Morgunblaðið - 11.08.2016, Síða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 11. ÁGÚST 2016
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Vinstristjórn-in á síðastakjörtímabili
hækkaði flesta
skatta og færði Ís-
land úr því að vera
með hagfellt
skattaumhverfi sem studdi við
athafnasemi og verðmæta-
sköpun yfir í umhverfi sem er
íþyngjandi atvinnulífinu. Allir
áttuðu sig á þessu, líka ráð-
herrar vinstristjórnarinnar,
einkum þegar þeirra eigin kjör-
dæmi voru undir. Þess vegna
var gripið til margvíslegra sér-
tækra aðgerða til að hygla ein-
stökum fyrirtækjum, svo sem
rakið er í grein Óla Björns
Kárasonar varaþingmanns hér
í blaðinu í gær.
Í stað þess að laga almennt
skattaumhverfi eftir skemmd-
arverk vinstristjórnarinnar
hefur verið haldið áfram á
þeirri braut að semja sér-
staklega við einstök fyrirtæki
um umtalsverðar ívilnanir. Óli
Björn rekur samninginn við
sólarkísilverksmiðju á Grund-
artanga, sem fái að greiða 15%
tekjuskatt í stað þeirra 20%
sem önnur fyrirtæki standa
frammi fyrir. Þá fái þetta fyrir-
tæki helmings afslátt bæði af
tryggingagjaldi og fast-
eignagjöldum. Og Óli Björn
bætir við að á undanförnum ár-
um hafi „verið gerðir fleiri
ívilnunarsamningar s.s. um ál-
þynnuverksmiðju, fiskvinnslu,
gagnaver, stálendurvinnslu,
fiskeldi og kísilver.“
Vissulega er jákvætt að fá
þessa starfsemi til
landsins og sjálf-
sagt að stjórnvöld
hafi rekstr-
arumhverfi þess-
ara fyrirtækja
þannig að þau sjái
sér hag í að reka starfsemi hér
á landi. En hið sama á við um
önnur fyrirtæki í landinu, þau
þurfa líka að búa við hagfellt
rekstrarumhverfi.
Það umhverfi sem fyrir-
tækjum er búið hefur ekki að-
eins áhrif á stórar verksmiðjur,
þó að þær séu meira áberandi
en eitthvert eitt þeirra þúsunda
fyrirtækja sem starfandi eru í
landinu. Umhverfi sem styður
almennt við athafnasemi stuðl-
ar að auknum vexti og verð-
mætasköpun í atvinnulífinu, og
umhverfi sem er fjandsamlegt
atvinnulífinu dregur úr vexti.
Þetta sást vel á síðasta kjör-
tímabili þegar skattar voru
hækkaðir og uppbygging at-
vinnu- og efnahagslífs gekk
mun hægar en svartsýnustu
spár höfðu gert ráð fyrir.
Eitt af þeim málum sem ætti
að vera í forgangi hjá núver-
andi ríkisstjórn að ljúka á kjör-
tímabilinu er að vinda ofan af
þeim skattahækkunum á at-
vinnulíf og almenning sem
vinstristjórnin stóð fyrir. Með
þessu yrði ýtt undir heil-
brigðan vöxt í atvinnulífinu í
stað þess að byggja á sérsamn-
ingum við útvalda til að komast
framhjá því óhagfellda rekstr-
arumhverfi sem þorri fyr-
irtækja býr við.
Skattar eiga að vera
lágir og almennir
þannig að sérsamn-
ingar séu óþarfir}
Heilbrigðara rekstrar-
umhverfi atvinnulífsins
Brasilía er gest-gjafi Ólymp-
íuleikana að þessu
sinni. Samgleðjast
má brasilísku
þjóðinni yfir því að
hafa verið treyst
fyrir þessari miklu íþróttahá-
tíð. En ekki verður komist hjá
því að hafa um leið ríka samúð
með henni.
Gestgjafinn vonaði að mikil
athygli umheimsins myndi
auka velgengni og virðingu
þjóðarinnar. En umræða í að-
draganda leikanna hefur verið
neikvæð, enda allt önnur staða
í Brasilíu en var þegar ákvörð-
un um leikana var tekin. Öll
áhersla er á dapurlega um-
gjörð leikanna og erfiðleika
við að standa við gæðakröfur.
En fleira óþægilegt er rætt.
Brasilía er í kreppu. Fleiri en
einni. Stjórnmálakreppan er
áberandi. Forseti landsins var
settur af til bráðabirgða á
meðan opinber rannsókn á
embættisfærslu
hans fer fram.
Fréttamenn
kjamsa á spillingu
í landinu og segja
hana eina af
ástæðum efna-
hagskreppunnar sem þjóðin er
í. Fyrir fáeinum árum var
Brasilía talin meðal uppgangs-
ríkja veraldar. Ofan á efna-
hagskreppu og spillingu er
bætt mengun, glæpatíðni, mis-
skiptingu og sárri örbyrgð
fjölda fólks. Ofan á allt bætist
svo síkaveiran.
