Félagsbréf - 01.12.1962, Blaðsíða 39

FÉLAGSBRÉF
35
stigið hefur verið í norræna átt
nokkru sinni — enda þótt kvartað sé
yfir pappírsflóðinu og málsmeðferð-
inni þar líka. Róm var ekki byggð á
einum degi. Fyrst þurfa menn að kynn-
ast. Það tekur sinn tíma. Svo þarf
að kljást. Það tekur tíma. Svo verða
menn sammála, — að minnsta kosti um
eitthvaS.
Frá því styrjöldinni lauk hefur
ferðamannastraumurinn innan Norður-
landa orðið svo stórkostlegur, að
maður hlýtur að spyrja sjálfan sig,
hvort Norðurlandabúum sé það um
megn að vera heima hjá sér eða ferð-
ast í eigin landi. Meira en 5 milljónir
manna fara ár hvert yfir landamæri
okkar — og af þeim eru ekki færri en
3 milljónir Svía, sem heimsækja
Noreg.
Utanlandsferðir Islendinga eru vart
fáar miðað við fólksfjölda, en sorglegt
er, að allt of fáir Norðurlandabúar
ferðast hingaS. Ur þessu verður að
bæta með virkum stuðningi af hálfu
heimalanda ferðafólksins.
Til þess að fullkomna mynd hinnar
norrænu samvinnu, verðum við að
nefna það, sem ef til vill er öllu öðru
veigameira: Varla er til sá almennur
félagsskapur eða starfshópur, opinber
skrifstofa eða ráðuneyti á Norðurlönd-
um, sem hefur ekki haft samband við
hliðstæð félög eða stofnanir í ná-
grannalöndunum. Ný hugsun hefur
mótazt. Áður hnupluðu menn hug-
myndum stöku sinnum, en nú þykir
sjálfsagt að vinna saman fyrir opnum
tjöldum. Mót og ráðstefnur eru haldn-
ar, skipzt á hugmyndum og ráðagerð-
um. Þjóðernislegt sérlyndi heyrir for-
tíðinni til, — eða öllu heldur: það er
á undanhaldi.
Og þegar á allt er litið: Á 15
árum hafa svo margir raunhæfir sigr-
ar unnizt á hinum norrænu vígstöðv-
um, að álíta mætti, að allir draumar
okkar hefðu rætzt, þrátt fyrir hinn sál-
fræðilega og sögulega mun þjóðanna,
sem ég ræddi um áðan, og þótt ekkert
hafi orðið úr norrænu tollabandalagi
eða norrænu varnarbandalagi.
En þessu er því miður ekki að heilsa.
Til er andstæður þróunarferill, sem
gerir framtíðarhorfur okkar allt að því
ískyggilegar. Það sem áunnizt hefur í
málefnalegu samstarfi, virðist hafa
glatazt á sviði menningarmála. Hin
menningarlega samvinna, eða réttara
sagt, menningarleg samstaða landanna
hefur ekki aukizt, heldur hið gagn-
stæða. Fyrst og fremst á þetta við um
þær þrjár þjóðir, sem líkastar eru að
tungu: Dani, Norðmenn og Svía. Það
er staðreynd, að þessar þjóðir lesa
ekki lengur mál hverrar annarrar né
bókmenntir, og almenningur í þessum
löndum er alls ófróður jafnt um ís-
lenzkar sem finnskar bókmenntir. —
Hnignun samnorrænnar menningarvit-
undar er í rauninni svo mikil, að ég
vil álíta hana hörmulega — að minnsta
kosti, ef áfram heldur í sömu átt og
nú horfir. Flestum reynist örðugt að