Hagskýrslur um kosningar - 01.01.1918, Blaðsíða 10

8
Alþingiskosningar 1916
Fram að 1903 (og að því ári meðtöldu) nemur kjósendatalan
9—10°/o af íbúatölu landsins. Með stjórnarskránni frá 1903 var auka-
útsvarsgreiðslan, er kosningarrjettur var bundinn við, færð niður í
4 krónur. Var kjósendatalan síðan 14—15°/o árin 1908—14, en eftir
stjórnarskrárbreytinguna 1915 kemst hún upp í 32°/o eða nálega
þriðjung landsmanna.
f*egar kjósendatölunni er deilt með tölu kosinna þingmanna
koma á hvern þingmann 839 kjósendur árið 1916, 394 árið 1914,
260 árið 1903 og 206 árið 1874.
Tala kjósenda i hverju kjördæmi við kosningarnar hauslið 1916
sjest á töflu I. A. (bls. 31). Sýnir hún, að kjósendatala kjördæm-
anna er mjög misjöfn, enda kjósa sum 2 þingmenn, en önnur einn.
En þó tillit sje tekið til þingmannatölunnar í hverju kjördæmi, verð-
ur samt mjög ójöfn kjósendatala, sem kemur á hvern þingmann.
Að baki sjer höfðu þingmennirnir 1916
færri en 600 kjósendur............. 9 þingmenn
600- 800 - 9 —
800-1000 — .................. 10 -
Yfir 1000 — 6 —
Minst kjósendatala á þingmann kemur á Seyðisfirði, 294, og
þar næst i Austur-Skaftafellssýslu, 400. Aftur á móti kemur mesl
kjósendatala á þingmann í Reykjavik, 2 291 á hvorn þingmanninn,
þar næst í Suður-Þingej'jarsýslu 1 293, í Snæfellsnessýslu 1 094, í
Barðastrandarsýslu 1 052 og í Norður-Isafjarðarsýslu 1 035. í þessum
5 kjördæmum, sem kjósa 6 þingmenn, eru 9 056 kjósendur eða fram-
undir þriðjungur allra kjósenda á landinu. Töluvert færri kjósendur
(8 423) eru í þeim 12 kjördæmum, sem fæsta kjósendur hafa að til-
tölu við þingmannafjölda og senda 15 menn á þing. í Reykjavík eru
4 582 kjósendur, sem senda 2 menn á þing, en i 8 kjördæmum
(Seyðisfirði, Austur-Skaftafellssýslu, Norður-Þingeyjarsýslu, Norður-
Múlasýslu, Slrandasýslu, Vestmannaeyjasýslu, ísafirði og Vestur-Skafta-
fellssýslu) eru samtals 4 462 kjósendur, sem senda 9 menn á þing.
2. Kosningahluttaka.
• Participation des clectenrs.
Við kosningarnar liaustið 1916 greiddu alls atkvæði 14 030
manns. Var það 49.2°/« af kjósendatölunni á landinu. En í 2 kjör-
dæmum, Strandasýslu og Suður-Þingeyjarsýslu, fór engin kosning
fram vegna þess, að þar var að eins einn frambjóðandi og þvi sjálf-
kjörinn. í þeim kjördæmum, sem kosning fór fram i, var því hlut-
takan nokkru meiri eða 52,g°/o af kjósendatölunni.