Brasilía átti allan kost á því
að verða í fremstu röð ríkja.
Vandi þjóðarinnar verður ekki
skrifaður á landið og gæði
þess. Hann er heimatilbúinn
rétt eins og í fleiri ríkjum í álf-
unni og má nefna Venesúela
sem annað ömurlegt dæmi.
Þar hafa gamaldags sósíalistar
leitt þjóð sína fram á brún
hengiflugs og verður ekki séð
að margt sé til bjargar.
Það varð hefndar-
gjöf fyrir Brasilíu
að verða gestgjafi
Ólympíuleikanna}
Bágur bakgrunnur leikja
Þ
að er ekki annað hægt en að fyllast
virðingu, mér liggur við að segja
lotningu, yfir íþróttamönnum okk-
ar á Ólympíuleikunum í Ríó um
þessar mundir. Að öðrum ólöst-
uðum, er ég þá ekki síst að vísa til hinnar ein-
staklega töfrandi Hrafnhildar Lúthersdóttur
og ekki síður heillandi Eyglóar Óskar Gúst-
afsdóttur.
Sættið ykkur við það strákar, þið hafið svo
oft einokað íþróttasviðsljósið, en nú hefur ljós
stelpnanna skinið, og skinið skært.
Þessar tvær sunddrottningar Íslands hafa
sett sundíþróttina á nýtt og æðra plan hér á
landi og í mér býr ekki nokkur vafi á því að
þær, með sinni frammistöðu, hafa orðið mörg-
hundruð, vonandi mörgþúsund, ungum sund-
prinsessum sú fyrirmynd, að prinsessurnar vilji
feta í fótsporin þeirra, eða öllu heldur, sundtökin þeirra.
Ég er og hef alltaf verið boltabulla, aðallega fótbolta-
bulla, en þó líka handbolta-, þótt eitthvað hafi þar á skort
undanfarin ár.
Ég hef því glaðst óumræðilega með EM-liðunum okkar,
yfir frábærum árangri og gleðilegri stöðu landsliðanna í
kvenna- og karlafótbolta.
Ég hélt reyndar að ekkert yrði gaman að því að fylgjast
með Pepsídeildinni hér heima eftir EM-veisluna í Frakk-
landi, en það reyndist auðvitað rangt. Það er bara svo lif-
andi og góð skemmtun að fara á völlinn, hvetja sitt lið og
hitta um leið vini og kunningja.
Er og verð Víkingur, og leiddist alls ekki í
Víkinni á mánudagskvöld, þegar við Víkingar
lögðum Breiðablik 3-1, þar sem hinn kornungi,
ekki bráðefnilegi, heldur stórgóði Óttar Magn-
ús Karlsson, skoraði stórglæsilega þrennu með
vinstri, með hægri og með skalla. Segi og
skrifa þrennu. Þvílík frammistaða!
En aftur að sunddrottningunum okkar. Þær
hafa yfir sér einhverja áru af persónutöfrum
og sjálfstrausti, þannig að það er mjög
skemmtilegt að lesa hvað þær segja í blaða-
viðtölum eða á netinu, hlusta á þær og horfa á
viðtöl við þær í ljósvakanum, því þær kunna
báðar að láta gleðina og vonina um enn betri
árangur ráða för, án þess nokkurn tíma að
verða hrokafullar eða sjálfumglaðar. Þær bara
elska að synda, og sérstaklega að synda hratt.
Það virðist ríkja gifturíkt vor í íslensku
íþróttalífi um þessar mundir, sem er gleðiefni. Gengið var
frá samningi í lok síðasta mánaðar á milli mennta- og
menningarmálaráðuneytisins og Íþrótta- og Ólympíusam-
bands Íslands, sem alveg er óhætt að kalla tímamótasamn-
ing, því fjárframlag ríkisins til afreksíþrótta á Íslandi,
verður á næstu þremur árum stóraukið í áföngum. Fram-
lagið mun hækka úr 100 milljónum á fjárlögum síðasta árs
í 400 milljónir á næstu þremur árum og er því um fjórföld-
un að ræða. Þessi samningur er vonandi vísbending um að
íþróttavorið á Íslandi verði langt og gott, og auknar fjár-
veitingar komi afreksfólki okkar í íþróttum til góða.
agnes@mbl.is
Agnes
Bragadóttir
Pistill
Íslensku sunddrottningarnar
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjóri:
Davíð Oddsson
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Ritstjóri og framkvæmdastjóri:
Haraldur Johannessen
BAKSVIÐ
Þórunn Kristjánsdóttir
thorunn@mbl.is
Þessi niðurstaða er mjögóvænt og spennandi enkallar um leið á frekarirannsóknir. Kenningin var
sú að þetta stökkbreytta gen, sem
gerir hestum m.a. kleift að skeiða,
hafi fyrst komið fram í Asíu t.d.
