Tímarit um endurskoðun og reikningshald - 01.01.1983, Blaðsíða 28

um fjárniunum, en aðrir fjármunir (vöru-
birgðir, húsnæði, tæki) skyldu fjármagnaðir
með eigin fé n). hvað sem líður réttmæti þessa
heilræðis gerði Schmidt ráð fyrir slíkri fjár-
hagsskipan í rökleiðslu sinni fyrir ágæti
organisku reiknignsskilanna.
Með hugleiðingunum að framan hefur
okkur borið nokkuð af leið. Reikningsskila-
kerfið, sem hér hefur verið til meðferðar, er
kerfið, sem byggir á sviptivirði við mat gæða
og á viðmiðun hagnaðar við nafnkrónutölu
eigin fjár. Hagnaðurinn ár 19x1 er 41 kr. Ef
engin breyting hefur orðið á altæku verðlagi
á árinu, væri þarna komin skiljanleg og,
a.m.k. fyrir sumar ákvarðanir, gagnleg niður-
staða um afkomu. Eigið fé í ársbyrjun var 70
kr., metið á óaðfinnanlegan hátt. Eigið fé í
árslok er 111 kr. Eftir úthlutun 41 kr. er eigið
fé í árslok komið í 70 kr. Ef verðlag hefði ekki
haggazt, stæði fyrirtækið í árslok í sömu
sporum og í ársbyrjun um altækan kaupmátt
eigin fjár.
í skýringardæminu var altækt verðlag látið
hækka um 30% á árinu. Eigið fé í ársbyrjun,
umreiknað í krónur með sama kaupmátt og
árslokakrónur, gerir 91 kr. Ef hagnaður skal
miðaður við varðveizlu altæks kaupmáttar,
hefur hagnaður ársins numið aðeins 20 kr. (=
111 - 91). Það er hlutverk þeirra reiknins-
skila, sem næst verður lýst, að leiða til
niðurstöðu um slíkan hagnað.
Sviptivirði - staðkrónufjármagn. Þessi
reikningsskil verða til við það, að á krónu-
tölum reikningsskila sviptivirðis — nafn-
krónufjármagns eru höfð skipti við krónur
með fastan kaupmátt, kaupmátt ársloka-
króna. Tæknin við þennan útreikning og
forsendurnar, sem við er stuðzt, eru hin sömu
og lýst hefur verið áður, þegar fjallað var um
reikningsskil kaupverðs — staðkrónufjár-
magns. Arsreikningur fyrir skýringardæmið
fer hér á eftir.
Rekstrarreikningur ár 19x1:
Rekstrartekjur: Vörusala 105x130/115 118,70
Rekstrargjöld
Vörunotkun 84x130/115 94,96
Ýmsi verzlunarkostnaður
5,50x130/115 6,22 101,18
Gengur rekstrarhagnaður 17,52
Innleystur geymsluhagnaður
(84-70x115/100) x 130/115 3,96
Aukning óinnleysts
geymsluhagnaðar 12-(30xl30/100-30) 3,00
10-(60xl30/l 15-60) 2,17 5,17
Vaxtagjöld -10,50
16,15
hagnaður af peningaliðum; sjá
reikningsskil
kaupverðs—
staðkrónufjármagns 3,85
Hagnaður 20,00
Efnahagsreikningur lok 19x1:
Fjármunir
Sjóöur 29
Vörubirgðir: 8ein. á 14 kr. 112
141
Fjármagn
Langvinnt lán 30
Höfuðstóll 1/170x130/100 91
Hagnaðurárs 20 111
141
Um þessi reikningsskil þarf ekki að hafa
mörg orð. Niðurstaða þeirra er skiljanleg og,
eins og áður segir, af mörgum talin mjög
gagnleg. Þau veita svar við einfaldri, mikil-
vægri spurningu: Hvað er óhætt að úthluta úr
fyrirtækinu í árslok án þess að ganga á
altækan kaupmátt eigin fjár? Það er ekki að
undra, að þessi reikningsskil hafa eignazt
marga og ötula talsmenn. Það svar fæst, að
hagnaður, raunverulegur hagnaður eins og
hann er stundum nefndur, hefur numið 20
kr., sem er aðeins tæpur helmingur þess 41
kr. hagnaðar, sem mældur er í reikningsskil-
um sviptivirðis - nafnkrónufjármagns. Rúm-
26