Hagskýrslur um sveitarsjóðareikninga - 01.01.1970, Síða 8

6
Sveitarsjóðareikningar 1966—68
Töflur þær, sem birtar eru í töfluhluta þessa lieftis, eru byggðar á
reikningum sveitarfdlaganna, sem látnir hafa verið í té á eyðublaði Hag-
stofunnar tii þeirra nota. Þó tókst ckki að fá reikninga kaupstaðanna
færða á þetta eyðublað, og varð því að nota prentaða eða fjölritaða
reikninga þeirra við skýrslugerðina. Reikningar kaupstaða voru á Hag-
stofunni færðir í sainræmt form cyðublaðsins, eftir því sem unnt var,
en þar sem þeir eru sinn með bverjum bætti og ósamræmi þeirra
innbyrðis mikið, verður slík samræming ekki nákvæm og í sumum til-
vikum ef til vill röng. Eins og áður hefur það valdið mestum erfið-
Ieikum og drætti á skýrslugerð um fjánnál sveitarfélaga, að kaupstað-
irnir hafa ekki skilað rcikningum sínum til Hagstofunnar á tilskyld-
um eyðublöðum. Hafa skýrslur þcssar af þeim sökum minna upplýs-
ingargildi en þær hefðu annars getað haft.
Allir hreppar landsins hafa skilað Hagstofunni reikningum sín-
um á tilskyldu eyðublaði. Hafa flestir breppar uotað eyðublaðið til eigin
reikningsskila, og hcfur því eintak það, sem Hagstofan hefur fengið af
reikningum hvers hrepps, vcrið afrit af reikningunum eins og þeir hafa
verið lagðir fram af sveitarstjórn. Kaupstaðirnir hafa hins vegar ekki
getað notað eyðublaðið á sama hátt, enda hefur ekki verið til þess ætl-
azt. Til þess er það allt of litið sundurliðað og fjarri því að vera nógu
ýtarlegt.
Frágangur á reikningum hreppanna hefur verið mjög misjafn, en
meiri hluti þeirra hefur þó skilað viðhlítandi reikningum og margir
ágætum. Segja má, að 20—30 hreppar, sem flestir eru í tölu hinna stærri,
skili svo illa frágengnum reikningum, að til verulegs baga sé við skýrslu-
gerð. Áður en hin eiginlega úrvinnsla hreppsreikninga hófst, þ. e. töflu-
gerðin, fór Hagstofan yfir reikninga hvers sveitarfélags og samræmdi þá
cftir því sem tök voru á. Ekki reyndist þó unnt að lagfæra alla reiknings-
liði, scm bersýnilega cða að öllum líkindum voru rangir. Til þess hefði
þurft tímafrek bréfaviðskipti, sem fyrirsjáanlega hefðu ekki svarað
kostnaði. Þeirri reglu var fylgt, að breyta elcki reikningsliðum, nema
augljóst væri, að breytingin væri á rökum reist.
Hinir prenluðu eða fjölrituðu reikningar kaupstaðanna eru skýrir
og vel sundurliðaðir, þó með nokkrum undantekningum. Vandkvæðin
á hagnýtingu þessara reikninga til skýrslugerðar stafa fyrst og fremst
af því, að ósamræmi í uppsetningu þeirra er mikið. Samræmi vantar
í flokkun á tekju-, gjalda- og eignaliðuin. Beinn samanburður á nið-
urstöðutölum reikninganna hefur lítið gildi, og sama er að segja um
samanburð niðurslöðutalna útgjaldaflokka, sem nefnast t. d. stjórn-
arkostnaður, félagsmál, menntamál, íþróttamál o. s. frv., vegna þess að
heimfærsla útgjalda undir slíka safnflokka er varla eins lijá neinum
tveimur kaupstöðum. Enn minna gildi hcfur samanburður á efnahags-
reikningum kaupstaðanna, eins og þeir eru færðir, og á þetta raunar
einnig við um hreppsreilcninga. Þar er blandað saman nettótölum og
brúttótölum, sams konar eignir eru metnar á mismunandi liátt meira eða