Dagblaðið Vísir - DV - 25.07.2011, Blaðsíða 15

Fréttir | 15Mánudagur 25. júlí 2011
„Sturlaður maður í Noregi
drap tugi ungmenna. Ætlaði
að drepa fleiri og mildi að
honum tókst ekki að sprengja
enn fleiri í loft upp.
Næstu daga og vikur munu
menn velta sér upp úr mögu-
legum ástæðum fyrir ódæð-
inu. Fólk mun velta því fyrir
sér hver sé ábyrgð þeirra sem
deila skoðunum morðingj-
ans eða hafa með einhverj-
um hætti tekið þátt í að skapa
það andrúmsloft haturs sem
sturlaði maðurinn nærðist á.
Gamlir samherjar hans munu
á sama tíma sverja sturl-
aða manninn af sér og leggja
áherslu á að hann sé einfari og
beri einn alla ábyrgð.
Gott og vel. Vonandi verður
þessi umræða frjó og á skyn-
samlegum nótum.
En það er önnur hlið á
þessu máli sem færri munu
vilja ræða. Væntanlega munu
einhverjir bregðast illa við því
að hún sé færð í tal.
Ástæða þess að sturlaði
maðurinn gat drepið svona
skelfilega marga er að miklu
leyti sú að hann var búinn að
fá leiðsögn. Hann hafði lært að
meðhöndla sprengjur og beita
vopnum hjá sérstakri stofnun
sem norska ríkið heldur úti:
hernum.
Aðaltilgangur herja er að
framleiða menn sem geta
drepið fólk sem ríkið segir
þeim að drepa. Aukaafurð í
þeirri framleiðslu eru sturlaðir
menn sem drepa fólk óum-
beðið. Þessi er ekki sá fyrsti
og ekki sá síðasti. Mér dettur
ekki í hug að halda því fram að
herinn beri ábyrgð á sturlun
þessa manns – til þess hef ég
engar forsendur – en herinn
þjálfaði hann. Og hann var
greinilega góður nemandi.
Það eru örfáar vikur síðan
upp kom umræða hér á landi
um norska herinn. Sjálfur lenti
ég í allnokkrum viðtölum í
fjölmiðlum sem fulltrúi þeirra
sem fannst það ekki í lagi að
reynt væri markvisst að skrá
íslenska krakka í norska her-
inn. Rök okkar hernaðarand-
stæðinga voru siðferðisleg og
við bentum á þá augljósu stað-
reynd (sem er þó svo mörgum
hulin) að herir kenna fólki að
drepa. Og það gera þeir svika-
laust.“
af kaninka.net/stefan
Óþægilegur
sannleikur
Stefán Pálsson Stefán, sagnfræðingur og formaður Samtaka hernaðar-
andstæðinga, skrifaði færslu á bloggsíðu sína vegna fjöldamorðanna í Noregi.
Það vakti furðu margra þegar fánar
nýnasista blöktu á Austurvelli í mót-
mælum í haust. Var það í fyrsta skipti
frá því á fjórða áratug 20. aldar sem
hakakrossinn blakti á Austurvelli. Í
kjölfarið fjölluðu fjölmiðlar þó nokk-
uð um hóp nýnasista sem tengjast
alþjóðlegu nýnasistahreyfingunni
Blóði og heiðri.
Blóð  og  heiður  eru alþjóðleg
samtök, sem heita á ensku Blood
and Honor. Samtökin hafa tekið þátt
í hrottafengnum  og  ofbeldisfullum
aðgerðum erlendis  og  hafa þá yfir-
leitt gert það undir nafninu Com-
bat18. Íslensku samtökin eru hluti af
þessum alþjóðlegu samtökum sem
setja Ísland á lista yfir lönd þar sem
samtökin eru starfandi.
Meðlimir Combat18 hafa tengst
fjölda morða  og  annarra haturs-
glæpa víðs vegar um heim.
Aðhyllist öfgaþjóðernishyggju
Sigríður Bryndís Baldvinsdótt-
ir er meðlimur í alþjóðasamtök-
unum  Blóði  og  heiðri  og  Com-
bat18  og  aðhyllist
öfgaþjóðernishyggju  og  kynþátta-
hatur. Sigríður sagði við DV á sín-
um tíma að félagið hér á Íslandi væri
virkt  og  sagði að þátttakendur í því
væru venjulegt fjölskyldufólk á öll-
um aldri. Hún sagði félagið eiga stór-
an stuðningshóp hjá fólki sem hefði
búið erlendis og séð hvernig ástand-
ið er orðið í nágrannalöndum.
Sigríður fór heiftarlegum orð-
um um fjölmenningarstefnu Evr-
ópu  og  notaði orð á borð við tor-
tímingu  og  svikara, þegar hún lýsti
skoðun sinni í blaðinu. „Öll lönd í
Evrópu sem hafa verið fyllt af inn-
flytjendum, eru að horfa upp á
tortímingu  og  borgaralega erfið-
leika  og  aðeins blind fífl eða and-
hvítir svikarar myndu vilja hið sama
fyrir Ísland,“ sagði Sigríður sem lá
ekki á skoðunum sínum um hversu
hættulega hún taldi útlendinga vera
gagnvart Íslendingum. 
