Dagblaðið Vísir - DV - 13.03.2008, Side 12

12 FIMMTUDAGUR 13. MARS 2008
Bílar DV
Metan er innlendur, vist-
vænn orkugjafi, sem mik-
ilvægt er að nýta eins og
hægt er og er sérstak-
lega ánægjulegt að taka við sjö nýjum
metanökutækjum á degi umhverfisins,
sem að þessu sinni er sérstaklega til-
einkaður loftslagsmálum." Þetta sagði
Björn H. Halldórsson, framkvæmda-
stjóri Sorpu, fyrir tæpu ári, þegar sjö
nýir metangasknúnir bílar voru teknir
í notkun. Metanbílar í umferð á íslandi
eru nú tæplega 100 talsins. DV/ FÍB
blaðið hefur áður reynsluekið metank-
núnum Volkswagen Touran og nú síð-
ast fengum við tækifæri til að kynnast
ólfkum bfl; lúxusbíl af gerðinni Mer-
cedes Benz E en meira um það hér á
eftir.
Hvers vegna metan?
Það er áreiðanlega óhætt að fullyrða
að í augnablikinu er metangasið lang-
samlega vænlegasti valkosturinn við
bensín og dísilolíu sem orkugjafi fyr-
ir samgöngur. Metan myndast í flest-
um lífrænum úrgangi eins og til dæm-
is á sorpurðunarstöðum, í fjóshaugum
og haughúsum, í fiskúrgangi og slori, í
sláturúrgangi ffá sláturhúsum og jafn-
vel í rotþróm. Vel mætti hugsa sér að
ríki og sveitarfélög hefðu frumkvæði
að því að beina öllum þessum mál-
um í einn meginfarveg í þeim tilgangi
að þessi orkuauðlind nýttist sem allra
best og hagkvæmast og samfélagið yrði
þannig með tímanum minna háð inn-
flutningi á eldsneyti.
NGT Mercedes-Benz E 200
NGT Bókstafirnir NGT standa
fyrir Natural GasTechnology.
Nokkurn veginn
sjálfbærir með orku
Til viðbótar við þann úrgang sem
nefndur hefúr verið mætti hugsa sér
að heyja tún sem nú eru ekki nýtt, til
dæmis á eyðibýlum og jörðum þar sem
landbúnaður er ekki lengur stundaður
og heyið notað til framleiðslu á met-
ani.
Gasgeymar Þegar gólfplötunni í skottinu er lyft koma í Ijós gasgeymar þar sem
varadekkið annars væri.
Munur á maelaborðum Elni sjáanlegi munurinn milli NGT gasbfls og samskonar
bensínbíls er að tveir eldsneytismælar eru í mælaborði. Annar sýnir stöðu gass, hinn
bensíns í tönkum bílsins. Neðri takkinn til vinstri á stýrishjólinu er meðal annars til að
skipta milli orkugjafanna gass og bensfns.
Skrifara þessara orða er minnisstæð
heimsókn á búgarð í Slésvík í Þýska-
landi sumarið 1979 þar sem allt þetta
var gert: Þama var kúabúskapur með
hátt í 400 mjólkandi gripum ífjósi, tals-
vert mikið svínaeldi auk akuryrlqu og
garðyrkju. Allur skítur og annar lífrænn
úrgangur fór í risaþró og metaninu
sem myndaðist í þessu gumsi öllu var
dælt í gegnum hreinsibúnað og þaðan
inn á birgðatanka. Metanið knúði síð-
an heljarmikla rafstöð en auk hennar
var stór vindmylla á bænum. Bænd-
urnir á þessum þýska búgarði sögðust
vera nokkum veginn sjálfbærir með
orku og sömuleiðis áburð á akra sína,
tún og garða.
Þeir sögðust einnig tengdir rafveit-
unni á svæðinu og fengju orku þaðan
inn á heimakerfið þegar álagstoppar
væm. Þess í milli, ekki síst þegar vind-
ar blésu hressilega, væri offramleiðsla
miðað við raforkuþarfir búsins. Þá fengi
veitukerfið straum frá vindmyllunni og
metanrafstöðinni. Og þessu til viðbót-
ar vom tveir heimilisbílar af Mercedes
Benz-gerð að langmestu leyti keyrðir á
metani.
Ágætt bflaeldsneyti
Metangas (CHí) er talin vera um 21
sinni öflugri gróðurhúsalofttegund en
koltvíildi (CO2). Af þeirri ástæðu einni
út af fyrir sig er það talið mikilvægt að
hamla sem mest gegn því að það sleppi
út í lóftið. Besta aðferðin við það er að
brenna metaninu þar sem það mynd-
ast og því er það auðvitað skynsam-
legast að hafa af brunanum eitthvert
gagn um leið, til dæmis til að framleiða
raforku eða nota sem eldsneyti á bfla
eins og bændurnir í Slésvík gerðu árið
1979.
