Víkurfréttir - 30.04.1986, Blaðsíða 12

12 Miðvikudagur 30. apríl 1986
VIKUR-fréttir
VIKUR-fréttir
Miðvikudagur 30. apríl 1986 13
„Ef þetta verður eitthvað
vesen, komum við aftur
-segja þeir Hilmar Pétursson, Ólafur Björnsson og Tómas
Tómasson sem saman eiga að baki 68 ár í Bæjarstjórn Keflavíkur
Þrír bæjarfulltrúar í Keflavík, allir sinn úr hverjum flokknum, hafa sett mjög sterkan svip á
málefni bæjarins á síðustu þremur áratugum. Nú hafa þeir ákveðið að hætta, allir á sama
tíma. Þetta eru þeir HILMAR PÉTURSSON, Framsóknarflokki, ÓLAFUR BJÖRNSSON,
Alþýðuflokki og TÓMAS TÓMASSON, Sjálfstæðisflokki.
Þeir hafa allir setið í bæjarstjóm í 20 ár eða meira. Hilmar hefur verið bæjarfulltrúi sleitu-
laust frá árinu 1966, eða 20 ár, Ólafur í 24 ár samfleytt frá árinu 1958, að 1970-74 undanskild-
um, þegar hann ætlaði að hætta en kom svo aftur upp á sjónarsviðið. Tómas hefur einnig
verið í 24 ár, fyrst frá 1954 til 1962, hvíldi sig svo í tvö kjörtímabil og kom aftur í bæjarstjórn
1970 og hefur verið þar síðan.
Á þessari löngu setu sinni í bæjarstjóm hafa þeir komið mörgum framfaramáium í höfn. En
að þessir litríku bæjarfulltúar skuli ákveða að hætta á sama tíma, hvort sem það er tilviljun
eða ekki, er mjög merkilegt. Þar sem þeir féiagar eru búnir að sigla í gegnum súrt og sætt
saman í öll þessi ár, rifist og helgið, samþykkt og mótmælt, fannst okkur ekki möguleiki að
taka þá féiaga í spjall í sitt hvoru lagi, nei, við fáum þá alla saman. Fáum þá til að rífast og
skammast út í hvem annan og leyfa ykkur iesendur góðir að sjá árangur af því. Nei, án gríns,
þessir menn hafa ekki rifist í gegnum tíðina þó þeir hafi ekki alltaf verið sammála. Við fengum
þá ekki til þess. En við fengum þá til að segja margt og merkilegt.
En höfum þessi formálsorð ekki lengri, hér birtist viðtal Hilmars Þórs Hilmarssonar við þá
þremenninga. Þeim kann ég bestu þakkir fyrir að verða við ósk okkar Víkur-fréttamanna. -
pket.
Hvernig atvikaðist,
að þið hófuð afskipti
af bæjarmálum?
Hilmar: „Skömmu eftir að
ég fluttist til Keflavíkur gekk ég f
F.U.F., sem starfaði þá með
miklum þrótti. Eftiraðhafaverið
formaður félagsins um skeið
var þess farið á leit við mig að ég
tæki sæti lista flokksins í Kefla-
vík. Ég varð við þessari málaleit-
an og var kosinn varamaður
árið 1958 og 1962. í kosningun-
um 1966 skipaði ég hins vegar
3. sæti á lista Framsóknar-
manna. í þeim kosningum var
ákveðið að fjölga bæjarfulltrú-
um um 2, eða 7 í 9. Bæði þessi
sæti féllu í hlut Framsóknar-
flokksins og við Hermann Ei-
ríksson vorum hinir nýju bæjar-
fulltrúar flokksins. Framsóknar-
menn hlutu því 4 bæjarfulltrúa,
en fyrir voru þeir Valtýr Guð-
jónsson og Margeir Jónsson. í
þessum kosningum árið 1966
vantaði aðeins nokkur atkvæði
til þess að ná hreinum meiri-
hluta í bæjarstjórn, en 5. sæti
skipaði þá Páll Jónsson, spari-
sjóðsstjóri. Góð kosningaúrslit,
ásamt því að ég hafði starfað á
skrifstofu bæjarins 8 fyrstu
árin sem ég bjó í Keflavík, með
þeim ágætu bæjarstjórum Valtý
Guðjónssyni og Ragnari Guð-
leifssyni, hefur án efa orðið til
þess valdandi að áhugi minn
vaknaði á bæjarmálum".
