Jökull - 01.12.1980, Qupperneq 80

Vorferð á Vatnajökul 1971
BJÖRN INDRIÐASON
Árla morguns laugardaginn síðastan í maí
lögðum við átta saman af stað úr Reykjavík í
hinn árlega vorleiðangur Jöklarannsóknafé-
lagsins til Grímsvatna. Þátttakendur voru:
Carl Eiríksson, sem var fararstjóri, Ólafur
Nielsen, Haukur Hafliðason, Soffía Vern-
harðsdóttir, Pétur Sumarliðason, Páll Pálsson,
Ari Tr. Guðmundsson og sá sem hér segir frá.
Farartæki voru „Rauður“ (Weapon) félagsins
og Bronco Páls. Þunghlaðnir voru bílarnir sem
vænta mátti og drógu kerrur, en bensínbirgð-
ur voru þó i Jökulheimum og á Grímsfjalli.
Ekið var um Landssveit og stoppað á Galtalæk
hjá Sigurjóni bróður Páls, þáðum við þar
hinar bestu veitingar áður en lagt var á öræfin.
Það hafði vorað heldur seint og því tafsöm
færð inn í Jökulheima vegna snjóalaga, íss og
vatns. Allt gekk þó vandræðalaust og undir
kvöld komum við í Jökulheima í besta veðri.
Þegar við höfðum matast var hafist handa við
að gangsetja snjóbílana Gosa og Jökul II og
ferðbúa og var því lokið áður en gengið var til
náða.
Morguninn eftir var hið mesta hrakviðri af
suðaustri ogekkert ferðaveður. Hélst það allan
daginn. Tíminn var þó notaður til að koma
snjóbílunum, sleðanum með gamla eldunar-
skýlinu og bensini, yfir Tungnaá að Nýjafelli.
Var áin þó tæpast fær þegar leið á daginn, en
„Rauður gamli“ öslaði yfir af sínu meðfædda
öryggi.
Aðfaranótt mánudags lægði veðrið og stytti
upp og lögðum við því snemma af stað. All-
mikil bleyta var frá Nýjafelli að jökulrönd og
leiðin tekin að lengjast vegna hops jökulsins,
enda var þetta síðasta vorið sem þessi leið var
farin. Eknar voru krókaleiðir þar sem bestur
var snjór og ís, því þungur sleði var í drætti, en
þó var yfir auð höft að fara. Þegar upp kom á
jökulinn tók að gæta snævarins sem fallið
hafði síðustu dægur og því meira sem ofar dró.
Færi var því frekar þungt og þokumóða byrgði
sýn, en Kalli tók áttavitastefnuna á Grímsfjall
af sinni alkunnu nákvæmni.
Seinnipart dags heyrðist í talstöðinni í
Guðmundi Jónassyni, sem þá var á Grímsfjalli
ásamt mönnum frá Orkustofnun undir stjórn
Gunnars Þorbergssonar sem ætluðu að gera
þyngdar- og hæðarmælingar víða á jöklinum.
Hafði Guðmundur komið þangað eftir að
óveðrið var skollið á og trúlega fundið skálann
af eðlisávísun. Á svipuðum tíma voru þarna
einnig á ferð nokkrir félagar úr Hjálparsveit
skáta í Reykjavík á snjóbíl sínum og einnig úr
björgunarsveitinni Stakki í Keflavík á snjó-
bílnum Kraka og höfðu þeir samflot. Þeir
tjölduðu sunnan undir Grímsfjalli og biðu þar
af sér óveðrið. Nú heyrum við í talstöðinni að
Guðmundur er að láta senda sér olíuverk með
flugvél úr Reykjavík í snjóbílinn „Rata“
(Muskeg með dísilvél) sem bilað hafði nokk-
urn spöl norðvestan Háubungu og urðu þeir
að skilja hann þar eftir, en héldu áfram á
„Gusa“. Ráðgert var að varpa olíuverkinu út
yfir Grímsfjalli þegar birti til, en þar sem við
áttum ekki langt ófarið þangað sem Rati var
og kunnáttumaður í vélum með í för, buðum
við Guðmundi að taka á móti verkinu og setja
það í, hvað hann þáði með þökkum. Og nú var
orðið bjart á jöklinum og gekk því vel að finna
Rata þótt hálffenntur væri í kaf. Nær jafn-
snemma kom svo flugvélin með varastykkið og
kastaði því niður, var þá komið kvöld og tekið
að frysta. Upp úr miðnætti var snjóbíllinn
kominn í gang og mjakaðist af stað með
þungan sleða í eftirdragi hlaðinn bensíni og
olíu. Færðin batnaði nú dálítið, en þótt Rati
væri öflugt dráttartæki reyndist erfitt að stýra
honum í hliðarhalla þeim sem verður við
Háubungu og Grímsfjall, því beltið sem und-
78 JÖKULL 30. ÁR