Morgunblaðið - 08.11.2016, Qupperneq 30

30 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 8. NÓVEMBER 2016
Opið
virk
a
dag
a frá
9-18
lau
frá 1
0-16
Laugavegi 29 | sími 552 4320 | www.brynja.is | verslun@brynja.is
VÉLAR FRÁ
Woostar og Scheppach
▲ Woodstar spónsuga
Verð: 45.400
▲ Súluborvél dp13
Verð: 24.670
Súluborvél dp16sl
Verð: 98.500
Woodstar hefill
pt 85
Verð: 74.950
▲
▲
Skáldsagan Jarðnæði eftir
Oddnýju Eiri Ævarsdóttur
var á dögunum gefin út af
forlaginu Restless Books í
Bandaríkjunum í þýðingu
Philip Roughton og hefur
sagan fengið framúrskar-
andi dóma, bæði í virtum
fjölmiðlum og fagritum.
Í þýðingunni nefnist
bókin Land of love and
ruins. Gagnrýnandi The
Los Angeles Times ritar
afar lofsamlega umsögn
og segir söguna einstaka,
hann minnist þess ekki að
hafa lesið bók sem er í
senn svo hógvær en þó
óhamin og hann veltir
fyrir sér hvort íslenskur
bakgrunnur höfundarins
geri henni kleift að nálg-
ast viðfangsefni, sem í
öðrum menningar-
samfélögum væru við-
kvæm eða tilgerðarleg, á
opinn og frumlegan hátt.
Margir lofa þýðingu
Roughton, sem er sögð fanga einlægan texta höfundarins á tilgerð-
arlausan hátt, og rýnar dást að því hvernig Oddný fléttar saman minn-
ingum, fjölskyldusögum og hugleiðingum um umhverfismál og menn-
ingu. Rýnir Kirkus Review segir að þegar höfundurinn skrifi um fegurð
og töfra staða sem hún heimsæki, þá vilji lesandinn helst slá upp tjaldi
við hlið hennar og upplifa þá með henni.
Morgunblaðið/Þórður
Hógvær en óhamin
 Gagnrýnendur í Bandaríkjunum
lofa Jarðnæði Oddnýjar Eirar
Frumleg Einn
rýnir vildi helst
slá upp tjaldi með
Oddnýju Eiri.
Ásgeir Ingvarsson
ai@mbl.is
Þjóðverjinn Michael Kaulartz var nýlega fast-
ráðinn sem fyrsti fagottleikari hjá Sinfóníu-
hljómsveit Íslands. Hefur Michael vakið at-
hygli tónleikagesta fyrir tjáningarríka túlkun
og tón sem lýst hefur verið sem „safaríkum“.
Þeir sem hlýddu á tónleika Sinfóníuhljóm-
sveitarinnar seint í október fengu meðal ann-
ars að heyra þegar Michael lét ljós sitt skína
sem einleikari í frægum fagottkonsert eftir
Wolfgang Amadeus Mozart.
