Morgunblaðið - 28.10.2016, Síða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 28. OKTÓBER 2016
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Talsmennvinstriflokk-anna segjast
furða sig á því sem
fram kom í Fin-
ancial Times fyrr í
vikunni að erlendir
eigendur aflands-
króna biðu vongóð-
ir eftir vinstri-
stjórn. Ástæðan væri sú að slík
stjórn væri líkleg til að breyta
um afstöðu gagnvart þeim og
færa þeim betri kjör en núver-
andi stjórnvöld hafa boðið upp
á.
Óttarr Proppé, formaður
Bjartrar framtíðar, segist ekki
skilja þessa afstöðu aflands-
krónueigenda, enda hafi Íslend-
ingar staðið saman „í flestum
mikilvægu málunum“. Árni Páll
Árnason, þingmaður Samfylk-
ingar, segir einnig að mikil sam-
staða hafi verið og vilji sé til að
halda henni áfram. Að því sögðu
hnýtir þessi fyrrverandi ráð-
herra vinstristjórnarinnar í nú-
verandi ríkisstjórn fyrir það
hvernig hún hafi haldið á málum
gagnvart erlendum kröfuhöfum
og telur að sú leið sem vinstri-
stjórnin hafi ætlað að fara hefði
verið farsælli.
Katrín Jakobsdóttir, formað-
ur Vinstri grænna, segir að á
þingi hafi verið samstaða um
leiðir í þessum efnum og að af-
staða aflandskrónueigendanna
sé skrítin, „sérstaklega í ljósi
þess að þetta hefur ekki verið
átakamál og enginn hefur boðað
stefnubreytingu“.
Ásta Guðrún Helgadóttir,
þingmaður Pírata, talar á svip-
uðum nótum og segist ekki átta
sig á hvaða samningsstöðu er-
lendu fjárfestarnir telji sig vera
í, en hefur þann fyrirvara á að
ræða þyrfti við Seðlabankann
um næstu skref.
Benedikt Jóhannesson, for-
maður Viðreisnar, segir að
flokkurinn mundi „ekki boða
neina breytingu“ í þessum efn-
um.
Allt gæti þetta hljómað ágæt-
lega ef flokkar og fólk væru án
fortíðar og þá mætti taka undir
að væntingar erlendu fjárfest-
anna væru úr lausu lofti gripn-
ar. En þessir erlendu aðilar
hafa fylgst vel og lengi með
stjórnmálum hér á landi og var-
ið til þess fúlgum fjár að hafa
áhrif á umræðuna og afstöðu
stjórnmálamanna. Lítið dæmi
um þetta eru miður smekklegar
auglýsingar sem birtast þessa
dagana þar sem jarðvegurinn er
undirbúinn fyrir þrýsting á
væntanlega vinstristjórn um
stefnubreytingu.
Tal vinstriflokkanna um að
samstaða hafi ríkt um aðgerðir
gagnvart erlendum aðilum eftir
fall bankanna er fjarstæðu-
kennt í ljósi nýliðinnar sögu.
Þeir flokkar og það fólk sem að
þeim stendur lögðust til dæmis
nánast í heilu lagi á
sveif með for-
ystumönnum
vinstristjórn-
arinnar í að reyna
að knýja fram sam-
þykkt Icesave-
samninganna sem
þjóðin þurfti tvisv-
ar að grípa inn í og
hafna.
Vinstriflokkarnir fengu líka
heilt kjörtímabil til að ná ár-
angri við að verja hagsmuni
landsmanna gagnvart erlendum
kröfuhöfum. Og þetta var sá
tími, skömmu eftir fall bank-
anna, sem best var til þess fall-
inn að vinna úr þeirri stöðu sem
aðgerðirnar í október 2008 og
neyðarlögin höfðu fært íslensk-
um stjórnvöldum. Vinstri-
stjórnin bjó við kjöraðstæður til
að ná árangri en gerði ekkert til
að rétta stöðu landsins, þvert á
móti reyndi hún að sökkva því í
skuldafen.