Hilmar Pétursson:
...þá starfaði
FUF með miklum
þrótti....“

Ólafur: „Ég var alinn upp í
mjög pólitísku umhverfi. Ragn-
ar Guðleifsson leigði herbergi
til að kenna í heima í Steinkubæ
um það leyti sem verið var að
koma verkalýðsfélaginu álagg-
irnar. Faðir minn var einnig
framarlega í þeirri baráttu.
Fundahöld voru mikil í þessu
herbergi og líklega smitaðist
maður af þeim umræðum
strax sem krakki. Þegar ég kom
heim árið 1948 eftir að hafa
verið átogurum í Hafnarfirði Í7
ár, varð ég formaðursjómanna-
deildarinnar hér þegar hún var
stofnuð, og svo varaformaður
Verkalýðsfélagsins. Ragnar
Guðleifsson var formaður á-
samt því að vera forystumaður í
bæjarmálum. Samstarf okkar
varð strax náið og gott. Ég held
að segja megi að hann hafi
teymt mig inn í bæjarmálin. Ég
varð varabæjarfulltrúi 1954 en
aðalfulltrúi árið 1958“.
Tómas: „Strax í æsku varð ég
mjög pólitískur og reyndar enn
pólitískari þá en nú. Ég hafði
mjög gaman af pólitísku orða-
skaki. Stjórnmálaskoðanir mín-
ar voru strax ákveðnar og ég var
alltaf mjög andvígur kommún-
istum. Á menntaskólaárum
mínum var pólitísk umræða
bönnuð. Þetta var á stríðsárun-
um og þessi regla gilti þá í
menntaskólanum á Akureyri.
Strax og ég hóf nám við Há-
skóla íslandsfórégaðtakavirk-
an þátt í Háskólapólitíkinni. Ég
átti sæti í stúdentaráði í 2 ár og
varð formaður þess annað árið.
Það varð því að teljast eðlilegt
að ég hafði mikinn áhuga á mál-
efnum bæjarfélagsins og væri
fús til virkrar þátttöku þegareftir
því var leitað árið 1954. Ég játa
það, að í upphafi hefur senni-
lega þótt eitthvert nýjabrum af
mér og ég þess vegna verið
fenginn á lista flokksins að há-
skólanámi loknu".
Hvaða mái teljið þið
merkilegust, sem upp
hafa komið á ferli
ykkar sem
bæjarfulltrúar?
Ólafur: „Ég held að hitaveitan
og sameining rafveitnanna séu
merkilegustu málin sem komist
hafa til framkvæmda á þessu
tímabili. Af þeim málum sem
hafa hins vegar ekki komist til
framkvæmda er sameining
sveitarfélaganna og uppbygg-
ing sjúkrahússins".
Hilmar: „Því er erfitt að svara.
Það hafa mörg merkileg mál
verið til umfjöllunar þau 20 ár
sem ég hef verið bæjarfulltrúi.
Meðal annars má nefna heilsu-
gæslumál, skólamál, íþrótta-
mál að ógleymdum ýmsum
sameiginlegum málum sveitar-
félaganna allra. Þegar til fram-
tíðarinnar er litið verður stofnun
hitaveitunnar sennilega talin
eftirminnilegust og bera hæst“.
Tómas: Ég er sammála Hilm-
ari um að erfitt er að svara
þessu. í mínum hugaeru öll þau
mál merkileg sem verða íbúum
bæjarfélagsins til heilla. Þegar
ég kom í bæjarstjórn árið 1954
var ekki einn einasti spotti mal-
bikaður. ( dag er nánast allt
gatnakerfið með varanlegu slit-
lagi. Þetta er algert grundvallar-
lilli!
