Hagskýrslur um kosningar - 01.01.1954, Blaðsíða 7

Irmgangur.
Introduction.
1. Tala kjósenda.
Number of Registered Electors.
í lögum nr. 80/1942, um kosningar til Alþingis, er svo fyrir mælt, að almennar,
reglulegar alþingiskosningar skuli fara fram síðasta sunnudag í júnímánuði. En
með því að almennar kosningar höfðu síðast farið fram haustið 1949, og umboð
þingmanna átti þar af leiðandi, án þingrofs, að standa til hausts 1953, þá var
Alþingi rofið frá og með 28. jún£ 1953 og efnt til nýrra kosninga þann dag. Var
þetta gert með forsetabréfi 4. maí 1953.
Við alþingiskosningarnar 28. júní 1953 var tala kjósenda á kjörskrá 87 601,
eða 58,4% af íbúatölu landsins, miðað við það, að hún hafi verið 150 100 um mið-
bik ársins. Síðan kosningaréttur var aukinn síðast, með stjórnarskrárbreytingunni
1934, hefur kjósendatalan verið sem hér segir:
Tala I % af
kjósenda fbúatölu
1934, alþingiskoeningar......................... 64 338 56,4
1937, alþingiskosningar......................... 67 195 57,1
1942, alþingiskosningar, 5. júlí................ 73 440 59,7
1942, alþingiskosningar, 18. október ......... 73 560 59,7
1944, þjóðaratkvæðagreiðsla ............. 74 272 58,5
1946, alþingiskosningar......................... 77 670 59,0
1949, alþingiskosningar......................... 82 481 58,7
1952, forsetakjðr .............................. 85 877 58,2
1953, alþingiskosningar......................... 87 601 58,4
Telja má, að lækkun sú, sem orðið hefur á kjósendahlutfallinu frá þv£, sem
var 1949 og 1946, sé ekki raunveruleg, heldur stafi hún af þvi, að kjörstjórnir telji
nú yfirleitt ekki lengur £ kjósendatölunni dána menn og þá, sem öðlast ekki kosn-
ingarétt fyrr en eftir kjördag á kosningaárinu.
í skýrslu Hagstofunnar um alþingiskosningarnar 1949 (nr. 129) er, á bls. 5,
yfirlit um kjósendatölu við allar alþingiskosningar og þjóðaratkvæðagreiðslur frá
1874, og sömuleiðis er þar stuttlega greint frá skilyrðum fyrir kosningarétti siðan
1903. Vfsast til þess.
Af kjósendatölunni 1953 voru 49,6% karlar, en 50,4% konur. Koma 1 017
kvenkjósendur á móts við hvert þúsund karlkjósenda, þar sem hins vegar enginn
teljandi munur er á tölu allra karla og kvenna á landinu. Stafar þetta af þvi, að
innan við kosningaraldur (21 ár) eru heldur fleiri karlar en konur, en á kosningar-
aldri eru konur þeim mun flciri.
Af öllum kjósendum á landinu 1953 komu að meðaltali 1 684 kjósendur á
hvern þingmann, en 1586 við næstu kosningar á undan, haustið 1949.
Tala kjósenda i hverju kjördæmi við kosningarnar 1953 er sýnd i töflu I (bls.
16). Töluvert ósamræmi er milli kjósendatölu og þingmannatölu í einstökum kjör-
dæmum, enda eiga uppbótarþingsætin að bæta úr því. Minnst kjósendatala kemur