Dagblaðið Vísir - DV - 13.03.2008, Blaðsíða 23

DV Umræða
FIMMTUDAGUR 13. MARS 2008 23
ÚTGÁFUFÉLAG: Dagblaðið-Vísir útgáfufélag ehf.
STJÓRNARFORMAÐUR: Hreinn Loftsson
FRAMKVÆMDASTJÓRI: Elín Ragnarsdóttir
RITSTJÓRAR:
JónTrausti Reynisson og ReynirTraustason
FULLTRÚI RITSTJÓRA: Janus Sigurjónsson
FRÉTTASTJÓRI: Brynjólfur Þór Guðmundsson
AUGLÝSINGASTJÓRI: Ásmundur Helgason
Umbrot: DV. Prentvinnsla: Landsprent. Dreifing: Árvakur.
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins á stafrænu
formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
öll viðtöl blaðsins eru hljóðrituð.
AÐALNÚMER 512 7000, RITSTJÓRN 512 7010,
ÁSKRIFTARSÍMI 512 7080, AUGLÝSINGAR 512 70 40.
SANDKORN
■ Nú er komið í ljós hver er
hin raunverulega yfirstétt á ís-
landi. Það eru ekki hinir pól-
itísku vald-
hafar, heldur
ríflega átta
þúsund
starfs-
menn stóru
bankanna
þriggja-
Fram kem-
ur í Mark-
aðnum, sem er viðskiptablað
Fréttablaðsins, að meðallaun
bankastarfsmannanna séu
tæplega 1,2 milljón króna.
Meira að segja Geir Haarde
nær ekki slíkum meðallaun-
um fyrir að vera forsætisráð-
herra.
■ Ekki eru allir stjórnmála-
menn svo óheppnir að ná ekki
meðallaunum bankastarfs-
manns.
Davíð
Oddsson
seðlabanka-
stjóri er
með sam-
tals tæplega
1,8 milljón-
ir króna á
mánuði og
slær við sjálfum forseta lýð-
veldisins. Er það útskýrt með
því að samkeppni um banka-
starfsmenn sé hörð, þótt það
liggi í augum uppi að gamlir,
lögfræðimenntaðir stjórn-
málamenn hafa ekki verið
vinsælasti kostur bankanna.
Akveðið var að hækka laun
Davíðs um 200 þúsund krónur
síðastliðið sumar til að tryggja
að hann færi ekki til annarra
banka. Hann er með fjórtán-
föld lágmarkslaun.
■ Þótt ofurlaun bankastarfs-
manna kunni að slá vaxtabug-
aðan almenning í framan eins
og blaut tuska er möguíega
ekki allt sem sýnist. Sumir
bankastarfsmenn hafa snar-
hækkað laun sín með bónus-
greiðslum vegna góðs gengis
á hlutabréfamarkaði. Nú er
hins vegar veruleg hætta á því
að þeir detti niður í grunn-
laun sín. Rætt er um það í
viðskiptaheiminum að efvið-
snúningur verði ekki komi
bráðlega fjöldi lúxusbíla og
-íbúða inn á markaðinn á út-
söluverði.
■ Uppi varð fótur og fit meðal
íslenskra nemenda í Tec de
Monterrey-háskólanum í Gu-
adalajara í Mexíkó, þegar Há-
skólinn í Reykjavík tilkynnti
að sjálfúr forseti íslands, Ólaf-
ur Ragnar Grímsson, myndi
heimsækja skólann. Nokkru
síðar barst
nemendun-
um annað
skeyti frá al-
þjóðadeild
HRþar sem
kom fram
að þetta
væri mis-
skilningur.
Forsetinn
var á leið í Tec de Monterrey-
háskólann, en hins vegar í
allt annarri borg í Mexíkó, við
töluverð vonbrigði nemend-
anna.
íslenskar afætur
LEIDARI
REYNIR TRAUSTASON RITSTJORI SKRIfAR.
SenclihemislarJJð má ekki vem ruslakislaJ'yrir ajiága stjánimálamenn.
