Þjóðmál - 01.03.2015, Page 61

60 ÞJÓÐMÁL VOR 2015
tíma.hlýtur.stefna.flokksins.að.ráða.úrslit-
um.um.kjörfylgi ..Sú.grundvallarstefna.sem.
fylgdi.Sjálfstæðisflokknum.úr.hlaði.í.tveim-
ur.stuttum.málsgreinum.árið.1929.reyndist.
eiga.ríkan.hljómgrunn.með.þjóðinni .39
Myndun.viðreisnarstjórnarinnar.20 ..nóv-
ember. 1959. var. verðugur. endir. á. stjórn-
málaferli. Ólafs. Thors .. Þá. loksins. hafði.
flokkur. hans. þingstyrk. og. samstíga. sam-
starfsflokk.til.að.fylgja.helstu.stefnumálum.
sínum.fram ..Með.raunhæfri.gengisskráningu.
og. markvissri. stjórn. peningamála. tókst.
að. halda. verðbólgunni. í. skefjum,. aflétta.
höftunum. og. tryggja. verslunarfrelsi. þótt.
opinbert. verðlagseftirlit. væri. áfram. við.
lýði ..Þessi.stefnubreyting.kostaði.hörð.átök.
við. verkalýðshreyfinguna,. eins. og. Jónas.
H .. Haralz,. hagfræðingur. og. bankastjóri,.
minnir.á.í.æviþætti.sínum.um.Ólaf:
Skipulagðri. tilraun. til. að. gera. árangur. við-
reisnarinnar. að. engu. með. verkföllum. og.
launa.hækkunum. sumarið. 1961. mætir. hann.
af. fullri. einurð .. Tveimur. árum. síðar. réttir.
hann.fram.hönd.til.sátta,.býður.aðstoð.við.að.
hrinda.af.stokkunum.sameiginlegri.könnun.á.
stöðu.kjaramála.og.reynir.að.ná.samkomulagi.
um.að.þeir.lægra.launuðu.sitji.í.fyrirrúmi.um.
kjarabætur ../ . . ./.Það.var.að.öllu.leyti.við.hæfi,.
að. sáttargjörð. skyldi. vera. síðasta. verk. Ólafs.
Thors.sem.forsætisráðherra .40
Ríkisstjórnarsamstarf.og
vitnisburður.embættismanna
Ístjórnarmyndunum. þótti. Ólafur. sýna.lipurð.og.sanngirni.í.garð.samstarfsflokka ..
Hann.gerði.til.dæmis.ekki.kröfu.til.þess.að.
Sjálfstæðisflokkurinn. leiddi. þjóðstjórnina.
og.hann.taldi.það.réttlætismál.að.flokkarnir.
sem. mynduðu. nýsköpunarstjórnina. ættu.
jafn.marga.ráðherra.hvað.sem.leið.þingstyrk.
þeirra .. Myndun. nýsköpunarstjórnarinnar.
1944. hefur. oft. verið. talið. eitt. hans. mesta.
afrek. og. sannkallað. galdraverk .. Þá. leiddi.
Ólafur. saman. stjórnmálaflokka. sem. flestir.
landsmenn. töldu. að. myndu. aldrei. eiga.
samleið,.en.á.þeim.árum.var. jafnvel.meiri.
fjandskapur. milli. kommúnista. og. alþýðu-
flokks.manna.en.kommúnista.og.sjálfstæðis-
manna .
Samstarfið. í. nýsköpunarstjórninni. var.
lengst.af.mjög.gott.áður.en.utanríkismálin.
settu.strik.í.reikninginn ..Einar.Olgeirsson,.
formaður. Sameiningarflokks. alþýðu. —.
Sósíalistaflokksins,.sagði.síðar.að.það.hefði.
verið. mikil. gæfa. Íslandi. að. Ólafur. Thors.
og. Brynjólfur. Bjarnason,. fyrrverandi. for-
maður. Kommúnistaflokksins. og. mennta-
málaráðherra,.skyldu.þá.hafa.fundið.„hvor.
annan. —. ekki. sízt. í. „húmornum““. og.
leyst. saman. „með. ágætum. margan. þann.
vanda,. ekki. sízt. í. kaupgjaldsmálum,. sem.
hefði.getað.orðið.þeirri.stjórn.að.fótakefli“ ..
Einar.bætti.við.að.„ekkert.kalt.stríð“.hefði.
megnað.að.kæla.þá.vináttu.sem.tókst.með.
Ólafi.og.Brynjólfi.á.nýsköpunarárunum .41
Samstarfið.í.fjórðu.ríkisstjórn.Ólafs,.sam-
stjórn. Sjálfstæðisflokks. og. Fram.sóknar-
flokks. 1953–1956,. þótti. sömuleiðis. gott ..
Ólafur. átti. til. dæmis. gott. með. að. vinna.
með. Eysteini. Jónssyni,. fjármálaráðherra,.
og. Steingrími. Steinþórssyni,. fyrrverandi.
forsætisráðherra ..En.það.veikti.þá.stjórn.að.
formaður. Framsóknarflokksins,. Hermann.
Jónasson,.skyldi.kjósa.að.vera.utan.hennar ..
Hermanni.var.lítt.gefið.um.myndun.þess-
arar. ríkisstjórnar. og. hugði. á. vinstri. sam-
starf .42
Gylfi. Þ .. Gíslason. sem. sat. með. Ólafi. í.
við.reisnarstjórninni. sagði. að. Ólafur. hefði.
aldrei. tekið. erfitt. vandamál. eða. viðkvæmt.
deilumál. fyrir. á. ríkisstjórnarfundi. án. þess.
að. láta. ráðherra. Alþýðuflokksins. vita .. Í.
slíkum. málum. hefði. ekki. leynt. sér. hve.
Ólafur. lagði. sig. fram. um. að. finna. sann-
gjarna. lausn. sem. hann. undirbjó. jafnan. í.
einkasamtölum ..Af.þessu.verklagi.hlaust.að.