Hvernig skyldi nú standa á
þessu? Svarið við því gæti skýrt
væntingar erlendu fjárfestanna
nú. Vissulega skipti miklu máli
að þeir sem fóru fyrir hags-
munum íslensku þjóðarinnar
höfðu ekki til þess burði og
sannfæringu. Þeir töldu að
þjóðin hefði gert eitthvað af sér
og ætti skilið að súpa seyðið af
eigin mistökum. Þessi fráleitu
sjónarmið komu oft fram og
spilltu mjög fyrir. Talsmenn
þeirra eru nú ýmsir að leita
endurkjörs á vegum vinstri-
flokkanna.
En þetta var ekki eina skýr-
ingin og jafnvel ekki sú sem
mest skaðaði þjóðarhagsmuni.
Stærsta skýringin á framgöngu
vinstriflokkanna gagnvart þeim
ríku þjóðarhagsmunum sem
tekist hefur verið á um frá falli
bankanna er sú afstaða þeirra
að Ísland eigi að sækja um aðild
að Evrópusambandinu og ger-
ast þar aðili. Það sem erlendu
fjárfestarnir sjá er að í þessu
efni hefur ekkert breyst, nema
síður sé. Allir þeir flokkar sem
utan núverandi ríkisstjórnar
standa eru tilbúnir að leggja
aftur í leiðangurinn inn í Evr-
ópusambandið sem þá þraut afl
og tími til að ljúka á síðasta
kjörtímabili. Með þessum flokk-
um í ríkisstjórn hefjast átökin
um grundvallarhagsmuni Ís-
lands á nýjan leik, þar sem rík-
isstjórnin stendur öðrum megin
víglínunnar og almenningur
hinum megin. En að þessu sinni
eru flokkarnir fleiri en áður sem
vilja inn í Evrópusambandið og
eru tilbúnir að fórna þjóðar-
hagsmunum í þeim tilgangi.
Þetta er sérkennileg staða í
ljósi margyfirlýstrar andstöðu
þjóðarinnar við Evrópusam-
bandsaðild, en gæti þó orðið til
þess að með klækjabrögðum
endaði íslenska þjóðin í þeim
lítt farsæla félagsskap.
Vinstriflokkarnir
þykjast hissa á
afstöðu erlendra
kröfuhafa til vinstri-
stjórnar, en af-
staðan er skiljanleg}
Engin samstaða hefur
ríkt um þjóðarhag
É
g er ekki alveg tvævetur þegar
kemur að blaðamennsku og því
að fylgjast með kosningabar-
áttu, hvort sem er fyrir sveitar-
stjórnarkosningar, alþingis-
kosningar eða forsetakosningar, því það hef
ég gert allar götur frá því 1980.
Mér finnst kosningabarátta fyrir alþingis-
kosningarnar á morgun hafa verið ótrúlega
óspennandi og litlaus.
Hún hefur sem betur fer ekki varað í marg-
ar vikur, sem helgast vitanlega af því hversu
lengi störf Alþingis drógust og því gafst flokk-
unum mjög skammur tími til hefðbundinnar
kosningabaráttu.
Það er helst RÚV, en einnig Stöð 2 og mbl.is
sem reynt hafa að halda uppi hefðbundinni
dekkun á kosningabaráttunni með því að leiða
fram forystumenn og frambjóðendur þessa framboðs-
kraðaks sem okkur almennum kjósendum stendur til
boða að velja á milli í kosningunum á morgun, þar sem
þeir hafa fengið að takast á um menn og málefni og
gjamma fram í hver fyrir öðrum.
Sennilega hefur trúverðugleiki Pírata látið hvað mest á
sjá undanfarna daga og geta þeir ekki sakað neina aðra
en sjálfa sig um það, sé það rétt mat mitt.