Sendiherrastarf er gjarnan endastöð fyrir aflóga stjóm-
málamenn. í úttekt DV kemur fram að nær fjórði hver
sendiherra er stjórnmálamaður og skýringar á skipun
þeirra em óljósar. Það er vandséð hvers vegna
Sigríður Anna Þórðardóttir var skipuð sendiherra.
Hún er stjórnmálamaður sem sýndi ekkert um-
fram starfsmenn utanríkisþjónustunnar að vera
þess líkleg að efla hag íslands á erlendri grund.
Sama er uppi á teningnum varðandi uppgjafar-
þingmenn á borð við Guðmund Áma Stefáns-
son og Svavar Gestsson sem þáðu þann greiða
af félögum sínum í stjórnmálum að vera gerðir
að sendiherrum.
Starf sendiherra er á stundum mikilvægt en
örugglega má fækka á þeim garða og sameina
sendiráð í hagræðingarskyni. En það er mik-
ilvægt að í þeim störfum sitji fólk sem hefúr til
þess burði og hæfileika að efla hag íslands í sam
skiptum við erlend ríki. Dæmi um stjórnmálamann
sem hefur getu og visku til þeirra verka er Jón Bald
vin Hannibalsson, fyrrverandi sendiherra, sem var
í senn hæfur og æskilegur til starfans.
Stjórnmálamenn búa sér gjarnan til sinn
eigin veruleika sem almenningur skilur ekki. Þannig þótti tilval-
ið að Davíð Oddsson yrði alls ómaklegur gerður að seðlabanka-
stjóra þar sem hann hefur setið án þess að rök sé að finna fyrir
því að hann eigi þar erindi. Fleiri mannaráðningar tengd-
ar pólitík er að finna svo sem skipan Markúsar Arnar
Antonssonar í sendiherrastarf og síðar sem forstöðu-
manns Þjóðmenningarhúss án auglýsingar.
Stjórnmálamenn hafa gjarnan varið það að þannig
sé staðið að málum að þeir veljist til ábyrgðar-
starfa heima og erlendis. Þar er gjarnan und-
irliggjandi að þeir búi við Iítið atvinnuöryggi
og þurfi þess vegna að eiga skjól þegar illa fer í
kosningum. í því skyni hafa þeir komið sér upp
ofurlífeyri og eins konar atvinnumiðlun þar sem
úthlutað er ríkisstörfum. Þessi rök halda engan
veginn og það er óafsakanlegt að handvelja pól-
itíkusa til starfa í sendiráðum eða Seðlabanka. Því
miður er reyndin sú að þjóðin hefur komið sér
upp afætum til trúnaðarstarfa. Sendiherrastarf-
ið má ekki vera ruslakista fyrir aflóga stjórn-
málamenn. Ingibjörg Sólrún Gísladóttir
utanríkisráðherra þarf að breyta þess-
um vinnubrögðum.
Bænaskjal til stjórnvalda
Þetta bænaskjal er samið í nafni fjöl-
skyldna sem glíma við óöryggi sem
fylgir vaxandi greiðslubyrði af hús-
næðislánum, vaxtaokri og meira
ranglæti í viðskiptum við lánastofn-
anir en dæmi em um í löndum sem
við viljum bera okkur saman við.
Best er að skýra málið með dæmi:
Barnafjölskylda keypti íbúð fýrir
tveimur misserum og tók meira en
tuttugu milljóna króna lán í bland-
aðri erlendri mynt á lægri vöxtum
en unnt er að fá hér á landi. Afborg-
anir af þessum lánum hafa skyndi-
lega hækkað um 24 þúsund krónur á
mánuðivegna 12prósentagengissigs
íslensku krónunnar frá áramótum.
Gengisbundin lán heimilanna í
landinu nema um 230 milljörðum
króna og hafa á örskotsstundu hækk-
að um 27 milljarða vegna gengisfalls
krónunnar.