Ólaf Björnsson.
Hilmar Þór Hilmarsson ræöir viö þá þremenninga, Hilmar Pétursson, Tómas Tómasson og
atriði í umhverfis- og fegrunar-
málum bæjarins. Hér hefur
vissulega verið brotið blað í
sögu bæjarins. Af einstökum
verkefnum vil m taka undir
með Hilmari og Olafi með hita-
veituna, sem er eitt stórkostlega
átakið sem gert hefur verið í
sameiginlegum málum sveitar-
félaganna. Ég nefni Fjölbrauta-
skóla Suðurnesja, þar sem
okkur hefur tekist að flytja
menntunina heim. (þróttahúsið
og hið glæsilega íþróttasvæði
þar sem æskunni er búin bestu
skilyrði til hollrar tómstunda-
iðju, og íbúðir fyrir aldraða við
Suðurgötu".
Á stjómun bæjarfélags
að vera flokkspólitísk?
Eru bæjarstjórnarmál
samrýmanleg
þjóðmálapólitík?
Hilmar: „Raunar er ekki víst
að svo þurfi að vera. í flestum af
stærri sveitarfélögum landsins
bjóða stjórnmálaflokkarnirfram
sér. Það er eins og framboð
utan flokkanna lognist alltaf
útaf. í slík framboð vantar alltaf
einhvern lífsanda þegar til
lengdar lætur. Máli mínu til
stuðnings gæti ég nefnt mörg
dæmi. T.d. hefur kvennafram-
boðið á Akureyri dregið sig til
baka. Samstaða virðist bila
þegar þörf er á þýðingarmikl-
um ákvörðunum. Mín skoðun
er sú að flokkspólitísk framboð
verði að vera að minnsta kosti á
næstu árum. Betra form í fram-
boðsmálum hefur enn ekki
komið fram. Sérstaklega þegar
haft er í huga að harka í sveitar-
stjórnarmálum hefur minnkað.
Menn taka málefnalegri afstöðu
nú en oft tíðkaðist áður fyrr. Ég
tel að þjóðmálapólitík geti sam-
rýmst sveitarstjórnarmálum ef
beitt er heiðarlegum vinnu-
brögðum. Pólitík þarf ekki að
vera af því illa, eins og því miður
er oft reynt að koma inn hjá
fólki. Mín reynsla af pólitískum
andstæðingum er góð og ég
hef aldrei átt í neinum vandræð-
um með að vinna að góðum
málefnum með þeim“.
Ólafur: „Pólitískir flokkar eru
hluti af stjórnkerfi okkarog hluti
af okkar lýðræði. Þeir eru því
góð eða ill nauðsyn, eftir við-
horfi hvers og eins. Bæjarmál
eru yfirleitt ekki afgreidd flokks-
pólitískt. Ef litið er ífundargerðir
bæjarstjórnar sést að yfir 90%
mála eru afgreidd samhljóða.
Hins vegar koma alltaf öðru
hvoru upp mál sem eru pólitísk.
í grundvallaratriðum eru menn
oft misjafnlega þenkjandi hvað
þessa hluti varðar. Það er viss
áherslumunur t.d. á samhjálp
og i atvinnumálum. Við þessu
er ekkert að segja. Það er þá
regla fremur en undantekning
að mál séu afgreidd ópólitískt í
bæjarstjórn. Öllum er þá frjálst
að bjóða fram óflokksbundna
lista, þó reynslan sýni að þeir
hafi flestir gufað upp. Alltaf er
líka hætta á að þeir auki glund-
roða“.
