Hagskýrslur um kosningar - 01.01.1918, Blaðsíða 9

Inngangur.
Introduction.
A. Kjördæmakosningarnar 21. október 1916.
lilections générales des circonscriptions le 21 ocl. 191G.
I. Tala kjósenda.
Nombre des électeurs.
21. október árið 1916 fóru fram fyrstu kosningar á kjördæma-
þingmönnunum eftir að stjórnarskráin frá 19. júní 1915 gekk í gildi.
Rýmkaði hún mjög kosningarrjettinn. Fengu hann bæði konur og
hjú, og útsvarsgreiðsla var afnumin sem skilyrði fyrir kosningarrjetli.
Eru þá ekki önnur skilyrði fyrir kosningarrjetti en að kjósandinn sje
25 ára gamall, sje fæddur hjer á landi eða hafi átt hjer lögheimili í
5 ár, hafi óflekkað mannorð, hafi verið heimilisfastur í kjördæminu
1 ár, sje fjár síns ráðandi og ekki i skuld fyrir þeginn sveitarstyrk.
Þó eru þær bráðabirgðatakmarkanir settar, að njTju kjósendurnir,
konur og þeir karlmenn, sem ekki höfðu kosningarrjett samkvæmt
stjórnarskránni frá 1903, fá ekki kosningarrjettinn öll i einu, heldur
i fyrstu að eins þeir, sem eru 40 ára eða þar yfir, en á hverju ári
lækkar þetta aldurstakmark um eitt ár þar til komið er niður að
25 ára takmarkinu eftir 15 ár.
Við kosningarnar haustið 1916 var tala kjósenda á kjörskrá
alls 28 529. Er það 31.?°/o af iandsmönnum. Þar af voru karlar 16 330
og konur 12 199. Af kjósendum voru þannig 57.2% karlar en 42.8%
konur. Við rýmkunina á kosningarrjettinum með stjórnarskránni
1915 hefur kjósendatalan meir en tvöfaldast.
Síðan alþingi fjekk löggjafarvald liefur tala kjósenda við al-
mennar kosningar verið svo sem lijer segir:
Kjósendur Af ibúntölu Kjósendur Af ibúatölu
1874.... .... 6183 8.8°/o 1902.... .... 7 539 9.5°/.
1880.... .... 6 557 9 í— 1903.... .... 7 786 9 8—
1886.... .... 6 648 9.2— 1908.... .... 11 726 14.1—
1892.... .... 6 841 9.5— 1911.... .... 13136 15.4—
1894.... .... 6 733 9.2- 1914.... .... 13 400 15.2—
1900.... .... 7 329 9.4- 1916.... ... 28 529 31.7—