Landshagsskýrslur fyrir Ísland - 02.01.1907, Blaðsíða 19

XIII
l
VIII. Siglingar.
Um siglingar til landsins eru til áreiðanlegar skj'rslur frá 1787 —1879, öll
þessi ár voru í löguni leiðarbrjef, sem hvert skip er til landsins kom með vörur
innanborðs varð að kaupa. Um gjöldin fyrir skipin voru síðan samdir reikningar
árlega, og úr þeim reikningum er tala skipa, og smálestatal tekið þessi áðurnefndu
ár. Fjeð sem greiddist fyrir leiðarbrjefin var í rauninni aðflutningsgjald á öllum
vörum, sem til landsins fluttust. Eftir 1880 hafa súslumenn sent skýrslur um skipa-
komur. Skýrslan fvrir 1892 hefur aldrei verið prentuð.
Þegar talað er um lægstu og hæstu ár, er átt við smálestatöluna, en hún og
skipatalan fylgjast oftast að, þangað til á síðasta tímabilinu. Frá 1787 —1800, ogtil
1891—1900 hafa siglingar tll landsins 14 faldast, 1901—Oó er 21 sinni meiri sigling
hingað en á árunum 1787 —1800. Alveg er það skýrt og ótvírætt, hvernig siglingar
hingað vaxa við verzlunarfrelsið 1854, en þær vaxa þó miklu stórkostlegar eftir 1876.
í fyrstu þremur dálkunum í töflunni er verzlunarsaga landsins í fám orðurn í 118 ár.
Þegar litið er á þessar 100000 smálestir, sem koma hingað síðustu árin, og maður
veit að öll þessi skip koma með fullfermi hingað, þá furðar það mest, hvernig lands-
menn liafa getað lifað, meðan hingað komu einar 2500—4400 smálestir á ári, eins
og var 1787—1820.
Hvaðan skipin komn. Frá 1787 til 1854 er öll íslenzk verzlun bundin við
Danmörku, og þó Danir hafi leigt eitthvað af skipum annarsstaðar til þess að fara
hingað, er það þýðingarlaust. Frá 1854 er verzlunin frjáls við allar þjóðir, og þær
byrja að sigla hingað, einkum nágranna þjóðirnar. Sigurður Hansen hefur reiknað
út live mikil siglingin var frá öðrum löndum en Danmörku frá 1855—1872, og aðrir
hafa haldið þeim útreikningum áfram til 1880, en 1881 og síðan sjest það al' skýrslun-
um um siglingar til landsins hve mikið af skipum kernur frá hverju landi, sem við
helzt eigum viðskifti við. Dregnir saman verða útreikningarnir 1855—80 þannig:
Arin:
1855—60
1861—70
1871—80
Frá Danmörku
81.0°/o
66.3—
51.0—
Frá öðrum löndum
19.0°/o
33.7 —
49.0—
Tölurnar þýða ekki, að svo mikill hluti verzlunarvörunnar, sem skipin sýn-
ast benda til hafi komið frá öðrum löndum, en Danmörku. En undir eins og verzl-
unarfrelsið var komið byrjuðu Norðmenn að verzla hjer með timbur, 1872 voru þeir
í óða önn að ná til verzlunarinnar hjer, en það er ekki fyrr en 1875 að Skotar byrja
að kaupa hjer fje og hesta.
Eftir 1880 sýnir tafla VIII hvernig siglingar lil landsins skiftast niður á
önnur lönd.
Siglingar frá Danmörku eru komnar langt niður 1896—00, en liækka aftur
eftir aldamótin. Það eru gufuskipaferðir »Thore«fjelagsins, sem því valda, og sem
Norðmenn munu eiga nokkurn þátt í. Meir en helmingur allra skipa voru brezk
1886—90, en þeim skipum hefur fækkað síðan, og er það skiljanlegt, þegar hættvar
að flytja lifandi fje lijeðan til sölu á Bretlandi. Norðmenn fylla nú skarðið og
norskar skipakomur fara ávalt vaxandi eftir 1886—90. Norðmenn eiga hjer hvala-
veiðastöðvar, sem kunnugt er, og aíla með hveriu ári meira og meiru af síld, eftir
að reknetaveiðar byrjuðu að tíðkast hjer.