Tómas: „( þessu máli er ég
nánast sammála félögum
mínum. Auðvitað er það alveg
Tómas Tómasson:
....mér finnst
ganga verr og verr
að samræma þessi
störf aðal-
starfinu....“
rétt að stjórnmálaflokkarnir eru
undirstaða í hinu lýðræðislega
stjórnskipulagi. Ég sé ekkert at-
hugavert við að kjósa flokks-
pólitískt til bæjarstjórnar. Valið
með menn kemur hins vegar
fram þegar skipað er á
framboðslista. ( eðli sínu eru
allar ákvarðanir í fjármálalegri
og framkvæmdalegri fram-
vindu pólitískar. Bæjarstjórnar-
mál annars vegar og þjóðmála-
pólitík hins vegar eru á engan
hátt ósamræmanleg. Hins
vegar er það rétt, að línur í ein-
staka málum í bæjatpólitíkinni
þurfa alls ekki að fara á sama
veg og í þjóðmálapólitíkinni".
Hvert er mesta hitamál
sem upp hefur komið
frá því þið tókuð sæti
í bæjarstjóm?
Tómas: „Ef litið er yfir farinn
veg þá eru það ekki mörg mál
sem ég myndi vilja flokka undir
hitamál. En hvað mig sjálfan
snertir er mér auðvitað minnis-
stætt þegar reynt var að svipta
mig kjörgengi með kærumál-
um. Þetta var árið 1954, þegar
ég var fyrst kjörinn bæjarfull-
trúi. Mestu persónulegu
skammir og raunar landráða-
stimpil hlaut ég hins vegar í
Helguvíkurmálinu".
Hilmar: „Það hafa að mínu
mati ekki komið fram mörg
hitamál á síðustu kjörtímabil-
um. Það hefur verið alger sam-
staða um flest af þeim stærri
málum sem upp hafa komið.
Það má helst nefna ágreining
sem skapast hefur vegna mis-
munandi skoðana á hversu
langt skuli ganga í sameiningu
hinna ýmsu þjónustufyrirtækja
sveitarfélaganna á Suðurnesj-
um. T.d. voru ekki allir á einu
máli um sameiningu rafveitn-
anna. mestu ágreiningsmál
sem ég man eftir var þegar sal-
an á Keflvíkingi fór fram, en það
var fyrir mína bæjarstjórnartíð,
og ég minnist þess einnig að
þegar Tómas hóf þátttöku sína í
bæjarstjórnarmálum, að það
gekk ekki bardagalaust. Meira
vil ég ekki segja um það“.
Ólafur: „Þetta er erfið spurn-
ing. Hér áður fyrr urðu ýmis mál
ansi heit en það voru ekki stærri
málin. Eftir að Tómas varð for-
ingi má segja að hann hafi kælt
öll mál niður, þannig að það
hefur ekki komið upp minnis-
stætt hitamál síðan, ef Helgu-
víkurmálið er undanskilið. Þar
tek ég undir það sem Tómas
sagði. Það mál varð að mínu
mati mjög heitt. Mér er það
sérstaklega minnisstætt meðal
annars vegna þess að ég fékk
tækifæri til þess að leiða það til
lykta á Alþingi (slendinga og
það furðulega skeði að það var
samþykkt mótatkvæðalaust
eftir allt sem á undan hafði
gengið".
Nú vann Alþýðuflokkurinn
kosningasigur árið 1978, en
komst ekki i meirihlutasamstarf,
hvað finnst þér um það?
„Ég verð að segja að okkur
Alþýðuflokksmönnum sárnaði
að fá ekki einu sinni svarfráfé-
lögum okkar, því við skrifuðum
þeim báðum strax. En þeir hafa
verið alveg óaðskiljanlegt par i
16 ár en hafa vinsamlega lofað
mér að dingla með og oft
hlustað á mig. Að nafninu til
hafa þeir verið harðir á því að
mynda það sem þeir kalla
meirihluta".
Hefði ekki verið eðlilegt að þú
hefðir orðið forseti bæjarstjóm-
ar þá?
