Hagskýrslur um sveitarsjóðareikninga - 01.01.1968, Blaðsíða 8

6
Sveitarsjóðareikningar 1963—65
gerðin, fór Hagstofan vfir reikninga hvers sveitarfélags og sainræmdi þá
eftir því sem tök voru á. Ekki reyndist þó unnt að lagfæra alla reiknings-
liði, sem bersýnilega eða að öllum líkindum voru rangir. Til þess hefði
þurft tímafrek bréfaviðskipti, sein fyrirsjáanlega hefðu ekki svarað
kostnaði. Þeirri reglu var fylgt, að breyta ekki reikningsliðum, nema
augljóst væri, að breytingin væri á rökum reist.
Hinir prentuðu cða fjölrituðu reikningar kaupstaðanna eru skýrir
og vel sundurliðaðir, þó með nokkrum undantekningum. T. d. sýna þeir
ekki allir eignabreytingar, cn það rýrir verulega upplýsingargildi þeirra.
Vandkvæðin á hagnýtingu þessara reikninga til skýrslugerðar stafa fyrst
og fremst af því, að ósainræmi i uppsetningu þeirra er mikið. Samræmi
vantar í flokkun á tekju-, gjalda- og eignaliðum. Beinn samanburður á
niðurstöðutölum reikninganna hefur lítið gildi, og sama er að segja
uin samanburð niðurstöðutalna útgjaldaflokka, sem nefnast t. d. stjórn-
arkostnaður, félagsmál, menntamál, íþróttamál o. s. frv., vegna þess að
heimfærsla útgjalda undir slíka safnflokka er varla eins hjá neinum
tveimur kaupstöðum. Enn minna gildi hcfur samanburður á efnahags-
reikningum kaupstaðanna, eins og þeir eru færðir, og á þetta raunar
einnig við um hreppsreikninga. Þar er blandað saman nettótölum og
brúttótölum, sams konar eignir eru metnar á mismunandi hátt meira eða
minna af handahófi, úlgjöld lil gatna, holræsa, barnaleikvalla o. s. frv.
eru ýmist færð til eignar eða á rekstrarreikning, og fleira mætti telja.
Þá er mikið ósamræmi í færslu á reikninguin eigin fvrirtækja og tengsl-
um þeirra við aðalreikning. Hér er spurningin bæði uin það, hver fyrir-
tæki skuli færð sem eigin fyrirtæki í reikninga kaupstaðarins, og livern-
ig tengslum reikninga þeirra og kaupslaðarins skuli fyrir komið. Hjá
kaupstöðunum er um að r.æða tiltölulega umfangsinikinn rekstur fyrir-
tækja, og því er hið mikla ósamræmi i þessum efnum mjög bagalegt við
ahnenna skýrslugerð um fjánnál kaupstaðanna. Eins og ljóst má vera
af framan sögðu, er samræming Hagstofunnar á reikningum kaupstað-
anna lil skýrslugerðar miklum annmörkum liáð.
Frá og með reikningsárinu 1963 var tekið i notkun nýtt reiknings-
eyðublað undir ársreikninga sveitarfélaga, sem Hagstofan gaf út í sam-
ráði við félagsmálaráðuneytið. Allar töflur i þessu hefti fylgja rannna
þessa nýja eyðublaðs. Er það að mörgu leyti frábrugðið hinum eldri
eyðublöðum Hagstofunnar til þessara nota. Þau voru öll við það miðuð,
að ársreikningar væru færðir með eins konar sjóðsreikningsfyrirkomu-
lagi. í tekjuhlið var fyrsta færslan „sjóður“ í ársbyrjun, og síðan voru
taldar til tekna allar innborganir ársins, hvort sem þær voru rekstr-
artekjur eða eignabreytingar. Á evðublaðinu, sem notað er frá og með
reikningsárinu 1963, eru rekstrarreikningur og eignabreytingareikningur
algerlega aðskildir. Það form hefur marga kosti fram yfir það eldra,
ekki sízt þann, að rekstrarniðurstaða ársins kemur nú fram í sérstökum
lið, sem ekki var áður. — Þá er nýja eyðublaðið frábrugðið hinum
cldri í flokkun tekna og þó sérstaklega útgjalda. Við þá flokkun var