Morgunblaðið - 19.08.2016, Qupperneq 6

6 MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 19. ÁGÚST 2016
Á
hugi minn á mynda-
sögugerð kviknaði þegar
ég var barn og las Andr-
és Önd og allar mynda-
sögubækurnar sem
Fjölvi og Iðunn gáfu út, þar á meðal
Viggó, Sval & Val og Strumpana,“
segir Lóa Hjálmtýsdóttir, teiknari,
myndasöguhöfundur og tónlist-
arkona, sem stýrir námskeiðinu
Myndasögur í Myndlistaskólanum í
Reykjavík í haust. „Pabbi átti
Heavy Metal-blöðin, MAD og Fa-
bulous Furry Freak Brothers, og
ég gleypti þetta í mig, án þess að
skilja orð í ensku. Amma las líka
fyrir mig myndasögur úr dönskum
blöðum, sem mig minnir að hafi
heitið Bamse og Dukkelise, og
þýddi jafnóðum.
Á þessum tíma voru alltaf heilar
myndasögusíður í Mogganum og
DV og myndasögur í Vikunni og
barnablöðum eins og Æskunni, og
ég las þetta af trúarlegum eldmóði.
Þegar ég var átta ára fór ég á
myndlistarnámskeið í Myndlista-
og handíðaskóla Íslands og þar
gerði ég mína fyrstu myndasögu;
söguþráðurinn var sá sami og í
kvikmyndinni Night at the Mu-
seum. Ég þarf eiginlega að hafa
samband við Ben Stiller og rukka
hann.“
Sigga Vigga
Lóa lauk BA-prófi í myndlist frá
Listaháskóla Íslands og stundaði
teikni- og myndasögunám við Par-
sons í New York. Síðastliðið vor út-
skrifaðist hún með meistaragráðu í
ritlist frá Háskóla Íslands. Hún er
spurð út í myndasöguhefðina, hvað-
an hún sé sprottin. „Ég hef ekki
skýra mynd í kollinum um hefðina,
en elstu myndasögurnar er auðvitað
að finna í hellamálverkum og á
gömlum reflum. Þetta hlýtur að hafa
eitthvað að gera með almennt læsi;
fólk getur skilið myndasögur, án
þess að kunna að lesa.
Bayeux-refillinn er stundum
nefndur fyrsta myndasagan. Á Ís-
landi man ég helst eftir Siggu
Viggu-bókunum eftir Gísla J. Ást-
þórsson. Þær las ég heima hjá
frænku minni og lifði mig inn í líf
verkakvenna í frystihúsum. Svo má
ekki gleyma að nefna Gisp!-bræður,
en þeir hafa haldið heiðri íslensku
myndasögunnar á lofti síðustu ára-
tugi.“
Talið berst að yngri myndasögu-
höfundum, umfjöllunarefni þeirra og
myndrænum stíl. „Hugleikur er
meðal annars að gera heimsend-
asögur, Halldór fæst við pólitík og
hversdaginn, Lilja Björg teiknar
hversdagsleikann og Lilja Hlín og
Sigmundur fjalla um allt milli him-
ins og jarðar,“ segir Lóa. „Þorri ger-
ir framtíðarsögur, Bjarni túlkar
hversdaginn, Jóhann Lúðvík fjallar
um kúk og fleira, Gombri hennar El-
ínar Eddu gerist í dystópískri lo-fi
hliðarvídd, Kjarnó gerir ofurhetjur
og klám, Birtu sögur eru ljóðrænar
og Sirrý og Smári teikna vampírur
og allskonar. Sjálf geri ég oftast
sögur um passíft/aggressíft fólk í
fyrsta heiminum, eða alkóhólista og
brjálaðar konur. Þetta er svona
stiklað á stóru-upptalning.“
Allt leyfilegt
En hverjir skyldu vera helstu
kostir þess að notast við þetta frá-
sagnarform, myndasöguna? „Að-
alkostirnir við frásagnarformið eru
þeir að það er opið og frjálst,“ út-
skýrir Lóa. „Fólk má í raun og veru
gera hvað sem er og umfjöllunar-
efnið getur verið allt milli himins og
jarðar, út fyrir alheiminn, líf og
dauða. Samfélagsrýnin á að sjálf-
sögðu heima í myndasögunni, eins
og allt annað umfjöllunarefni.