Fleiri dæmi
Ýmsir fleiri hafa tjáð sig opinber-
lega um slíkar skoðanir. Greint var
frá síðunni skapari.com á sínum
tíma, þar sem íslenskir aðilar  vörp-
uðu fram  niðrandi ummælum um
ýmsa hópa fólks, svo sem gyðinga.
Aðstandendur síðunnar lýstu sjálf-
um sér sem hvítu norrænu fólki sem
hafði fengið nóg af þeim þjóðfélags-
legu breytingum sem höfðu átt sér
stað og þessum hópum tengdust.
Árið 1996 var blaðið Arísk upp-
risa gefið út hér á landi. Útgáfustjór-
inn sagði í viðtali við Alþýðublað-
ið að þetta hefði blundað í honum
lengi. Í inngangi blaðsins segir: „Ég
sagði það áður að tilgangurinn væri
ekki að vekja upp hatur á öðrum
kynþáttum, það er alveg satt. Aftur á
móti vil ég vekja upp hatur hjá þér.
Ég vil gera þér grein fyrir því að kyn-
þátturinn er að deyja og fá þig til að
elska hvíta kynþáttinn umfram allt.
Ef þú elskar kynþáttinn þinn get-
ur þú ekki annað en hatað allt sem
eyðileggur hann.“ 
jonbjarki@dv.is
Uppgangur öfgamanna
n Hægri öfgahópar hafa sótt í sig veðrið
eyjar rétt fyrir klukkan fimm,
eða um einni og hálfri klukku-
stund eftir sprengjuárásina.
Breivik var klæddur í búning
lögregluþjóns og var honum
tekið opnum örmum við kom-
una til Úteyjar. Hann sagðist
vilja ganga úr skugga um öryggi
ungmennanna á eyjunni í kjöl-
far sprengjuárásarinnar. Hann
kallaði til sín hóp ungmenna
og gaf í skyn að hann þyrfti
að koma skilaboðum á fram-
færi. Þegar nægilega margir
höfðu hópast í kringum hann
tók Breivik upp hálfsjálfvirk-
an riffil og hóf skothríð. Sjón-
arvottar segja að andlit Breivik
hafi verið steinrunnið þar sem
hann skaut miskunnarlaust á
viðstadda. Hann hafi ekki skot-
ið af handahófi heldur miðað
út hvert og eitt fórnarlamb og
hleypt af. Hann gekk framhjá
þeim sem hann hæfði til að gá
hvort að finna mætti lífsmark
– ef svo reyndist vera tók hann
viðkomandi af lífi með skamm-
byssuskoti af stuttu færi. Breivik
sveifst einskis við að leita uppi
fórnarlömb og reyndi til að
mynda að lokka fólk úr felum,
en margir höfðu leitað skjóls
uppi í trjám, í hellum eða á bak
við kletta. Hann kvaðst vera
kominn til hjálpar en þegar
hann sá einhvern gefa sig fram
var sá hinn sami skotinn.
Breivik hélt áfram að skjóta
á ungmennin uns skotfæri hans
voru á þrotum. Voru þá liðnar
um tvær klukkustundir frá því
að fyrstu skotunum hafði verið
hleypt af. Að minnsta kosti 86
féllu í Útey en lögreglan leitar
enn fórnarlamba. Þegar þetta
er skrifað eru 66 á sjúkrahúsi
og margir lífshættulega særðir.
Þá voru fjölmargir sem stukku
út í vatnið í örvæntingarfullri
tilraun til að synda í land,
og mögulega hafa einhverj-
ir drukknað á leiðinni. Þegar
Deltasveit norsku lögreglunnar
kom loksins á staðinn gaf Brei-
vik sig fram möglunarlaust og
var hann tekinn höndum.
„Hann skaut á mig með skammbyssu. Ég fann
kúluna þeytast fram hjá mér en hún hafnaði í
steinum fyrir aftan mig. Ég bara hljóp. Fólk var
skotið niður allt í kringum mig. Hann gætti þess
að skjóta alla tvisvar. Hann skaut á vini mína
sem syntu frá eynni, og hann skaut á þá sem að
reyndu að fela sig í tjöldum eða í skóginum.“
Thorbjørn Vereide
„Okkur var sagt
að setja dýnur
fyrir gluggana og
borð fyrir hurðina. Ég
var viss um að þetta
væri bara formsat-
riði – ekkert svona
gæti gerst í Noregi.“
Hann hóf skothríð.
„Ég hugsaði bara: Nú
munum við deyja.
Jorid Holstad Nordmelan„Ég var svona
fimm, kannski
sjö, metrum frá hon-
um. Hann hrópaði
að hann ætlaði að
drepa okkur og að við
myndum öll deyja.
Þá tóku allir á rás –
en enginn vissi hvert
átti að fara.
Adrian Pracon
Morðinginn horfði á Breivik fylgdist
með sprengingunni úr öryggri fjarlægð
áður en hann hélt til Úteyjar.