Morgunblaðið - 26.10.2015, Blaðsíða 12

12 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 26. OKTÓBER 2015
SVIÐSLJÓS
Björn Jóhann Björnsson
bjb@mbl.is
„Verkefnið sýnir að vel má finna
leið fyrir léttlest sem tengir Smára-
lind í Kópavogi við Skeifuna í
Reykjavík með viðkomu í Mjódd.
Engar meiriháttar hindranir eru til
staðar sem koma í veg fyrir að
hönnunarforsendum sé fullnægt og
aðeins á örfáum
stöðum þyrfti að
lækka leyfilegan
hraða vegna
krapprar
beygju.“
Þetta er meðal
niðurstaðna í
nýrri meistara-
prófsritgerð í
byggingaverk-
fræði við Háskóla
Íslands, eftir
Guðbjörgu Brá Gísladóttur.
Hún skoðaði betur hugmyndir
sem fram hafa komið um létt-
lestakerfi á höfuðborgarsvæðinu og
tók sérstaklega fyrir eina leið, frá
Smáralind í Skeifuna, og forhannaði
hana. Guðbjörg horfði til nýs
svæðisskipulags höfuðborgarsvæð-
isins til ársins 2040 en þar er m.a.
gert ráð fyrir aukinni hlutdeild vist-
vænna samgangna. Svonefndri
Borgarlínu er ætlað að vera hryggj-
arstykkið í þeirri skipulagsþróun,
til að tengja saman helstu þjónustu-
kjarna svæðisins.
„Kostnaður við gerð fyrstu létt-
lestar á Íslandi yrði að sönnu mikill
en ábati sem fæst við að fylgja eftir
stefnu svæðisskipulagsins um sjálf-
bærar samgöngur verður umtals-
verður. Auk þess sparast á móti
kostnaður vegna nýrra samgöngu-
mannvirkja þar sem hluti sam-
gangna flyst yfir á hið nýja lesta-
kerfi,“ segir ennfremur í ritgerð-
inni.
200 farþegar í einu
Markmið verkefnisins hjá Guð-
björgu var að skoða hvernig al-
menningssamgöngur í formi létt-
lestakerfis gætu tekið þetta
hlutverk að sér. Skoðaði hún hvern-
ig lega léttlestaleiðar gæti sam-
tvinnast á sem hagkvæmastan hátt
núverandi legu gatnakerfisins og
leitaðist við að gera það þannig að
lestirnar féllu vel að umhverfinu og
hefðu sem minnsta röskun á um-
ferðarflæði ríkjandi gatnakerfis,
þ.e. án þess að þyrfti að byggja
brýr eða grafa göng.
Guðbjörg gerir í ritgerð sinni til-
lögu um þrjár leiðir í Borgarlínu; A,
B og C. Leið A myndi ná frá miðbæ
Reykjavíkur og upp í Mosfellsbæ,
leið B frá Hafnarfirði að gatnamót-
um Kringlumýrarbrautar og Suður-
landsbrautar og leið C frá Smára-
lind að Skeifunni, sem Guðbjörg
fjallar sérstaklega um í ritgerðinni.
Sú leið sést nánar á meðfylgjandi
korti en hún yrði 5,8 km löng með
sjö lestarstöðvum á leiðinni, eða við
Smáralind, Dalveg 18, Dalveg 32,
Mjódd, Sprengisand, Rauðagerði og
loks í Skeifunni. Tvær lestir yrðu
gangandi í einu, sem tækju að há-
marki alls 200 farþega í einu.
Við hönnun á þessari leið segist
Guðbjörg hafa haft tvo meginþætti
að leiðarljósi; annars vegar sveigj-
anleika í tímatöflu og tíðni ferða og
hins vegar að hanna leiðina þannig
að sýnt sé fram á að rými fyrir lest-
arleiðina með tveimur lestarsporum
sé nægjanlegt.
Í hönnun sinni gerir Guðbjörg
ráð fyrir að hraði lestarinnar sé 55
km/klst og möguleg lengd lestar
um 60 metrar. Leiðin skiptist í
bæði einföld og tvöföld lestarspor,
sem tengjast saman með skipt-
isporum. Lestarbrautin liggur yfir
tvenn mislæg gatnamót og 16 ann-
ars konar þveranir við götur.
Guðbjörg segir að það geti tekið
lestina að jafnaði 11-12 mínútur að
fara úr Skeifunni í Smáralind, með
stoppi í Mjódd og öðrum lestar-
stöðvum. Það er þá miðað við for-
gang þar sem lestarnar fléttast
saman við aðra umferð.
Hugmyndir um lestakerfi á
höfuðborgarsvæðinu hafa verið
lagðar fram áður en Guðbjörg segir
að þetta sé líklega í fyrsta sinn sem
ein leið er hönnuð sérstaklega og
teiknuð við hlið gatnakerfis.
Kostnaður gróflega metinn
Þó að verkefni Guðbjargar hafi
fyrst og fremst gengið út á að for-
hanna þessa leið tæknilega þá skoð-
aði hún einnig kostnaðinn, en gróf-
lega, eins og hún segir. Hagkvæmni
lestakerfis var meira skoðuð í
meistaraprófsritgerð Hildar Sigurð-
ardóttur frá í vor, og vitnar Guð-
björg til hennar í kafla sínum um
kostnaðinn. Aðallega er þar horft
til kostnaðar við lestakerfi erlendis.
