Skagfirðingabók - 01.01.2005, Side 94

SKAGFIRÐINGABÓK
einhvern fróðleik að segja, sem altítt var því margt af þessu
fólki var vel gefið og stálminnugt, þó Símon Dalaskáld skaraði
þar langt fram úr.
Þá var sú regla höfð þar, að skrifa þá á lista alla sem komu á
jólaföstu og voru þeir kallaðir jólasveinar. Þegar 5 dagar voru
eftir til jóla, þá fóru konurnar að hnoða stórar pottkökur og
bökuðu eina pottköku í sólarhring hver. Þær gerðu kross á
deigið áður en þær lögðu þær í eldinn. Brauðið var þannig
bakað að það var látinn botn úr potti ofan í sterka glóð, kakan
svo lögð ofan á pottinn, svo var hvolft heilum pott yfir. Síðan
raðað logandi eldivið allt í kringum þann pott og ofan á hann.
Síðan rakað ösku yfir svo hvergi sæi í eld. Eftir sólarhring var
brauðið orðið bakað. Krossinn gerði það að verkum að brauð-
ið var næstum því í fjórum stykkjum þegar það var tekið úr
eldinum.
Jafnhliða var farið að baka kaffibrauð. Það voru bakaðar full-
ar kollur og fötur af hverri sort og margar jólakökur. Þær voru
bakaðar með sama lagi og rúgbrauðið. Með því síðasta var
bakað þetta svokallaða laufabrauð. Kökurnar voru alla vega út-
skornar áður en þær voru soðnar í fitunni og kom það stund-
um fyrir ef að lagtækan nágranna bar að garði þegar verið var
að fletja kökurnar, að hann var beðinn að skera fallegar rósir á
þrjár eða fjórar kökur.
Á Þolláksdag voru kertin vanalega steypt. Þau voru steypt
þannig að það var látið vatn í strokk og og bráðinn tólkur ofan
á. Síðan voru búin til eins mörg kertisrök eins og kertin áttu
að vera mörg. I Gilhaga voru oftast búinn til 50 kerti. Rökin
voru látin á teina, 5 rök á hvern tein. Teinarnir voru aftur látn-
ir á tvær rár eða stillur þannig að rökin héngu öll niður á milli
ránna. Svo var byrjað á öðrum endanum og rökunum dýft í
fituna og hver teinn látinn á sinn stað aftur. Þetta var endur-
tekið, hver umferðin eftir aðra, þangað til kertin voru orðin
hæfilega sver.
Auk þess var venjulegur undirbúningur svo sem hreingjörn-
92