Dýrt að kaupa í matinn
Það var fyrir hálfgerða tilviljun að Michael
skolaði alla leið til Íslands. „Sinfóníuhljóm-
sveitin auglýsti eftir fagottleikara síðla árs
2013. Ég sló til og fór í áheyrnarprufu. Á
þeim tíma voru aðeins þrjár lausar stöður
fyrsta fagottleikara í Evrópu, en það hjálpaði
líka að áheyrnarprufur voru haldnar í Berlín
svo ekki var um langt ferðalag að ræða fyrir
mig.“
Játar Michael að hafa ekki þekkt mikið til
Sinfóníuhljómsveitar Íslands þegar hann sótti
um starfið, en hann hefur unað sér vel með
hljómsveitinni og komið sér þægilega fyrir í
nýju landi. Reyndist ekki svo erfitt fyrir
Michael að aðlagast íslensku samfélagi, enda
hafði hann áður búið og starfað bæði í Dan-
mörku og Noregi. „Bjórinn er vissulega dýr,
en verðlagið ekki ósvipað og í Noregi. Mat-
arinnkaupin geta kostað sitt, en mér þykir
það ekki endilega svo slæmur hlutur því að
fyrir vikið vandar maður sig betur við inn-
kaupin. Í Þýskalandi eru matvæli svo miklu
ódýrari sem þýðir að auðveldara er að hrúga í
körfuna án þess að hugleiða hvað maður
raunverulega þarf, og hvað er lagt í matvæla-
framleiðsluna. Endar því mikið í ruslinu.“
Gat strax spilað skala
Seint verður sagt að offramboð sé á flink-
um fagottleikurum. Michael segir þó ekki
hægt að tala um skort heldur, en mun sjald-
gæfara er að börn og unglingar leggi þetta
hljóðfæri fyrir sig en t.d. fiðlu eða píanó. Það
var móðir Michaels sem hvatti hann til að
prófa blásturshljóðfærin. „Þó að flestir á
heimilinu hafi spilað á hljóðfæri voru for-
eldrar mínir ekki atvinnutónlistarmenn. Sjálf-
ur hafði ég lært á píanó en snemma á tán-
ingsárunum byrjaði ég að læra á fagottið,“
segir Michael söguna. „Ég man þegar við fór-
um til hljóðfærasmiðs að skoða blásturs-
hljóðfærin. Fyrst fékk ég í hendurnar óbó, en
gat ekki framkallað eina einustu nótu. Þá var
mér rétt fagottið og gat strax spilað heilan
skala. Þó ég muni ekki eftir því sjálfur þá er
mér sagt að ég hafi tjáð móður minni strax á
þessari stundu að þetta væri hljóðfærið fyrir
mig.“
Hjálpaði það Michael líka að hann er há-
vaxinn og tók vaxtarkipp snemma á unglings-
árunum. „Ein ástæða þess að ekki eru fleiri
sem læra á fagott er að hljóðfærið er stórt og
þungt. Þar sem ég var fljótur að vaxa þurfti
ég ekki að æfa mig lengi á fagott í barna-
stærð og var fljótlega kominn með fullorðins-
hljóðfæri til að spila á.“
Önnur ástæða fyrir takmörkuðum vinsæld-
um fagottsins er að fagottleikararnir fá sjald-
an að vera í aðalhlutverki og mun sjaldnar en
t.d. fiðlu- og píanóleikarar. Segir Michael að
það sé tiltölulega nýlegt fyrirbæri að fagott-
leikarar nái að skapa sér orðspor sem einleik-
arar og takist að verða að þekktum nöfnum í
tónlistarheiminum.
Tæknin er ósýnileg
Hvernig fer Michael svo að því að ná þess-
um safaríka tón úr hljóðfærinu? Spilar hann á
svona fjarska gott fagott, eða skrifast hljóm-
urinn á hæfileika frá náttúrunnar hendi? „Það
er vandinn við blásturshljóðfærin að það er
ekki svo auðvelt að sjá með berum augum
muninn á því hvernig fólk spilar. Í tilviki
strengjahljóðfæra má sjá allar hreyfingar og
snertingar, en mest af því sem tónlistar-
maðurinn gerir við blásturshljóðfærið er
ósýnilegt,“ segir Michael og bætir við að vita-
skuld mótist tæknin af þeim kennurum sem
veitt hafa leiðsögn og þeim hljómsveitum sem
spilað er með. „Sjálfur reyni ég, þegar ég
spila, að einbeita mér að því að framkalla
þann hljóm sem ég heyri í huganum.“
Maðurinn með safaríka tóninn
 Nýr fyrsti fagottleikari Sinfóníuhljómsveitarinnar segist reyna að framkalla hljóminn sem hann
heyrir í huganum  Það var göldrum líkast þegar Michael fékk að prufa fagott í fyrsta skipti
Heima Michael hefur ekki átt í neinum vandræðum með að aðlagast lífinu á Íslandi. Hann fæst ekki einu sinni til að kvarta yfir vöruverðinu. „Í
Þýskalandi eru matvæli svo miklu ódýrari sem þýðir að auðveldara er að hrúga í körfuna án þess að hugleiða hvað maður raunverulega þarf.“