Morgunblaðið - Sunnudagur - 18.12.2016, Blaðsíða 41

hótunum í hinn stóra sarp hótana og hræðsluáróðurs.
Obama kom ekki vel frá þeim afskiptum í Bretlandi.
Útgöngumenn urðu honum reiðir fyrir óskammfeilna
íhlutun í innanlandsmál og kyrrstöðumenn voru hugs-
andi yfir því, hversu létt honum var að hóta Bretum
niðurlægingu yrðu úrslitin í óþökk hans og breskrar
elítu.
Aukið tal, meira pat, færri lausnir
Flóttamannasprengja sprakk yfir Evrópu og hún var
bein afleiðing „vorhreingerninga“ hinna miklu leið-
toga álfunnar. Bylgjan varð algjörlega stjórnlaus.
Flóttamennirnir sem nú teljast í milljónum (þar af eru
meira en 3 milljónir geymdar innan girðingar í Tyrk-
landi samkvæmt samningi ESB við það), eru að mestu
óþekkt fólk. Ekki var fært að gera neinar athuganir á
uppruna þess eða ferli. Á hryðjuverkatímum eru það
óboðleg og ámælisverð vinnubrögð.
Aðgerðaleysi leiðtoga ESB fór ekki verst með álit
þeirra. Getuleysið stakk mest í augu. Það minnti enn
og aftur óþægilega á tugi neyðarfunda út af uppnámi
evrunnar. Þeir fundir gerðu ætíð illt verra.
Grikklandsfárið er að blossa upp á ný. Og Ítalía er
skammt undan.
Renzi, elíta hans og sú í Brussel, kom á afturfót-
unum út úr þjóðaratkvæði í byrjun mánaðarins. Þess-
ir aðilar sögðu í kór fyrir atkvæðagreiðsluna að ekki
væri hægt að ofmeta mikilvægi hennar. Hún skipti
öllu fyrir Ítalíu, fyrir evruna og fyrir ESB. Atkvæða-
greiðslan tapaðist. Renzi og þeir sem sögðust hafa
hengt líf og framtíð evrunnar á þessa spýtu biðu af-
hroð. Fengu aðeins 40% prósent en 60% voru á móti
þeim.
Nú er reynt að tala ósigurinn niður. Enn þá eru
þeir, sem ófærir eru um að viðurkenna ósigur sinn, þó
ekki komnir á það stig að segja að úrslitin á Ítalíu séu
Pútín að kenna, eins og meint tap Hillary, sigur brexit
og allt hitt andstreymið.
Leiðtogi með lítil efni?
Þegar efnahagsþvinganir voru settar á Rússa, eftir
endurinnlimun þeirra á Krímskaga, var iðulega bent á
að Rússland væri minna hagkerfi en Spánn. Þeir
hefðu nú gleypt bita sem þeir hefðu hvorki kok né
tennur til að tyggja. Rússland væri að molna undan
sjálfu sér.
Það er vafalítið rétt að hrun olíuverðs gerir einhæf-
um efnahag Rússlands mjög erfitt fyrir. Því furðu-
legra er að Pútín nái að skáka Bandaríkjunum út úr
stöðu sinni í Miðausturlöndum. Hann er með flota á
Miðjarðarhafi, þar með talið flugmóðurskip. Vissu-
lega er þetta fremur lúinn floti, en hann er þarna. Og
hvort sem mönnum líkar það betur eða verr virðist
Pútin búinn að tryggja Assad, sem fyrir örfáum árum
stóð á brauðfótum, fullan „sigur“ í Sýrlandi.
Og sumir Bandaríkjamenn niðurlægja nú sjálfa sig
og sitt mikla og merka ríki með því að halda því blá-
kallt fram að Pútín hafi ráðið því hver sé að verða for-
seti í Hvíta húsinu eftir rúman mánuð!
Þeir, sem trúðu drýgindalegum yfirlýsingum
Obama s.l. ár vissu ekki annað en að fjárhagur Rússa
væri í rúst. Allur máttur Kremlarbóndans væri í nös-
unum. Pútín hefði að auki asnast út í fen í Sýrlandi
sem hann myndi sjá eftir alla tíð. Dagar helsta banda-
manns hans þar væru taldir.
En þetta er ekki staðan sem blasir við. „Sautján
leyniþjónustur“ Bandaríkjanna halda því nú skyndi-
lega fram að Pútín hafi hlutast til um bandarísku kosn-
ingarnar. Þetta hafi stofnanirnar vitað síðan 2015!
Rússland, sem sagt er vera risi á fjárhagslegum brauð-
fótum, á að geta vafið Bandaríkjunum um fingur sér í
tölvuheiminum. Er Sílikondalur sokkinn? Gátu Banda-
ríkin ekkert gert? Fengu þau ekki rönd við reist? Eða
vildu þau ekkert gera? Mátti ekki styggja Rússa á
meðan hinn sögulegi samningur um Íran væri gerður?
Á meðan horfa menn upp á það, að hefðbundnir og
mikilvægir bandamenn eins og forseti Egyptalands,
Tyrklands og forsætisráðherra Ísraels fara fremur á
fund til Pútíns en í Hvíta húsið. Þessir þrír vita að
enginn þeirra er í raun velkominn í Hvíta húsið. Þeir
eru að bíða manninn þar af sér.
Enn þá brennur mér í muna
Svo var það fyrir átta árum að Össur slapp sem af-
leysingamaður á leiðtogafund Nato í stað Jóhönnu,
sem var lítið fyrir að hitta ókunnuga. Össur, sem
komst yfir minnimáttarkennd sína áður en hann sleit
barnsskónum, sveif á Barack Obama og bauð honum í
opinbera heimsókn til Íslands.
Ekki er talið alveg öruggt að Obama hafi vitað hver
maðurinn var. En þetta var frumlegt og vel til fundið,
því gamla venjan er sú að forsætisráðherra eða forseti
Íslands bjóði þjóðhöfðingjum eða æðstu valdamönn-
um í opinbera heimsókn, en ekki utanríkisráðherrar
sem koma óvænt hlaupandi af varamannabekknum.
En Össur sagði íslenskum fjölmiðlum hreykinn að
Bandaríkjaforseti hefði feginsamlega þegið heimboð
sitt. Íslenskir fjölmiðlar brugðust ekki háttum sínum
og voru þakklátir fyrir að fá að flytja slíkar stór-
fréttir. Össur hraðaði för sinni heim sem mest hann
mátti, til að verða örugglega kominn heim á undan
gestinum. Nú eru senn átta ár liðin og aðeins 5 vikur
til stefnu, svo að það styttist mjög í fögnuðinn.
Eða er hugsanlegt að Pútín hafi komist með putt-
ann í þetta og splundrað þessum stórfenglegu áform-
um?
Það skyldi þó ekki vera.
Væri það ekki langt gengið?
Morgunblaðið/Árni Sæberg
18.12. 2016 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 41