Lögmannablaðið - 01.06.2009, Qupperneq 11

LÖGMANNABLAÐIÐ – 2 / 2009 > 11
Í málstofu um auðlindir nýrrar aldar
fluttu þau Karl Axelsson, hrl. hjá LEX
og Hafnhildur Bragadóttir, lögfræðingur
hjá Umhverfisstofnun, fróðleg og
yfirgripsmikil erindi. Í pallborði sátu
Árni Vilhjálmsson hrl. hjá LOGOS,
Kristín Haraldsdóttir, sérfræðingur við
lagadeild Háskólans í Reykjavík og
Aðalheiður Jóhannesdóttir, dósent við
lagadeild Háskóla Íslands. Hjördís
Hákonardóttir hæstaréttardómari
stjórnaði málstofunni.
Fjallaði Karl um auðlindahugtakið sjálft
og þær réttarreglur sem gilda um
auðlindir. Hann skipti nýjum auðlindum
á íslensku yfirráðasvæði í tvennt:
Annars vegar hefðu nýtingarmöguleikar
opnast á auðlindum sem hefðu ávallt
verið til staðar en í ónýtanlegu horfi og
sem dæmi um það nefndi hann
olíuvinnslu í landgrunninu. Hins vegar
væru nýjar heimildir að verða til vegna
stýringar á nýtingu auðlinda sem ekki
lutu einkaeignarrétti og taldar voru
óþrjótandi. Dæmi um slíkt væru
kvótakerfi við nýtingu fiskistofna og
andrúmslofts.
Karl sagði margt sameiginlegt með
kvótakerfi samkvæmt lögum um stjórn
fiskveiða og losunarheimildum
samkvæmt lögum um losun gróður-
húsalofttegunda. Í báðum tilvikum væri
um að ræða atvinnuréttindalegar
tengingar og réttindaávinnsla væri
tengd sögulegum forsendum. Ólíkt
kvótakerfi í landbúnaði, sem byggðist á
framleiðslustýringu og ríkisstyrkjum,
væru kvótakerfi í sjávarútvegi og
losunarheimildir tengdar nýtingu
náttúrulegra auðlinda sem væru
takmarkaðar. Karl sagði réttarstöðu
andrúmsloftsins lögfræðilega áskorun
þar sem samræma þyrfti kenningar 20.
aldar fræðimanna og veruleika 21.
aldarinnar.
Hrafnhildur flutti erindi sitt um nýtingu
auðlindarinnar sem andrúmslofts og
mynduðu erindi þeirra Karls samfellda
heild. Fjallaði Hrafnhildur um loftslags-
vandamál og þau stjórntæki sem þjóðir
heims og alþjóðlegar stofnanir hefðu til
að bregðast við. Kom fram að hið
svokallaða íslenska ákvæði í Kyoto-
bókuninni frá 1997 kynni að takmarka
möguleika Íslendinga á því að framselja
losunarheimildir sínar. Þá hefðu
fyrirhugaðar breytingar á evrópskum
reglum töluverð áhrif til hins verra þar
sem litið yrði á losunarheimildir
landanna innan ESB með heildstæðum
hætti.
Hrafnhildur sagði að áhrif alþjóðlegra
skuldbindinga hér á landi yrðu
tiltölulega lítil á tímabilinu 2008-2012
en frá og með 1. janúar 2013 yrði að
öllum líkindum breyting þar á í kjölfar
nýrrar bókunar við loftslagssamninginn
sem væntanlega verður samþykktur í
Kaupmannahöfn í sumar. Varðandi
hagsmuni Íslands í alþjóðlegu samstarfi
í loftslagsmála þá taldi Hrafnhildur
mikilvægast að huga vandlega að
sambandi alþjóðlegra skuldbindinga
Íslands á grunni loftlagssamningsins
annars vegar og skuldbindinga á
grundvelli EES-samningsins hins
vegar.
Að loknum erindum fóru fram fjörugar
umræður um ýmis álitefni tengd efni
málstofunnar undir stjórn Hjördísar
Hákonardóttur, hæstaréttardómara.
Var málstofan vel sótt og góður rómur
gerður að erindum framsögumanna.
Arnar Þór Stefánsson, hdl.
Lagadagurinn: III. málstofa
Hrafnhildur fjallaði um loftslags vandamál og þau stjórntæki sem þjóðir heims og alþjóðlegar stofnanir hefðu til að bregðast við.
Auðlindir nýrrar aldar