Hilmar Pétursson:
„Flokkarnir hérna í
Keflavík hafa annars
slagið náð mjög góð-
um árangri en dalað
síðan nokkuð. Þeir
þri'r stærstu sem nú
eru í bæjarstjórninni
hafa hins vegar alltaf
náð sér upp aftur. Ég
er sannfærður um að
svo muni verða með
Framsóknarflokkinn
„Ég held að meðal bæjarfull-
trúa hafi ekki verið umdeilt að
við höfum verið mjög ásáttir við
Tómas sem forseta bæjarstjórn-
ar. Hann hefur fengið öll at-
kvæði frá því hann bauð sig
fyrst fram í það embætti".
Hver er afstaða ykkar
til sameiningar
sveitarfélaga
á Suðumesjum?
Tómas: „Ég hef allra manna
minnst farið dult með afstöðu
mína til þessa máls. Ég er ein-
dreginn talsmaðursameiningar
sveitarfélaganna á Suðurnesj-
um og tel mig hafatil þess næg
rök og svo til daglega bætast
við ný rök fyrir þessari sannfær-
ingu minni. Hér þarf að verða
eitt sterkt sveitarfélag. Ég tek
það fram að samstarfið við hin
sveitarfélögin hefur haft sínar
jákvæðu hliðar en hefur um leið
veigamikla annmarka. Það á að
vera ákvörðun kjörinna sveitar-
stjórnarmanna hvernig fjár-
munum er varið í stað þess að
samstarfsnefndin fari með
þessi mál. Þarna skapast stjórn-
unarlegt vandamál þegar þarf
að leggja hvert sameiginlegt
mál fyrir 7 sveitarstjórnir í stað
einnar samvirkrar sveitarstjórn-
ar“.
Er rétt að byrja á Keflavík og
Njarðvík?
„Auðvitað liggur það beinast
við. Sameining Keflavíkur og
Njarðvíkur væri skref í rétta átt.
Hitt er þó miklu brýnna að sveit-
arfélögin sameinist öll á breið-
um grundvelli".
Ólafur: „Ég er á sama máli og
Tómas. Stjórnunarlega er þetta
alltof þungt fyrirkomulag. Okk-
ur ber skylda til að viðhalda lýð-
ræði, eins og Tómas benti á
eiga kjörnir fulltrúar að fara
með það vald sem heyrir undir
bæjarstjórn. Stór hluti fjármál-
anna lendir nú í höndum sveit-
arstjóranna sem eiga að vera
.....Pólltík þarf ekki að vera af
hinu illa ..."
Ólafur Bjömsson:
„Okkur Alþýðu-
flokksmönnum sárn-
aði að fá ekki einu
sinni svar frá félög-
um okkar, því við
skrifuðum þeim báð-
um strax. En þeir
hafa verið alveg óað-
skiljanlegt parí16ár,
en hafa vinsamlega
lofað mér að dingla
með ... “
starfsmenn. Það liggur beinast
við að sameina Keflavík og
Njarðvík. Núverandi fyrirkomu-
lag skaðar íbúa þessara sveitar-
félaga. Hafnirnar eru í raun
aðeins grín, því um helmingur
útsvarsteknanna fara í stjórnun-
arlaun. Ef sameining tekst ekki
á næstunni þá þarf að fara að
kjósa beinni kosningu I S.S.S.
Það er lang líklegast að Kefla-
vík og Njarðvík sameinist fyrst.
Ég sé ekki annað en að Hafnir
ættu að koma inn í þessa sam-
einingu strax".
