Akureyri - 30.04.2015, Síða 7

30. apríl 2015 16. tölublað 5. árgangur 7
www.akap.is Kaupvangur v/ Mýrarveg sími 460 9999
VERKALÝÐSDAGURINN
1. MAÍ
opið frá kl. 12-16
AÐSEND GREIN LILJA RAFNEY MAGNÚSDÓTTIR
Makrílgjafakvóti fyrir milljarða
Ríkisstjórnin hefur lagt fram laga-
frumvarp um að lögfesta kvóta-
setningu á makríl, en hann er ný
tegund í íslenskri lögsögu, og einnig
verða heimiluð frjáls viðskipti með
hann innan sjávarútvegs-
greinarinnar.
Þessi gjörningur þýð-
ir gjafakvóta fyrir tugi
milljarða til aðila í grein-
inni í boði stjórnvalda á
sama tíma og launafólki
eru skammtaðar launa-
hækkanir úr hnefa í
nafni stöðugleika!
Undanfarin ár hef-
ur makrílveiðum verið
stjórnað frá ári til árs
með reglugerðarheimildum sjávar-
útvegsráðherra en enn hefur ekki
tekist að semja um veiðarnar milli
þeirra strandríkja sem í hlut eiga.
Makríllinn kom inn í lögsögu
okkar uppúr 2007 en fór ekki að
veiðast að ráði fyrr en árið 2009 og
hefur síðan þá skilað þjóðarbúinu,
og sérstaklega uppsjávargeiranum,
gífurlegum tekjum.
Árið 2010 var uppsjávargeiran-
um sem hóf veiðar settar skorður
í 112 þúsund tonnum og í fram-
haldinu var makrílnum úthlut-
að með reglugerð til fjögurra út-
gerðarflokka, þ.e. uppsjávargeirans,
frystiskipa, ísfisktogara og króka-
aflamarksbáta.
Frá árinu 2012 voru
veiðunum settar þær
skorður að aflinn færi til
manneldis og gekk það
eftir og skilaði margfalt
meira verðmæti í kjöl-
farið.
Stórskipaflotinn hef-
ur ekki þurft að kosta
til miklum fjármunum
vegna makrílveiðanna
heldur hafa þessar út-
gerðir getað nýtt þann
búnað sem fyrir var í veiðum og
vinnslu og hefur þessi makrílveiði
því verið algjör bónus og í raun
hvalreki fyrir þær.
Í dag eru um 114 minni bátar
á makríl þar sem eigendur hafa
þurft að fara út í kostnaðarmikl-
ar breytingar á bátum sínum sem
kosta allt frá 6 til 10 milljónir
króna, sem er hátt hlutfall af verð-
mæti bátanna. Makrílveiðar minni
skipa og báta hafa skipt miklu fyrir
vinnslu í landi og oft verið forsenda
þess að halda fiskvinnslu í landi
gangandi yfir sumarið.
Ráðherra hefur skýlt sér á bak
við álit umboðsmanns Alþingis um
að óheimilt sé að stjórna veiðunum
áfram með reglugerðarheimildum
og að uppsjávarfyrirtæki hafi kært
þann þátt úthlutunar makríls að
öðrum en uppsjávarveiðigeiranum
einum sé veitt hlutdeild í kvótan-
um. Þetta er skálkaskjól ráðherra
því að sjálfsögðu er hægt með lög-
um að stjórna makrílveiðum með
öðrum hætti eins og t.d. með því að
leigja hann á ársgrundvelli eða að
bjóða hann út innan skilgreindra
marka. Ríkisstjórnarflokkarnir eru
fyrst og fremst að fylgja eftir sinni
stefnu með kvótasetningu og fram-
sali sem kallar um leið á brask og
skuldsetningu innan greinarinnar
og jafnframt mikla samþjöppuna
á kostnað minni útgerða sem ekki
munu rísa undir enn frekari skuld-
setningu.
Þetta verður rothögg fyrir báta
strandveiðihluta makrílveiðanna
sem fá það litla úthlutun að þeir
verða annað hvort að leigja makríl-
kvóta af öðrum eða selja sína mak-
rílhlutdeild. Þarna er verið að búa
til bólu hagkerfi og sýndarverð-
mæti með því að koma því til leiðar
með reglusetningu að verslun hefst
með makrílkvótann milli útgerða í
greininni með tilheyrandi viðbótar
skuldsetningu. Fjármálastofnanir
munu að sjálfsögðu fitna á aukinni
skuldsetningu í greininni og með
veðsetningu á makrílkvóta, eftir-
spurn eftir lánsfé eykst og vextirnir
hækka í kjölfarið. Með ráðstöfun
ríkisstjórnarinnar er í raun ver-
ið að loka á nýliðun í makrílveið-
um og á þá þróun sem verið hefur
í vinnslu makríls til manneldis í
fiskvinnslum víða í sjávarbyggðum.
