RM: Ritlist og myndlist - 01.06.1947, Side 82

RM
WLADYSLAW REYMONT
Systurnar tvær gengu á eftir kist-
unni, muldruðu bænir sínar og gutu
hatursfullum augum hvor til annarr-
ar.
„Svei þér aftan! Skammastu heim!
. . . Snautaðu tafarlaust heim, ræskn-
ið þitt!“ Einn syrgjandinn beygði
sig niður og þóttist taka upp stein.
Tíkin, sem hlaupið hafði á eftir kerr-
unni, ýlfraði og lagði niður skottið,
og flúði bak við grjóthrúgu við veg-
inn; þegar líkfylgdin var komin góð-
an spöl framhjá, hljóp hún i hálf-
hring á eftir henni, og gætti þess að
víkja ekki frá hestunum eftir það, til
þess að sér yrði ekki aftur meinað að
fylgja.
Latínusöngurinn var á enda. Kon-
urnar hófu upp skræknar raddirnar
og tóku að syngja gamla sálminn:
„Hver sá, er góðan guð lét ráða, með
glöðu trausli fyrr og síð.“
J}að liljómaði þunnt og hveJlt.
Söngurinn gat ekki notið sín fyrir
rokinu, sem sífellt var að færast í
aukana. Það var farið að rökkva.
Skafrenningurinn æddi yfir enda-
lausa sléttuna, þar sem aðeins stóðu
einstök tré á stangli, nakin eins og
beinagrindur, og lamdi litla hópinn
eins og með svipu.
„ . . . Þann virtist eilíf elska náða,
þótt oft hann mæddi kross og stríð
. . .“ Þær spreyttu sig móti gnauð-
andi storminum og lirópum og köll-
um Anteks, sem var orðinn liás af
kuldanum: „Hott, hott, karlar mín-
ir! “
Fleygmyndaðir skaflar teygðu sig
yfir veginn frá trjánum og grjóthrúg-
unum.
Oðru hverju þagnaði söngurinn,
þegar fólkið skimaði kvíðafullt út 1
hvítan geiminn, sem virtist lirökklast
undan þungum höggum stormsins;
ýmist gnæfði hann upp i himinháum
veggjum, eða hann brotnaði eins og
brimgarður, byltist til og þeytti þús-
und hvössum nálum framan í syrgj-
endurna. Margir þeirra sneru við á
miðri leið, af ótta við að hann væri
að ganga í stórhríð, hinir hröðuðu
sér sem mest þeir máttu út í kirkju-
garðinn, nærri því hlaupandi. Þeir
drifu athöfnina af; gröfin var tilbúin,
þeir sungu ofurlítið meira í snatri,
presturinn stökkti vígðu vatni á kist-
una; frosnir moldarkögglar buldu á
kistulokinu, og fólkið flýtti sér heim-
leiðis.
Tomek bauð öllum heim til sín, „af
því að presturinn hefði sagt við sig,
að annars rnundi athöfnin vafalaust
enda með óguðlegum drykkjulátum
í kránni.“
Antek svaraði heimboðinu með
Jjlótsyrði. Hann fór inn í krána með
konu sína, Ignatz og bóndann Smo-
letz.
IJau drukku átta merkur af brenni-
víni blönduðu með feiti, átu þrjú
pund af pylsum og töluðu um fjár-
málin.
Antek gerðist mjög drukkinn af
áfenginu og hitanum í stofunni.
Hann var svo valtur á heimleiðinni,
að konan varð að halda honum uppi.
Smoletz varð eftir í kránni til þess
76