Tímarit um endurskoðun og reikningshald - 01.01.1983, Blaðsíða 29

lega helmingur þess hagnaðar hefur því verið
sýndarhagnaður. Samanburður rekstrar-
reiknings þessara tveggja hátta sýnir og, að
meignhluta geymsluhagnaðar má útskýra
með vísun til breytinga, sem orðið hafa á
altæku verðlagi.
Það sem ber á milli hagnaðar þessara
reikningsskila og reikningsskila kaupverðs -
staðkrónufjármagns, 5.17 kr. (= 20- 14,83),
er sú fjárhæð, sem á það vantar, að í
síðarnefndu reikningsskilunum hafi vöru-
birgðir í árslok verið metnar á fullu endur-
kaupsverði.
Sviptivirði - starfsmáttarfjármagn. Við mat
fjármuna til eignar er notað sviptivirði alveg
eins og í kerfunum tveim, sem nú síðast hafa
verið til meðferðar. Til þess að hagnaður
verði mældur, þarf að liggja fyrir vitneskja
um, hvað felist í þeirri rekstrarhæfi eigin fjár,
sem við skal miðað. Fyrir skýringardæmið
gæti verið tekin sú afstaða, að til þess að eigið
fé geti talizt vera óskert, þurfi það hverju
sinni að vara til kaupverðs 7 eininga af
vörunni. Sá var kaupmáttur eigin fjár, þegar
fyrirtækið hóf starfsemi. Fyrir skýringardæm-
ið er auðvelt að reikna út hagnað árið 19x1 án
þess að leita athvars í fullgerðum ársreikn-
ingi. í árslok á fyrirtækið fjármuni að virði
samtals 141 kr. (29 kr. í sjóði og 112 kr. í
vörum metnum á sviptivirði). Það skuldar 30
kr.; eigið fé nemur því 111 kr. í árslok er
endurkaupsverð verzlunarvöru fyrirtækisins
orðið 14 kr. pr. einingu; 7 einingar eru
samtals 98 kr. virði. Hagnaður ársins hefur
því numið 13 kr. (= 111-98). Þessi niðurstaða
um hagnað verður að koma út úr rekstrar-
reikningi þessara reiknignsskila, ef þau eru
hlutverki sínu vaxin.
í rekstrarreikningnum, sem hér fer á eftir,
hefur hinn nýi brezki staðall um verðbólgu-
reikningsskil verið hafður til fyrirmyndar að
því er varðar form, en ekki að öllul eyti um
efni eins og síðar verður nánar vikið að. í
þessum brezka staðli er gert ráð fyrir, að
fyrirtæki haldi jafnframt áfram að semja
reikningsskil með hefðbundnum hætti, sem
hér hefur verið lýst sem reikningsskilum
kaupverðs - nafnkrónufjármagns. Fyrsta
stærðin í eftirfarandi rekstrarreikningi er
tekin úr rekstrarreikningi þessara hefð-
bundnu reikningsskila. Sú stærð er hreinar
rekstrartekjur, þ.e. hagnaður fyrir frádrátt
vaxtargjalda (og tekjuskatts, ef honum væri
til aðdreifa). Þessi stærð er 29,50 kr. =
hagnaður, 19 kr., + vaxtagjöld, 10,50 kr.
Með öðrum liðum rekstrarreikningsins er
þessi stofnstærð leiðrétt á viðeigandi hátt til
þess að út komi eftirsótt niðurstaða um
hagnað.
Rekstrarreikningur ár 19x1:
Hreinar rekstrartekur samkv. reikn.-
ingsskilum kaupverðs nafnkrónu-
fjármagns
— Álag á kaupverð seldra vara
— Álag vegna virðisrýrnunar pen-
ingalegs rekstrarfjár
29,50
-14,00
-4,00
Leiðrétting vegna skuldsetningar
—Vaxtagjöld
12
-10,50
11,50
1,50
13,00
Efnahagsreikningur lok 19x1:
Fjármunir
Sjóður 29
Vörubirgðir:8ein.ál4kr. 112
141
Fjármagn
Langvinnt lán 30
Höfuðstóll 1/1 70
Endurmatsforði 28
Hagnaður árs 13 111
141
Reikningsskilin hafa mælt hagnaðinn 13
kr. eins og vera ber. Reikningsskilin sýna
jafnframt, hvernig þessi útkoma er til komin.
27