Fjölskyldan umrædda átti vitan-
lega þann kost að taka verðtryggð
lán innanlands á meira en fimm pró-
senta raunvöxtum. En er það ekki
sama gildran? I sjö ár hefur Seðla-
bankanum mistekist að ná lög-
bundnum verðbólgumarkmiðum í
þágu atvinnuvega og heimila. All-
an þann tíma hafa ungar fjölskyldur
glímt við afborganir húsnæðislána
leysa til sín íbúðir og gera skuldsett
og skattpínt ungt barnafólk að leigu-
liðum? Hrökklast þá ungir fslending-
ar undan hagstjórninni til nágranna-
landanna?
Almenningur ekki á dagskrá
Kæri Geir Hilmar og Ingibjörg
Sólrún. Komið fyrirtækjunum og
almenningi í öruggt skjól undan
skrumskældri hagstjórn, brjálaðri
gúmmíkrónu og snælduvitlausri
vaxtastefnu. Takið Hörð Arnarson,
forstjóra Marel, á orðinu. Hann sagði
í Kasdjósi fyrir viku að hefði Marel
notið skilyrða sem til dæmis dönsk-
um útflutningsfyrirtækjum eru búin
hefði fyrirtækið verið 30 til 50 pró-
sentum stærra hér á landi en það er
nú. En Marel hefði neyðst til að taka
út vöxt sinn erlendis og það hefði
sennilega kostað allt að 150 störf hér
á landi. Hálft álver!
Hörður vill inngöngu fslands í ESB
og evru. Hann frábiður sér óstöð-
ugleikann. Hann veit að hagsmunir
útflutningsfýrirtækja og skuldsettra
ungra fjölskyldna fara saman. Eru al-
menningur og fyrirtæki ekki á dag-
skrá, Geir og Ingibjörg?
jafnræði við samningaborð? Af
hverju mega barnafjölskyldur með
húsnæðisskuldir ekki hafa fjárhags-
leg axfabönd, belti og kúta eins og
bankarnir?
Flotið að feigðarósi
Meira en fjórðungi ráðstöfúnar-
tekna heimilanna er nú varið til að
greiða niður húsnæðisskuldir með
tilheyrandi vöxtum og verðbótum og
hefur húsnæðiskostnaður þeirra tvö-
faldast frá árinu 2000. Þá nam hann
13 prósentum af útgjöldum heim-
ilanna en er nú að minnsta kosti 26
prósent. Við bætist hækkandi mat-
vöruverð í dýrasta landi í heimi sem
og veruleg hækkun eldsneytiskostn-
aðar. Skuldsett ungt fólk finnur á sér
að þetta kann að enda með skelf-
ingu. Það horfir á innlend sem er-
lend húsnæðisfán hækka án afláts,
langt umfram kaupmáttinn. Á sama
tíma birtír OECD gögn sem sýna að
íslenskar barnafjölskyldur greiddu
hærra hlutfall tekna sinna í skatta
en sex árum áður. Sú stund er lík-
lega að renna upp að fasteignaverð
taki dýfu og bankar kalli eft-
ari ábyrgðum og
Munu bankarnir
„Meira en fjóröungi ráðstöf-
unartekna heimilanna er nú
varið til að greiða niður
húsnæðisskuldir með
tilheyrandi vöxtum og
verðbótum oghefur hús-
næðiskostnaðar þeirra
tvöfaldast frá árinu 2000."
JÓHANN
HAUKSSON
utvaipsmndur skntor
sem grundvallast á háum raunvöxt-
um og verðtryggingu sem án afláts
hækkar höfuðstól lánanna og afborg-
anirnar. Sýnt hefur verið fram á með
áþreifanlegum dæmum að íslensk
fjölskylda getur þurft að greiða allt að
helmingi meira til baka af húsnæðis-
Iánum í krónum talið en fjölskyldur
í nágrannalöndum. Mun fleiri ár af
lífshlaupi hennar fara í að afla verð-
tryggðra tekna fyrir viðsldptabanka
en gerist og gengur meðal fjölskyldna
í nágrannalöndunum.
Meira en 80 prósent skulda heim-
ilanna eru verðtryggð. Menn spyrja
hvaða réttlæti það sé að lántakendur
beri einir verðbólguáhættu en
-hvað er að frétta?
■r