Landshagsskýrslur fyrir Ísland - 01.01.1907, Page 122
116
getur aðallega verið til að leita sjer atvinnn, og það er ekki ólíklegt að þær fari
optar skemtiferðir en áður.
Drukknanir miðaðar við fólksfjöldann á þessuin timabilum liafa verið:
1881—90 ... 1 manneskja á hverjar 934 árlega 10.7 af 10.000
1891—00 ... 1 — 1112 — 9.0 — —
1901—05 ... 1 — 1393 — 7.0 — —
í hlutfalli við fólksfjöldann fækkar drukknunum úr 11 og niður í 7 af
hverjum 10000 á tímabilinu.
Drukknanir karlmanna koma aðallega af íiskiveiðunum; einnig drukknuðu
nargir menn áður í ferðalögum á landi; brýr á ám, sem nú eru víða, draga úr þeim,
en það munar litlu á við þann mun, sem skipaútgjörðin gjörir, ef hún verður
hættuminni en áður. Að þilskipaútvegurinn sje hættuminni en bátaútvegurinn, er
nú að koma í ljós við reynsluna, enda þótti það auðsætt fyrirfram. t*að hefur
verið sýnt hjer að framan, hve mikið drukknunum hefur fækkað i hlutfalli við
fólksfjöldann á landinu. En þegar aðaltjónið kemur frá sjávarútveginúm, og sjávar-
útvegurinn vex eða minnkar eptir öðrum hlutföllum en fólksfjöldinn, þá er sá
samanburður ekki einhlítur til þess að hættan við fiskiveiðarnar komi rjettilega
fram. Eptir skýrslunum um fiskiafia á opnum skipum og þilskipum má álíta að
fiskiveiðar hafi stundað:
1897—00 árlega.................................. 3900 manns
1901—05 — ............................ 4600 —
Á fyrra tímabilinu drukknuðu árlega 65 karlmenn, á síðara tímabilinu aðeins
53. Hefðu eins margir menn af þeim, sem stunduðu fiskiveiðar, drukknað á síðara
tímabilinu, hefði það átl að vera 77 karlmenn á ári. Við hetri útbúnað á útgjörð-
inni eða þilskipin hefðu þá átt að sparast 24 mannslíf árlega. En 5 ára tímabil
er of stutt til þess að bera það saman við 10 ára tímabil, og nú er kunnugt, að af
þilskipum eingöngu drukknuðu 100 marins árið 1906, og þá fækkar þeim manns-
lifum, sem sparast liafa við þilskipin.* Til þess að gjöra sjer í hugarlund, hver
áhrif þessar 100 drukknanir hafi á 10 ára tímabil eru fyrst dregnar frá þeim ár-
legar slysfarir af þilskipum eingongu, og þær álitnar vera 15, en því sem eptir er
er deilt með 10, og koma þá 8.5 á hvert ár af 10 árum. Verði manntjónið á sjó
sama frá 1907 — 10, eins og það var 1901—05 ættu árlegar drukknanir 1901—10 að
verða 61.5 karlmenn árlega, en hefðu átt að vera 77 eins og áður var sagt. Þá liafa
samt, þrátt fyrir stórtjónið 1906 sparast 15—16 mannslíf árlega við þilskipin.
Auðvitað má segja að þetta sje getgáta, og það er það. Það má einnig
benda á það, að hjer hafi verið þilskipaútvegur fyrir aldamót, og það er líka satt,
en hann var miklu minni en eptir þau. En drukknanirnar milli 1881—90 styðja
svo sterklega að því sem lijer hefur verið haldið fram, að það ætti að nægja að
benda á það.
1881- -85 drukknuðu 363 karlmenn alls 73.0 árlega
1886- -90 360 — 72.0 —
1901- -05 265 — 53.0 —
Þó hálfur mannskaðinn 1906 væri reiknaður með á síðasta tímabilinu yrðu
drukknaðir árlega þó ekki fleiri en 61.5. Væri hálfur mannskaðinn talinn með,
hefðu drukknað af fólksfjöldanum á landinu
1881—90 ein manneskja af 934 árlega,
en 1901—05 —----------— 1203 —
í lilutfalli við mannfjöldann, sem fiskiveiðar hefur stundað bæði tímabilin,
er líftjónið á síðara tímabilinu tiltölulega enn minna.
*) Slikir mannskaðar sýnast ekki koma optar fyrir en einu sinni á hverjum 9 eða
10 árum, 1887 drukknuðu 120 manns, 1897 123,