Í ritgerð sinni komst Hildur að
því að heildarkostnaður við allar
þrjár leiðirnar á höfuðborgarsvæð-
inu (A,B og C) yrði um 175 millj-
arðar króna, eða 4,7 milljarðar á
hvern kílómetra.
Guðbjörg segir að samkvæmt
þessu yrði kostnaður við leið C um
27 milljarðar króna. Er þá gert ráð
fyrir að tvær lestir séu á leið í einu
og ein aukalest til staðar þegar
sinna þarf viðhaldi. Kostnaðurinn
myndi skiptast þannig að sjálf lest-
arkerfið myndi kosta um 25 millj-
arða, vagnarnir 1,6 milljarða og
þjónustu- og geymslusvæði um 500
milljónir.
Hagkvæmara en jarðgöng
Í kynningu á ritgerðinni sýndi
Guðbjörg samanburð á kostnaði
miðað við jarðgöng hér á landi og
farþegafjölda þar. Sá samanburður
sýndi fram á að aðeins Hvalfjarðar-
göng sýndu lægri kostnað á hvern
farþega fyrir hvern ekinn kílómetra
en með lest milli Smáralindar og
Skeifunnar. Lestin sé því hag-
kvæmari en Héðinsfjarðargöng og
Bolungarvíkurgöng, miðað við
þetta.
Samhliða verkfræðinámi sínu
starfaði Guðbjörg hjá verkfræði-
stofunni Geotek og vann m.a. við
Héðinsfjarðargöng og Fáskrúðs-
fjarðargöng. Hún segir framhaldið
óráðið hjá sér að meistaranáminu
loknu.
Spurð hvort léttlestakerfi eigi
eftir að verða að veruleika segist
Guðbjörg reikna með því í náinni
framtíð. Allt fari það eftir áherslum
borgaryfirvalda í samgöngumálum.
Miðað við áframhaldandi fólks-
fjölgun og áform um þéttingu
byggðar þá þurfi að grípa til rót-
tækra aðgerða í almennings-
samgöngum. Léttlestir knúnar
áfram með rafmagni séu umhverf-
isvænn kostur og falli með að
markmiðum stjórnvalda um að
draga úr losun gróðurhúsaloftteg-
unda.
Töluverður ábati af léttlestum
 Meistarprófsritgerð í byggingaverkfræði um léttlestakerfi á höfuðborgarsvæðinu  Forhannaði
leið frá Skeifunni í Smáralind  Ferðin tæki 11-12 mínútur  Áætlaður kostnaður um 27 milljarðar
Tölvumynd/Guðbjörg Brá Gísladóttir
Léttlest Einhvern veginn svona gæti léttlest litið út á leið sinni um Dalveg í
Kópavogi, frá Skeifunni í Smáralind, ef hugmyndirnar ná fram að ganga.
Léttlestarkerfi á höfuðborgarsvæðinu
-forhönnun á leiðinni Skeifan–Smáralind
Skeifan
Rauðagerði
Sprengisandur
Mjódd
Dalvegur 32Dalvegur 18
Smáralind
Leið C 5,8 km
Tvöfalt spor
Einfalt spor
Lestarstöð
Hugmyndir um léttlestir eða
annars konar lestir í Reykjavík,
ofan- sem neðanjarðar, eru
ekki nýjar af nálinni. Þær
fyrstu ná allt aftur til aldamót-
anna 1900. Lítið hefur orðið
um framkvæmdir sökum mikils
stofnkostnaðar og almennings-
samgöngur byggst á strætis-
vögnum.
Í nýju aðalskipulagi höfuð-
borgarsvæðisins til ársins
2040 er gert ráð fyrir létt-
lestakerfi, svonefndri Borgar-
línu. Sveitarfélögin hafa sam-
þykkt þetta skipulag en þar er
gert ráð fyrir að hlutdeild al-
menningssamgangna í öllum
ferðum verði komið í 12% á
höfuðborgarsvæðinu árið
2040.
Skiptar skoðanir hafa verið
um hagkvæmni þess að byggja
upp lestakerfi í Reykjavík og
út í nágrannabyggðarlögin.
Bent hefur verið m.a. á að
frekar ætti að byggja upp öfl-
ugra strætisvagnakerfi. Könn-
un sem fyrirtæki Rögnvaldar
Guðmundssonar gerði meðal
erlendra ferðamanna í Reykja-
vík sumarið 2014 sýndi að
52% töldu lestakerfi ekki
henta en 48% voru á annarri
skoðun.
Komið í að-
alskipulagið
LÉTTLESTAKERFI
Guðbjörg Brá
Gísladóttir
Áratuga reynsla og framúrskarandi þjónusta
Stórhöfða 37 | 110 Reykjavík | Sími 586 1900 | framrudur@simnet.is | bilrudur.is
Opið: 8
:00 - 18
:00
mánud
.– fimm
tud.,
8:00 - 1
7:00 fö
stud,
bílalakk
frá þýska fyrirtækinu
Ekki bara fyrir
fagmenn líka
fyrir þig
Eigum einnig sprautukönnur, réttingahamra, einnota hanska og pensla.
HÁGÆÐA