Alþýðublaðið - 24.12.1924, Page 5
herracn í söng og söngurinn
verður að angan; þessi sjón er
eins og paradísSrdraumur, draum-
ur um sælar sáíir, er baða sig í
íegurð tilbeiðslu sinnar frammi
fyrir aitari eilítðarinnar; ilmlnn
leggur fram í kirkjunft. Og sál
manns tekur elnnig að ilma og
Ijóma, hið skírasta í sál manns
leitar upp að altarinu, til hins
allra hslgasta. Hinn trúaði legg-
ur öll Ijós sfn og blóm að fót-
skör guðs í nótt, því í nótt kem-
ur guð. ...
Hvolfín tltra fyrir klukkna-
lelknum en smám saman dreg-
ur úr kliðnum, hann líður út í
fjarska, loks gellur daufa klukk-
an ein, og elnnig hljómur henn-
ar fjarar út, dvín og dvín út í
sitt elgið bergmál, smátt og smátt,
út í himininn. í þeim sviíum tekur
orgelið að htjóma með voldugum
þuoga, vængjum kórdyranna er
slegið upp, og fýrstu kórþjón-
arnir stíga ian, hvltkiæddir Ijós-
berar, og því næat munkarnir,
tveir og tveir samaíða. í lángri
íylking, klæddir dragsíðum kór-
kápum sfnum, méð falnar hend-
urnar í belgvíðum ermunum, fylk-
ingin steymir áfram hægt og
hægt, felilogarnar í svörtum
rykkiiínum þöirra eins og straum-
gárar, skiljast á miðju kórgóifi
og gaoga hver til sinnaar handar
f sæti sín f kórnum, eíðastirf&ra
skrúðklæddir prestar, sem þjóna
skuiu við messuna, tíu eða tólf
talsins, loks ábótinn sjálfur, sem
syngur dýrðarmessu í nótt, með
mítur á höfði og bagal f herdi,
klæddur skrúðkápu mikiiti en
djákni og nndirdjákni sinn á
hvorá hllð hans halda uppi kápu-
föfdunum; lestina reka enn
nokkrir kórþjónar i hvítum silkl-
kuflam með ijós f höndusn og
messuþing. Ábóta er íylgt til
hásætis vinstra megin við altar-
ið og situr þar unz messan hefst,
forspiiið er leikið á enda og gef-
ur orgeiið upphatstóninn til tfða-
söngsins, en ábóti syngur fyrst-
ur upphaf tíðanna vlð hið gre-
gorianska hátfðaiag;
Deus, in adjutorium meum
intende.
Domiae, ad adjuvandnm me
festlnat I . . .
Að loknum tíðum hetst mess*
an in nativitate Domini
IV.
Messa Heiisgrar Kirkju er f
pilum ytri dráttum hin sama,
ÁLé>yðuíláðíð $
hvern dag ársins, nema hvað
nmbúnaður allur er mikilfeng-
legri á hátfðum en endranær.
Ég lýsi henni ekki hér, rúmið
of lftið. Helglsiðirnir, sem aö vfsu
mega teijast til yfírborðsatriða
þessar&r voldugu og óumræði-
legu stofnunar, já, aukaatrið-
anna, þeir eru einir rannsóknár-
efni sem mannsæfl kostar að
kynna sér til fullnustu, — Dom
Guéranger reit um þá flmtán
blndl þykk og dó áður en hann
fákk iokið rannsóknum sfnum.
Fegurðia er sérstæð á messu-
söng Benediktfnanna. Hvergl inn-
an allrar Kirkjunnar er measu-
listin svo f hávegum hötð né
önnur eins umhyggja borin fyr-
ir guðsþjónustunnl sem hjá þeim.
Með þeim hefir gregoriánski
munkasöngurinn Hfað aliar göt-
ur framan úr forneskju (feifar af
söngmenningu benediktinskra
munka á íslandl iýaa sér f þjóð-
lögum vorum og jafnvel rfmna-
stemmum; þetta-er fult at gre-
goriönskum tónsviíum); hrnn er
einn jyrlr sig ærið æfiverkeíni
handa tónfræðingi, enda sum-
staðar I Benediktína-kíanstrum
(t. d. í París) skólar sem veita
kenslu í gregorianskri sönglist.