Þar nefni ég upplognar prófgráður á sjálfa sig í stærð-
fræði og stjórnmálafræði, upplogin svör um skotvopna-
þjálfun í Afganistan, sem aldrei fást staðist, þar sem eng-
inn hermaður í Bandaríkjaher myndi nokkurn tíma taka
að sér að þjálfa í meðferð skotvopna „í frítíma sínum“
einstaklinga sem eru að þvælast í Afganistan
á eigin vegum. Slíkt stríðir gegn öllum
reglum. Það veit ég sem fyrrverandi friðar-
gæsluliði.
Hvað gjammið endalausa varðar hygg ég
að Birgitta Jónsdóttir, kafteinn Pírata, eigi
líklega metið, enda veit ég ekki til þess að
nokkur frambjóðandi annar en hún hafi beðist
afsökunar á gjamminu í sér opinberlega. Það
gerði Birgitta í morgunþætti Rásar 2 á mið-
vikudagsmorgun, þar sem m.a. átti að spyrja
hana og Bjarna Benediktsson spjörunum úr
um stefnumál og samstarfsmöguleika.
Bjarni sat rólegur í viðtalinu og beið þess
að röðin kæmi að honum. Í hvert sinn sem
Bjarni átti að svara hófst gjammið í Birgittu,
þannig að ekki var nokkur leið að fá heild-
stæða mynd af því hvert svar Bjarna átti í
raun að vera. Undir lok viðtalsins flutti Birgitta svo smá-
messu um nauðsyn þess að bæta vinnubrögð í stjórn-
málum og ekki síst á Alþingi og baðst loks afsökunar á
gjammi sínu í þessu viðtali!
Þótt vissulega séu virðingarverðar tilraunir þessara
fjölmiðla til þess að gefa áheyrendum, áhorfendum og
lesendum einhverja mynd af því hvert framboðin vilja
stefna og hvernig þau ætli að ná markmiðum sínum verð-
ur það að segjast eins og er að í flestum tilvikum hafa
þessar tilraunir algjörlega misheppnast og við kjósendur
göngum að kjörborðinu á morgun jafnóupplýst eða upp-
lýst og við vorum áður en hin meinta kosningabarátta
hófst. Gangi okkur öllum vel að velja rétt! agnes@mbl.is
Agnes
Bragadóttir
Pistill
Gjamm og stolnar skrautfjaðrir
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjóri:
Davíð Oddsson
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Ritstjóri og framkvæmdastjóri:
Haraldur Johannessen
BAKSVIÐ
Laufey Rún Ketilsdóttir
laufey@mbl.is
Ísland skarar fram úr öðrumlöndum heims þegar kemurað jafnrétti kynjanna, sam-kvæmt nýrri skýrslu Alþjóða-
efnahagsráðsins eða World Econom-
ic Forum. Þetta er áttunda árið í röð
sem Ísland er í fyrsta sæti á heims-
mælikvarða. Finnland situr í öðru
sæti og Noregur í því þriðja. Á eftir
Svíþjóð kemur Rúanda í fimmta sæti
en forseti landsins hefur gert kynja-
jafnrétti að helsta áherslumáli
stjórnvalda eftir að hann tók við
völdum í kjölfar þjóðarmorða þar í
landi.
13% óbrúað kynjabil
Einnig er greint frá því að Ís-
lendingum hafi tekist að loka kynja-
bili að því er nemur 87% en til sam-
anburðar hafa Finnar lokað bilinu
um 85%. Á Íslandi er því 13% kynja-
bil eftir óbrúað en í vesturhluta Evr-
ópu er bilið að meðaltali 25%.
Mælingar Alþjóðaefnahags-
ráðsins hófust árið 2006 en mark-
miðið var að hafa einn mælikvarða á
kynjajafnrétti fyrir öll lönd heims-
ins, þannig væri hægt að fylgjast
með þróun málaflokksins. Í skýrsl-
unni segir einnig að þó engin ein að-
ferð geti náð fyllilega utan um að-
stæðurnar kynjanna í löndunum hafi
formúlan sem þeir notast við miðað
að því að greina bilið milli karla og
kvenna á fjórum lykilsviðum, þ.e.
heilbrigði, menntun, efnahagur og
stjórnmál. Formúlan varpi svo ljósi
á þau lönd sem eru fyrirmyndir þeg-
ar kemur að kynjajafnfrétti.