Stundum er hægt að koma hlutum
hraðar til skila með myndasögu en
með öðrum leiðum.“
Myndasögur höfða jafnt til barna
og fullorðinna – er myndmál málið
sem allir skilja, að hennar mati? „Já,
ég tel að myndmál sé málið sem allir
skilja, en aftur á móti eru ekki allir
jafnhrifnir af því.“ Lóa er innt eftir
því hver sé galdurinn á bak við góða
myndasögu. „Galdurinn er að segja
satt og vera einlægur í verkum sín-
um. Ef ég myndi til dæmis reyna að
vera mjög töff, þá myndu sögurnar
mínar ekki virka“.
Hvaða myndasögum íslenskum
mælir hún helst með og hvaða höf-
undar, íslenskir og/eða erlendir, eru
í sérstöku uppáhaldi hjá henni? „Ég
mæli með því að fólk lesi Myndasag-
an: Hetjur, skrýmsl og skattborg-
arar eftir Úlfhildi Dagsdóttur.
Froskur útgáfan er að gera góða
hluti og gefur út nýjar þýðingar á
Sval og Val og Ástríki og öllu þessu
liði. Forlagið gefur svo út mynda-
sögur eftir Hugleik og mig.
Sjálf held ég sérstaklega mikið
upp á Elínu Eddu og René French,
Julie Doucet, Lynda Barry, Daniel
Clowes, Lewis Trondheim og Mar-
jane Satrapi. Ég er pottþétt að
gleyma einhverjum. En ég hangi
sem sagt með Indie-liðinu. Ofur-
hetjurnar eru allt annar kapítuli og
ég er nýbyrjuð að kynna mér þær
því fjögurra ára sonur minn talar
ekki um annað.“
Saga á bók
En aftur að námskeiði hennar
Myndasögur, sem hefst 12. sept-
ember og stendur fram í miðjan des-
ember. „Námskeiðið er ætlað fólki
frá 16 ára aldri og ekki er krafist
góðrar teiknikunnáttu,“ segir Lóa.
„Myndasögunámskeið hafa verið
haldin í Myndlistaskólanum í
Reykjavík í mörg ár, en þau eru
aldrei eins. Mitt námskeið fjallar
meira um að virkja hugmyndaflugið
og læra aðferðir til að búa til mynda-
sögur úr því sem þú veist nú þegar.
Námskeiðið er sambland af skap-
andi skrifum og fjölbreyttum teikni-
og myndasöguæfingum. Mikil
áhersla verður lögð á hugmynda-
vinnu og hvernig hægt er að nýta
hversdagslega atburði og minningar
sem grunn fyrir myndasögugerð. Á
námskeiðinu verður einnig farið í
einfalda bókagerð og nemendur
gera sínar eigin myndasögubækur.“
www.myndlistaskolinn.is
beggo@mbl.is
Málið sem allir skilja
Lóa Hjálmtýsdóttir teiknari
leggur áherslu á að virkja
hugmyndaflugið og leita
fanga í hversdagslegum at-
burðum á námskeiðinu
Myndasögur, sem Mynd-
listaskólinn í Reykjavík
býður upp á í haust, en
sjálf fjallar hún í sínum
sögum aðallega um pas-
síft/agressíft fólk í fyrsta
heiminum, eða alkóhólista
og brjálaðar konur.
Morgunblaðið/Þórður
Frumraunin „Þegar ég var átta ára fór ég á myndlistarnámskeið og þar gerði ég mína fyrstu myndasögu;
söguþráðurinn var sá sami og í kvikmyndinni Night at the Museum. Ég þarf eiginlega að hafa samband við
Ben Stiller og rukka hann,“ segir Lóa Hjálmtýsdóttir.
Lífið Myndasögur Lóu njóta mikilla vinsælda.
’Galdurinn er aðsegja satt og veraeinlægur.