Metan er ágætt bílaeldsneyti og
hentar mjög vel á bensínvélar. Brun-
inn er mjög hreinn og sótmyndun því
sáralítil. Einungis óverulegar breyting-
ar þarf að gera á vél venjulegs bensín-
bíls til að hægt sé að aka honum á met-
ani eða öðrum tegundum af gasi ef út
í það er farið. Metanið er h'tils háttar
veikara eldsneyti en bensín en mun-
urinn er svo lítill að í venjulegum bfl
finnst ekki neinn munur á vinnslunni
eftir því hvort bflnum er ekið á bensíni
eða metani.
Framsýn tilraunastarfsemi
Upphaf metans sem eldsneytis á
bfla hér á landi er að rekja til þess að
byggðasamlaginu SORPU ber sam-
kvæmt starfsleyfi að safna saman því
hauggasi sem myndast við romun Uíf-
rænna úrgangsefna á sorpurðunarstað
og brenna því. f fýrstu var metanið ein-
faldlega brennt, en stjómendur SORPU
voru framsýnir og fóm út í ýmsa til-
raunastarfsemi sem fólst meðal annars
í því að hreinsa gasið, safiia því saman
og nota sem eldsneyti á rafstöðvar og
síðar bfla. Eitt leiddi af öðm.
Sérstakt félag um málið; Metan
hf. var svo stofnað 20. ágúst 1999 af
SORPU höfuðborgarsvæðisins bs. og
Aflvaka hf. en núverandi eigendur eru
SORPA bs, Nýsköpunarsjóður, N1 hf.
og Orkuveita Reykjavíkur.
Metan Bens E
Mercedes Bens E-bfllinn sem við
reynsluókum er aflmikfll lúxusbfll. Vél-
in er 163 hestafla og hámarksvinnslan
er 240 Newtonmetrar. Hann er búinn
gastönkum sem geta geymt nóg gas tíl
að aka frá Reykjavík austur á Horna-
fjörð. í honum er einnig 65 htra bens-
íntankur sem dugar tfl að komast aftur
tfl baka tíl Reykjavíkur. AUajafna geng-
ur bfllinn á gasinu en hægt er að skipta
mflli metangass og bensíns í akstri með
því að ýta á takka í stýrinu. Tveir elds-
neytismælar em tfl að sýna ökumanni
stöðu metans annars vegar og bensín-
birgða hins vegar. Við skiptum nokkr-
um sinnum á milh í akstri tfl þess eins
að reyna að finna hvort einhver merkj-
anlegur munur væri á gangi vélarinnar
og vinnslu eftir því hvom eldsneytinu
véhn brenndi. Enginn munur var finn-
anlegur.
Annars er svo sem tóm vitleysa að
vera að fikta í þessum takka. BflUnn er
gasbfll sem skiptir sjálfur yfir á bensín
ef gasið klárast. Og á meðan nóg met-
an er á geymunum er auðvitað tómur
bjánagangur að vera að keyra á bens-
íninu sem er miklu dýrara en metan-
gasið. Því tfl viðbótar eru hinir um-
hverfislegu kostir metansins umfram
bensín ótvíræðir. C02-útblástur er yfir
20% minni frá Benzanum þegar ekið
er á metani vegna betri nýtni þess en
bensíns. Það mælir því flest með því að
nota metanið sem mest.
Ríkisstuðningur
Stjómvöld hafa um árabil stutt vel
við bakið á hérlendum tilraunum með
innlenda orkugjafa fýrir bfla með því
að bæði fella niður að hluta eða öllu
leyti vömgjöld á bfla sem að verulegu
leyti eða alfarið notast við innlent elds-
neyti. Vörugjald af bfl með vél sem er
undir tveimur lítrum að rúmtaki er
30% en á bfl með yfir tveggja lítra vél
er gjaldið 45% sem leggst ofan á verð
bflsins í útskipunarhöfn. Þessi ívilnun
þýðir í tilfelh umrædds Mercede Benz
E -reynsluakstursbfls að sem metanbfll
kostar hann út úr búð á þriðju milljón
minna en hreinræktaður sams konar
bensín- eða dísilbfll.
Verulega ódýrari orkugjafi
Að auki veitir rfláð eigendum met-
anbfla þá ívilnun að innheimta ekki
notkunargjöld af metaninu eins og
gert er af bensíni og dísilolíu. Metanið
er því verulega ódýrara en hefðbundnu
orkugjafamir. Lög um þessar gjalda-
niðurfelhngar vom fýrst sett árið 2000
en hafa verið framlengd árlega síðan.
Hversu lengi það á eftir að vara er
auðvitað í óvissu, en er á meðan er.
Metanbflar em meðan svona háttar til
langhagkvæmustu bflar í innkaupi og
rekstri sem völ er á. En það er ákveð-
inn hængur á. Eins og nú háttar til er
metan einungis fáanlegt á einum stað
á landinu - á bensínstöð N1 við Bílds-
höfða í Reykjavík. Verið er að endur-
bæta stöðina verulega þessa dagana og
koma upp nýjum metan-birgðageym-
um. Þegar því er lokið verður hluti
gamla búnaðarins við stöðina flutt-
ur suður í Hafnarfjörð þar sem metan
verður einnig fáanlegt. Annars staðar
á landinu er þetta ágæta og umhverf-
ismilda bflaeldsneyti ennþá ófáanlegt.
Það er stóri gallinn. -sA