar á samskiptavefjum, svo
sem Facebook og Twitter.
Verkefnið hefur hlotið mikla eft-
irtekt, bæði á Íslandi og utan land-
steinanna og fengið viðurkenningar.
Lögreglan hreppti til að mynda vef-
verðlaun Nexpo í mars 2013. Til-
vist lögreglunnar á Facebook hefur
valdið ákveðnum straumhvörfum í
starfi lögreglunnar.
Eykur traust
Bæði fær lögreglan mikið af
ábendingum frá almenningi í
gegnum samskiptavefji, Þórir tel-
ur reyndar þær ná tæpum helm-
ingi allra ábendinga. Þá gefast lög-
reglunni tækifæri til þess að nálgast
almenning og sýna á sér mannlegri
hliðar.
„Lögreglustarfið er fyrst og
fremst þjónustustarf, við þjónum
almenningi. Þetta er gefandi starf
og þeir sem starfa við það gera það
oft af hugsjón, okkur er flestum fátt
mannlegt óviðkomandi. Þá er lög-
reglustarfið mun fjölbreyttara en
fólk hefur hugmynd um, en það er
allt að breytast með veru okkar á
Facebook. Við færumst nær fólki.
Þótt við tökumst oft á við mjög alvar-
leg viðfangsefni þá finnst mér gott
viðhorf að við horfum á jákvæðar
hliðar þess að koma að gagni,“ segir
Þórir og talar þá af reynslu.
„Við erum að nota tæknina til
þess að opna á samtal milli lög-
reglunnar og almennings. Það er
mjög mikilvægt að eiga í þessu sam-
tali. Fólk vill vita af okkur í nærum-
hverfinu, það vill geta tengst okk-
ur, sent okkur ábendingar og sýna
af sér samfélagslega ábyrgð. Face-
book og Twitter auðvelda okkur það
og auðvelda okkur líka að hafa störf
okkar gagnsæ sem eykur traust á
störfum lögreglunnar, því auð vitað
þurfum við oft að taka stjórnina í
erfiðum aðstæðum.“
Maraþontíst í uppsiglingu
Þórir nefnir að nú nálgist árlegt
maraþontíst lögreglunnar. „Mara-
þontístið er skemmtilegt uppá-
tæki þar sem við tístum um öll okk-
ar störf á sólarhring. Þannig fær
almenningur mjög mikla innsýn í
störf okkar.“
Þetta uppátæki hefur vakið svo
mikla eftirtekt utan landsteinanna
að Þórir og félagar hafa haldið fyrir-
lestra um verkefnið öðrum lög-
reglusveitum til leiðbeiningar. „Já,
það er gott að fá viðurkenningu fyrir
vel unnin störf, auðvitað höfðum
við sjálfir einhverjar fyrirmyndir í
upphafi en vegna smæðar landsins
hefur verkefnið ákveðna sérstöðu.“
Sköpunarkraftur nýtist öllum
Guðrún Ingi björg Þor geirs dótt ir,
lækna nemi við Há skóla Íslands,
sem (tvisvar) hlaut Gullpenn ann í
ritgerðasamkeppni MR í júní 2013
kem ur fram og mun að tala um
sköp un og hvers vegna lista menn
eða rit höf und ar finna sig knúna til
að skapa og þann misskilning að
aðeins fáir búi yfir raunverulegum
sköpunarkrafti. Sköpunarkraftur sé
hluti af lífi okkar allra og með því
að virkja hann getum við öll notið
hans. Hún er yngsti mælandi á mæl-
endaskrá í ár.
Ræðir um baráttuvilja
Þá stígur fram Pétur Kr. Guðmunds-
son kvikmyndagerðarmaður. Hann
er 27 ára og frumsýndi nýlega kvik-
myndina Heild, þar sem náttúra Ís-
lands er í aðalhlutverki.
Baráttuviljinn er megininntak
ræðu Péturs en fyrir rúmum þrem-
ur árum féll Pétur fram af kletti í
Austur ríki og lamaðist fyrir neðan
mitti. Læknar sögðu honum að
hann myndi aldrei stíga í fæturna á
ný. Með viljann að vopni hefur hon-
um hins vegar tekist að stíga í fæt-
urna með því að klæðast spelkum og
notar hjólastólinn aðeins heima við.