Það þurfi að gera betur
„Þetta er ánægjuefni þó vissu-
lega megi setja spurningarmerki við
þessar mælingar,“ segir Kristín Ást-
geirsdóttir, framkvæmdastýra Jafn-
réttisstofu, í samtali við Morgun-
blaðið, spurð hvort þetta gengi
Íslands á heimsmælikvarða væri
eitthvað til að gleðjast yfir.
„Við eigum að vera stolt af
þessu en jafnframt þurfum við að
halda vöku okkar og það má auðvit-
að spyrja — erum við svona góð eða
hinir svona vondir.“
Þá nefnir hún að Ísland skori til
að mynda hátt hvað varðar heil-
brigði, menntun og pólitísk völd en
þar njóti landið góðs af Vigdísi Finn-
bogadóttur sem fyrrverandi forseta
Íslands, Jóhönnu Sigurðardóttur
sem fyrrverandi forsætisráðherra
Íslands og Kvennalistanum sáluga
en mælingarnar nái 50 ár aftur í tím-
ann. „Það er svolítið sérstakur mæli-
kvarði.“
Segir hún landið standa sig vel
en þó þurfi að gera betur. „Það er
enn vinnumarkaðurinn þar sem
átaks er þörf, það er launamunurinn,
hlutur kvenna í stjórnum fyrirtækja.
Það er það sem dregur okkur niður
fyrst og fremst,“ bætir hún við.
Best í stjórnmálaþátttöku
Ísland stóð sig landa best þegar
kom að stjórnmálaþátttöku kvenna
ásamt því að komast í efstu tíu sætin
hvað varðaði efnahagslega þátttöku
og tækifæri. Ástæða þess var talin
vera fjölgun kvenna á löggjafarþingi
landsins og á meðal háttsettra emb-
ættismanna. Þá segir einnig í skýrsl-
unni að á Íslandi sé launabil milli
kynjanna sem þurfi að loka. Ísland
hafi mælst í ellefta sæti hvað varðar
samanburð á launum fyrir sambæri-
leg störf.
Síðan mælingar hófust árið
2006 hefur Íslandi þó tekist að loka
heildarbilinu sem skilur að karla og
konur um 12%. Sá skjóti og góði ár-
angur sé meiri en nokkurt annað
land í heiminum geti státað af.
Jafnrétti kynjanna
mælist mest á Íslandi
Morgunblaðið/Golli
Jafnrétti Kynjabilið á Íslandi mælist nú um 13% en það hefur minnkað um
12% á síðustu tíu árum sem er betri árangur en hjá öðrum löndum heims.
Það gæti tekið 170 ár að eyða
launamun kynjanna, en veru-
lega hægði á þróun í átt að
jöfnuði árið 2008, segir í frétt
AFP um nýútkomna skýrslu
Alþjóðaefnahagsráðsins (WEF).
Launamunur kynjanna mælist
nú 59% á heimsvísu.
Ef þróunin reynist jafn hæg
og undanfarin ellefu ár má
vænta þess að spá ráðsins ræt-
ist að sögn eins höfunda
skýrslunnar, Saadia Zahidi.
Ráðið tók einnig fram að fyrr
tækist að jafna laun kynjanna í
vesturhluta Evrópu, eða innan
47 ára, en það tæki rúm 1.000
ár í Suður-Asíu ef ekkert yrði
að gert.
Þá sýna mælingar Alþjóða-
efnahagsráðsins það einnig að
konur vinni að meðaltali 39
dögum meira á ári en karlar á
heimsvísu. Tæplega 250 millj-
ónir kvenna hafa komið á
vinnumarkaðinn síðustu tíu
árin.
250 milljónir
síðustu 10 ár
SEGJA LANGT Í JÖFNUÐ