Mongólíu og dreifst þaðan til Evr-
ópu. Einnig var talið að stökkbreyt-
ingin væri eldri en þessar nið-
urstöður gefa til kynna,“ segir
Albína Hulda Pálsdóttir, fornleifa-
fræðingur við Landbúnaðarháskóla
Íslands, um niðurstöðu rannsóknar á
stökkbreytingu í geninu, DMRT3
svokölluðu skeiðgeni sem gerir hest-
um kleift að tölta og skeiða. Þessi
stökkbreyting, sem er m.a. algeng í
íslenska hrossastofninum, hefur nú
fundist í fornum hrossabeinum á
tveimur stöðum, annars vegar í York
á Englandi á og hins vegar Íslandi.
Niðurstöður þessarar alþjóðlegu
rannsóknar voru kynntar nýverið í
tímaritinu Current Biology og hafa
vakið mikla athygli á íslenska hest-
inum.
Albína og Jón Hallsteinn Halls-
son, dósent við Landbúnaðarskóla
Íslands, tóku þátt í rannsókninni
ásamt fjölda annarra erlendra fræði-
manna.
Leitað að uppruna skeiðgens
Í rannsókninni var leitast við að
finna uppruna þekktrar stökkbreyt-
ingar í skeiðgeninu svokallaða,
DMRT3, sem auðveldar hrossum að
tölta og skeiða. Rannsóknin byggist
á mörg þúsund ára gömlum hesta-
beinum frá Evrópu og Asíu. Notuð
var forn-DNA-greining á beinunum.
Skeiðgenið hefur áhrif á framleiðslu
prótíns í mænu hestsins sem hefur
áhrif á getu hans til að hreyfa sig
með hliðstæðum hreyfingum.
Niðurstöður rannsóknarinnar
byggjast á 90 sýnum frá árunum
5300 fyrir Krist fram til 1300 eftir
Krist. Íslensku sýnin eru með þeim
yngstu sem greind voru en þau eru
tekin úr hrossbeinum úr kumlum frá
víkingaöld milli 900 og 1000 e. Kr.
Stökkbreytingin sem fannst í tveim-
ur sýnum frá York voru frá þekktum
verslunarstað frá víkingatímanum.
Talið er að stökkbreytingin hafi
komið fyrst fram í York og borist
þaðan til Íslands, en þar fannst hún í
tíu af þrettán sýnum, og dreifðist
áfram til Evrópu og Asíu, þar sem
hún fannst nú í mörgum nútíma
hrossakynjum. Sýnin frá York eru
tímasett frá árunum 850 til 900 en
þau íslensku frá árunum 900 til 1000.
Sýnin frá York eru því eldri og þar af
leiðandi er talið að uppruni um-
ræddrar stökkbreytingar sé í York.
Albína bendir á að þegar hlutir
eru aldursgreindir verður óhjá-
kvæmilega alltaf skekkja og því er
erfitt að festa nákvæmlega niður ár-
töl. Ekki er loku fyrir það skotið að
stökkbreytingin gæti hafa komið
fyrst fram á Íslandi, eða annars stað-
ar á Norðurlöndunum, og borist það-
an til York með ferðum víkinganna.
Til að kanna það þyrfti að leggjast í
frekari rannsóknir og skoða fleiri
bein frá Bretlandseyjum, Norður-
Evrópu og Norðurlöndunum, en af
þeim 90 sýnum sem voru rannsökuð
voru ekki mörg frá Norður Evrópu
og t.d. ekkert frá Noregi.
„Ef rannsakendur hefðu búist
við þessari niðurstöðu hefði verið
lögð meiri áhersla á að safna sýnum
frá Norður-Evrópu sem sýnir að nið-
urstaðan kom mjög á óvart,“ segir
Albína.
Niðurstöður rannsóknarinnar
gefa vísbendingar um að hross hafi
verið flutt víða um heim. „Það er
mjög líklegt að fólk hafi verslað
miklu meira með hesta en við höfum
gert okkur grein fyrir og að hross
hafi verið flutt víða um heim.“
Skeiðgenið í hrossum
yngra en talið var
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Hestar Töltið í íslenska hestinum er eftirsóttur eiginleiki.
„Ég vona að
eftir ár get-
um við komið
fram með ná-
kvæmari
gögn sem
geta skýrt
þetta betur
og hvaðan ís-
lenski hest-
urinn er upp-
runinn,“ segir Albína Hulda
Pálsdóttir, fornleifafræðingur
við Landbúnaðarháskóla Ís-
lands.
Hún vinnur að rannsókn
ásamt Jóni Hallsteini Halls-
syni, Sanne Boessenkool við
Háskólann í Osló og Juha
Kantanen við Natural Resour-
ces Institute Finland og fleir-
um þar sem uppruni íslenska
hestsins og kindarinnar er
skoðaður. Rannsóknin er viða-
mikil og nær til Íslands, Græn-
lands, Færeyja, Noregs og
Norður-Evrópu.
Norðurlöndin
í samstarfi
RANNSÓKN Á UPPRUNA
ÍSLENSKA HESTSINS
Albína Hulda
Pálsdóttir