í iok fyrstu messu gengur
aliur söfnuðnrinn til Guðs borðs,
til sameiningar við hinn nýfædda
frelsara sinn, og strsx á eftir
hefst hin önnur messa jólanætur,
missa in nocte. Að henni lok-
ioni, um óttubil, er hlé á guðs-
þjónustunni, munkarnir sltja að
vfsu enn um hrfð í kórsætum
sfnum, og syngja næturtfðlr, en
oss gestum er vfsað í >refectórf-
ið< tii veizluborðs: súkkulaði,
ágætar kökur og — glas af
klaustuMfkör.
Munkarnir fasta næturlaogt og
vaka fram úr; undir dag er
sungin morgunmessán, missa in
aurora, og þvf næst morguntíð-
ir, en. um dagmál á jóiamorgni
hámessa jóiadags fyrir fullri
kirkju út úr dyrum.
V.
Fégorst er mannssáUn í guðs-
dýrkan sinni, voldugust f anð-
mýktinni, f vanmegnan slnni,
þegár hún reynir að lyfta sér
upp á við til skapara sfns, hins
æðsta og hinsta veruleiks.
Jeg kom sem ánauðugur þræll
mfns eigln frelsis, tll þeirra sem
höfðu afsaiað sér öllum djásnum
er prýða heimsmensku vora, þeim
djásnum, er vér klífum ettir þrí*
tugan hamarinn og gera oss að
misjaiulega stórum hátignum,
hvern framml fyrlr öðrum, er
vér höfutn höndiað þau, eða sð
misjafnlega hlægiiégnm skopp-
urum á dansreit hégómans. Jeg
kem til fanga í haldl innan
þykkra múra, til dára sem eru
sorpi atsðir og fyrirlitnir aí heim-
inum, en einmitt þessir fangar
og dárar, þessir snauðu einlffiis-
menn og einkisvirtu heimsaf-
neltarar eru hvorki meira né
minna en dýriegar birtingar æðra
manndóms, llfandi persónugerv-
ingar æðra tignarheims, hátt
hafnir yfir alia aem jeg hefi þekt,
eg jeg þekki menn persónulega
af öltum stéttum mannfélagsins,
ofan frá og niður úr, undantekn-
ingariauat. Þvf þeir hafa gert
speki hins heilaga Franz að iffs-
sannindum sínum, þá, að vér
séum ekkl það sem vér sýaumst
f mannaaugum, heidur hitt sem
vér erum í augum Guðs, — og
ekki hótinu meir. Það eru eng-
ir frjáisir nama heilagir menu.
Vei þeim sem dirfist að hefja
upp raust sfns til að niðra þeim!
VI.
Vitrlr kooungar koma úr Aust-
urlöndum, klæddir guili og purp-
ura, með márga úlfaid og göfngt
fylgdarlið, koma til þesa að læra
at konungi Gyðinganoa. Og þeir
sjá naklð barn llggjandi í jötu;
það er alt og sumt.
Þegar guð opinberast mann-
kyninu, þá kemur hann til að
kenna þeim þetta, að þeir séu
vanmegna, — hann kemnr sem
hinn vanmáttugasti meðal hiana,
vanmáttugu. og ‘hann er kross>
festur sem hinn fyrirlitlegasii
meðal hinna fyrirlltlegu, skot-
spónn mannlegrar fordæmingar|
Krlstur, ég stend framml fyrir
þér f nótt og er ekki annað en
býðið, þar sem vanmátturinn
tók sér ból. Hvern dag hftfi ég
miklast í hégómleik mfnum, eti
nú bið ég um að mega fylgja
þér ferilinn á enda, uoz ég
stend undir krossi þfnum.
Hvort ssm ég virði þlg fyrir
mér, naklð barn í jötu, eða
deyjandi & kroasinum, þá þrái
ég það eitt að keyra þig mæla
til mfn þessum orðum;
Hver sem vill hrbsa sér, hann
hrí>8i sér af því, að hann þekkir
mig og veit að ég er Drottinn.
Halldör Kiljan Laxness.