Hilmar: „Það liggur Ijóst fyrir
að ég er algerlega samþykkur
því að sveitarfélögin hér á Suð-
urnesjum sameinist. Það er nú
þegar búið að sameina alla
helstu þjónustuliðina, sbr. hita-
veitu, heilbrigðismál, skólamál,
sorphreinsun, slökkvilið og nú
siðast rafveiturnar. Fleira mætti
telja upp. öll þessi fyrirtæki
hafa sér stjórn og fundargerðir
þeirra þurfa að samþykkjast í
hinum 7 sveitarfélögum á Suð-
urnesjum. Þettaeraðmínumati
afar þunglamalegt kerfi. Ég er
einnig þeirrarskoðunarað búið
sé að taka ákvörðunarrétt af
sveitarstjórnum að hluta til. Ef
þetta þróast áfram í sömu átt
verða sveitarstjórnirnar fremur
afgreiðslustofnanir, en ekki það
stjórntæki sem þær raunareiga
að vera. Þetta er of viðamikil
spurning svo hægt sé að gera
henni næg skil ístuttu viðtali, en
ég vona að Suðurnesjamenn
sjái nauðsyn þess nú að
sameina öll sveitarfélögin. Því
fyrr því betra. Það væri byrjun-
aráfangi að sameina Keflavík
og Njarðvík, en hin byggðarlög-
in yrðu að koma sem fyrst á
eftir".
Hvernig samrýmast
aðalstörf ykkar bæjar-
stjómarstörfum?
Ólafur: „Það er talsvert mikill
munur á því að vera í bæjar-
stjórn eingöngu eða vera í bæj-
„ ... Pólitiskir flokkar eru hluti af
stjórnkerfi okkar og lýðræói... “
Tómas Tómasson:
„Mér er auðvitað
minnisstætt þegar
reynt var að svipta
mig kjörgengi með
kærumálum. Það var
árið 1954, þegar ég
var fyrst kjörinn bæj-
arfulltrúi... “
arstjórn og bæjarráði. Ég held
að það geti enginn sinnt störf-
um i bæjarráði nema hann hafi
mjög frjálsan tíma. Síðastliðin 2
ár hef ég t.d. ekki getaö sinnt
þessum störfum eins og ég
hefði sjálfur kosið. í bæjarstjórn
eru hins vegar reglulegir fundir
sem fremur er hægt að aðlaga
sínu starfi. Ég hef á mínum
ferli yfirleitt haft tíma til að sinna
þeim verkefnum sem þeim
fylgja. Ég vil líka taka það fram,
að sá tími sem bæjarráðsfundir
taka eru aðeins hluti af þeim
störfum sem bæjarráðsmenn
þurfa að inna af hendi".
Tómas, nú ert þú sparisjóðs-
stjóri stærsta sparisjóðs á land-
inu og viðskipti milli bæjarins
og sparisjóðsins eru mikil.
Hvernig finnst þér þftt starf sam-
ræmast þvf að vera forseti bæj-
arstjórnar?
„Ég verð að segja að þrátt
fyrir að Keflavíkurbær sé mikill
viðskiptaaðili hjásparisjóðnum,
þá hafa ekki komið upp nein
þau tilvik sem leitt hafa til
árekstra milli þessafa tveggja
stofnana. Ég vil einnig minna á
að það eru fleiri aðilar en ég
sem taka ákvarðanir í spari-
sjóðnum. Það hefur verið reynt
að haga málum þannig að
málefni bæjarsjóðs væru frekar
í höndúm þeirra en mín. Al-
mennt vil ég segja að mérfinnst
ganga verr og verr aö sam-
ræma þessi störf aðalstarfinu.
Bæjarmálastarfið tekur alltaf
meiri og meiri tíma. Seta i bæj-
arráði meira en tvöfaldar þá
vinnu sem hlýst af setu í bæjar-
stjórn. Það hefur orðið geysi-
leg breyting á þessum 24 árum
sem ég hef starfað að þessum
málum. Samstarf sveitarfélag-
anna tekur líka mikinn tima“.
Hllmar: „Störf mín í bæjar-
stjórn hafa að nokkru leyti kom-
ið niður á mínu aðalstarfi, það
liggur alveg Ijóst fyrir. Ég vil
taka undir með Ólafi, að setu í
bæjarstjórn fylgir mikil vinna.
Mér fannst það líka mjög krefj-
Framh. á næstu siðu
....Ég erelndreglnn talsmaöur
sameiningar sveltarfélag-
anna ..."