Félagsbréf - 01.12.1962, Síða 9

TÓMAS GUÐMUNDSSON
„Þetta gerðist um sólstöður 1912“
Ekki veit ég hvað til þess bar, að íslendingar létu hjá líða að minn-
ast fimmtíu ára höfundarafmælis Gunnars Gunnarssonar, því oft
hafa þeir gert sér dagamun að minna tilefni. Eins og kunnugt er voru
fyrstu bækur hans tvö ljóðakver, Vorljóð og Móðurminning, sem ut
komu á Akureyri 1906 á forlagi Odds Björnssonar. Höfundurinn var
þá lítt kominn af barnsaldri, og satt er það, að þessar lrumsmíðar standa
af fleiri ástæðum en einni í næsta lausum tengslum við hinn samfellda
rithöfundarferil Gunnars Gunnarssonar, enda urðu um sömu mundir
{sáttaskil í ævisögu hans. Hann hvarf utan, þá seytján ára gamall, og eina
bókin, sem brúar bilið milli hins unga ljóðskálds og hins stórvirka
skáldsagnahöfundar, er smásagnasafnið Sögur, sem út kom í Reykja-
vík 1912, en þær höfðu flestar birzt áður í Lögréttu, blaði Þorsteins
Gíslasonar, og eru elztar þeirra ritverka, sem höfundur hefur tekið
með í heildarútgáfu skáldrita sinna. En þetta sama ár, fyrir hálfri öld
réttri, létu tvö íslenzk skáld í Danmörku sín getið með þeim hætti, að
bókmenntasagan mun jafnan verða minnug þessa ártals. Þá vann Jóhann
Sigurjónsson frægan sigur með Fjalla-Eyvindi, og út kom skáldsagan
Ormar Örlygsson, fyrsta bindið í Sögu Borgarœttarinnar, en þar með er
hafinn sá stórbrotni höfundarferill, sem skilaði ekki aðeins Gunnari
Gunnarssyni til mikillar skáldfrægðar, heldur ruddi íslenzkum nútíma-
bókmenntum til rúms í meðvitund heimsins og braut um leið ísinn
fyrir þá höfunda, sem á eftir komu.
^^unnar Gunnarsson var ekki nema 23 ára, þegar Ormar Örlygsson
kom út, og áður hafði liann ekki birt annað eftir sig á dönsku en
nokkrar smásögur í blöðum og tímaritum og lítið ljóðasafn, Digte,