Hann er hvergi nærri hættur í
bataferlinu og berst fyrir framför-
um í þágu lamaðra um allan heim
og vinnur að þróun nýs stoðtækis
með Össuri.
Pétur mun gefa innsýn í hvernig
það er að vera sagt að maður muni
aldrei geta staðið upp það sem eft-
ir er. Hann mun fjalla um barátt-
una fyrir auknum framförum í þágu
mænuskaddaðra og um þá stað-
reynd að hjólastóllinn er enn þann
dag í dag eina lausnin sem notuð er
við mænuskaða. n
Þekkingarleit
til betra lífs
n TEDxReykjavík vindur upp á sig n Menning, fræði, vísindi og listir mætast
Kristjana Guðbrandsdóttir
kristjana@dv.is
Vann bug á streitu
Ásdís deilir persónulegri
reynslu og upplifun af
fræðum sem hjálpuðu
henni á erfiðum tíma.
Mynd SiGtRyGGuR ARi
Þórir ingvarsson Þórir er
„Facebook-lögga“ . Mynd SiGtRyGGuR ARi
Fleiri mælendur á TEDx
Ásdís Olsen og núvitund
Ásdís Olsen ræðir um reynslu sína af núvit-
und og hvernig hún gat notað fræðin til að
hjálpa sér þegar streita og kvíði þjáðu hana
á erfiðum tímapunkti í lífi hennar. Ásdís mun
kenna hlustendum hvernig á að nota núvit-
und til að auka á hamingju og farsæld.
Ásdís hefur þurft að hafa fyrir því að ná sátt
og vellíðan í eigin skinni og sagði frá því í
viðtali við DV. „Fyrir nokkrum árum fékk ég
kvíðakast upp úr þurru og hélt ég væri bara
að deyja. Núna þakka ég guði fyrir að hafa
upplifað þetta, því þetta varð til þess að ég
þurfti að skoða minn gang. Það varð til þess
að bæta líf mitt og líðan svo ótrúlega mikið.“
Hún tókst á við kvíðann með hugrænni
atferlismeðferð og núvitund. „Ég lærði
hugræna atferlismeðferð sem gengur út á
að endurforrita þetta kerfi sem stýrir okkur
– viðhorf okkar og hugarfar. Mér þóttu það
merkileg tíðindi að hægt væri að breyta
hugarfari sínu. Þótt ég hafi átt gott líf og
það hafi gengið vel og oftast verið gaman,
þá kynntist ég nýrri vellíðan, sátt og ham-
ingju sem ég þekkti ekki áður. Núvitundin,
eða „mindfulness“, sem ég lærði að tileinka
mér hefur gjörsamlega breytt lífi mínu.“
Karl Aspelund
og geimfatnaður
Karl Aspelund, lektor í hönnun við Rhode
Island-háskólann, mun ræða um hönnun
á geimfatnaði. Hann svarar einfaldri
spurningu (og þó): Hverju eigum við að
klæðast í stjarnflaug á leið út úr sólkerfi
okkar? Hann vill beina sjónum fólks að því
að þörf sé á því að undirbúa vel búsetu
manna í geimnum og telur tæplega öld
í að líf okkar manna taki gagngerum
breytingum utan jarðar.
Hann bendir á ýmis forvitnileg atriði í
þessu sambandi, til að mynda að öll klæði
þurfi að vera endurvinnanleg og í lokaðri
hringrás. Allt útlit sé fyrir að efniviðurinn
verði pólýester.
Ólafur Stefánsson
og hugkveikjur
Ólaf ur Stef áns son hand knattleiks-þjálf ari
mun tala um hug kveikj ur, viðbragðsflýti
og nú vit und.
Fleiri mælendur eru á mælendaskrá,
áhugasamir geta kannað dagskrána á:
tedxreykjavik.is/
Guðrún ingi björg Þor geirs dótt ir
Yngst allra mælenda á ráðstefnunni í ár.