Það er ömurlegt að stjórnvöld
nýti ekki það gullna tækifæri sem
nú gefst til jákvæðra breytinga með
því að úthluta þessari nýju tegund,
makrílnum, með öðrum hætti en
gert er í núverandi kvótakerfi sem
er mjög umdeilt og óréttlátt og
engin sátt er um í þjóðfélaginu og
hefur valdið mikilli samþjöppun
með tilheyrandi byggðaröskun.
Ég tel skynsamlegt að við lögfest-
um með sérlögum að makrílkvótinn
skuli leigður út á ársgrundvelli til
þeirra fjögurra útgerðarflokka sem
hafa stundað veiðar undanfarin
ár og endurskoðum kvótahlutfall
þeirra innbyrðis. Leigan verði hlut-
fall af aflaverðmæti upp úr sjó og
nýtist samfélaginu öllu.
Það veit enginn hve makríllinn
verður lengi í íslenskri lögsögu þó
við viljum og vonum að hann sé
kominn til að vera. Hversvegna
að búa til úr þessari sameiginlegu
auðlind peningamaskínu fyrir þá
sem fá gefins makrílkvóta og skuld-
setja greinina samhliða þegar engin
þörf er á slíku? Það afgjald sem
ráðherra leggur til, þ.e. 10 kr. pr
kg, er brotabrot af varanlegri sölu
á þorskkvóta í dag þó tekið sé tillit
til þess að þorskurinn sé verðmæt-
ari tegund.
Þessi gjafakvóta gjörningur er
hneyksli og gerir ekkert annað
en að hella olíu á eldinn í áfram-
haldandi deilum meðal lands-
manna um ráðstöfun sameiginlegra
auðlinda þjóðarinnar.
Lilja Rafney Magnúsdóttir,
alþingismaður Norðvestur
kjördæmis.
lilja rafney
Magnúsdóttir
Draumar rætast hjá
nýjum bæjarlistamanni
“Ég er einstaklega þakklát fyrir
þessa viðurkenningu. Að hljóta
starfslaunin er ómetanleg hvatn-
ing og nú munu margir draumar
mínir, sem sumir hverjir eiga sér
langan aðdraganda, rætast. Það
er gaman að vera listamaður í
gróskumiklu umhverfi á Akureyri
og ég vona svo sannarlega að vinna
mín næstu mánuði muni skila
miklu til samfélagsins, það er mitt
helsta markmið,“ segir Lára Sóley
Jóhannsdóttir nýr bæjarlistamað-
ur á Akureyri í samtali við Akur-
eyri vikublað.
Á sumardaginn fyrsta var til-
kynnt í hófi í Hofi að tónlistarkon-
an Lára hlyti heiðurinn. Einnig
voru veittar viðurkenningar Hús-
verndarsjóðs og Byggingalista-
verðlaun. Viðurkenningu Hús-
verndarsjóðs hlaut Hús Hákarla
Jörundar í Hrísey en einnig fékk
Ásgeir Halldórsson sérstaka viður-
kenningu Húsverndarsjóðs fyrir
ómetanlegt framlag sitt og elju við
endurbyggingu hússins. Bygginga-
listaverðlaun Akureyrar fékk arki-
tektastofan Kollgáta fyrir Íþrótta-
miðstöðina í Hrísey.
Heiðursviðurkenning Menn-
ingarsjóðs var veitt tveimur
einstaklingur sem hafa með fram-
lagi sínu stutt við og auðgað menn-
ingarlíf bæjarins. Þetta eru mynd-
listarkonan Iðunn Ágústsdóttir sem
lauk nýlega umfangsmikilli einka-
sýningu í Listasafninu á Akureyri,
Ketilhúsi, og Gunnar Frímannsson
sem hefur komið að starfi Sinfóníu-
hljómsveitar Norðurlands frá upp-
hafi og lagt sitt lóð á vogarskálarn-
ar við uppbyggingu sveitarinnar.
Á Vorkomunni veitti atvinnu-
málanefnd Akureyrar einnig at-
vinnu- og nýsköpunarviðurkenn-
ingar. Kælismiðjan Frost ehf hlaut
athafnaviðurkenningu Akureyrar-
bæjar. Fyrirtækið hefur verið í
fararbroddi í uppbyggingu og
þjónustu kælikerfa frá árinu 1993,
en á rætur að rekja til ársins 1984.
Fyrirtækið er stærsta fyrirtæki
sinnar tegundar á landinu og sinn-
ir verkefnum og þjónustu um allt
land, sem og erlendis. Nýsköpunar-
viðurkenningin kom í hlut fyrir-
tækisins Sveinbjargar sem stofnað
var árið 2007. Fyrirtækið framleiðir
íslenskar hönnunarvörur og hef-
ur verið í örum vexti síðustu ár.
Vörulína fyrirtækisins er hönnuð
af Sveinbjörgu Hallgrímsdóttur
myndlistarkonu og eru ríflega 140
ólíkar vörur úr smiðju hennar seld-
dar bæði á Íslandi og erlendis. -BÞ
Hinir heiðruðu. Ragnar Hólm.