RM: Ritlist og myndlist - 01.06.1947, Page 80

RM
WLADYSLAW REYMONT
á annarri eftir beztu getu, veltu föt-
unni uin koll og byltu sér í skólpinu.
Loks gátu þær engu orði upp komið
fyrir bræði, fnæstu aðeins og stundu
þungan og létu höggin dynja. Menn-
irnir gátu með naumindum skilið
þær. Þær litu út eins og nornir, sót-
rauðar í framan, rifnar og skrámað-
ar og ataðar óhreinindum. Þær fóru
aftur saman, hamslausar af bræði,
og aftur þurfti að skilja þær.
Antkowa grét tryllingslega af mátt-
vana reiði, togaði í hárið á sér og
veinaði: „0 Jesús! 0 blessaða Jesú-
barn! 0 María! Sjá þessa blygðunar-
lausu kvensnift . . . vei hinum óguð-
Iegu . . . ó! ó! . . .“ gat hún aðeins
veinað, þar sem hún stóð og studdi
sig við vegginn.
Á meðan æpti Tomekowa fyrir ut-
an dyrnar, bölvaði og ragnaði og
sparkaði í hurðina með hælunum.
Áhorfendurnir stóðu í smáhópum
og ræddust við og stöppuðu niður
fótunum í snjónum. Konurnar Ííktust
rauðum blettum á húsveggnum; þær
þrýstu saman hnjánum, því að vind-
urinn var nístingskaldur. — Oðru
hverju hvísluðust þær á, og alltaf
horfðu þær út veginn til kirkjunnar,
sem teygði turna sína yfir berar
greinar trjánna. Alltaf þurfti einhver
að líta á líkið einu sinni enn; það
var eilíft ráp út og inn. Gegnum hálf-
opnar dyrnar sáust blaktandi kerta-
ljósin, er brugðu daufum bjarma yfir
tálgað andlit gamla mannsins, þar
sem hann lá í líkkistunni. Ilmurinn af
brenndum eini barst út um gættina
með bænasönglinu og umli málleys-
ingjans.
Loks kom presturinn og forsöngvar-
inn. Hvíta furukistan var borin út og
lögð á kerruna. Konurnar fóru að
kyrja harmaljóðin, þegar líkfylgdin
hélt af stað niður langa götuna gegn-
um þorpið út að kirkjugarðinum.
Presturinn byrjaði að tóna útfar-
arsálminn, þar sem hann gekk á und-
an líkfylgdinni með svörtu hettuna á
höfðinu; hann hafði farið í þykkan
skinnfeld utan yfir rykkilínið; golan
feykti til enduin stólunnar; orðin í
latneska sálminum féllu tómlátlega af
vörum hans, eins og þau væru frosin;
hann virtist önugur og óþolinmóður
og skimaði augunum í allar áttir.
Vindurinn rykkti í svarta fánann, og
myndirnar á honum, af himnaríki og
helvíti, þöndust og flöktu til og frá,
eins og til að blasa sem bezt við húsa-
röðunum beggja vegna, þar sem kon-
ur með skýlur og berhöfðaðir menn
stóðu í smáhópum.
Þau hneigðu sig í lotningu, signdu
sig og börðu sér á brjóst.
Hundarnir geltu ákaft bak við lim-
girðingarnar, og sumir þeirra stukku
upp á grjótgarðana og spangóluðu.
Forvitin börn gægðust út um lok-
aða gluggana, bak við tannlaus and-
lit örvasa gamalmenna, hrukkótt eins
og akur um haust.
Nokkrir drengir í léreftsbuxuin og
bláum treyjum með látúnshnöppum
gengu á eftir prestinum, berfættir í
tréskónum; þeir störðu á myndirnar
74