Fréttablaðið - 26.06.2017, Blaðsíða 4

lög frá Alþingi, sem fólu í sér skerð-
ingu örorkubóta vegna tekna maka,
brytu í bága við umrætt ákvæði
stjórnarskrárinnar.
Hann segir að í kjölfar dómsins
hafi verið höfð uppi stór orð um að
beiting dómstóla á félagslegum rétt-
indum gæti leitt af sér stórvægilegar
breytingar á stjórnskipuninni. Sá
spádómur hafi hins vegar ekki ræst.
„Þótt fjöldi mála þar sem ákvæðinu
er borið við hafi aukist á síðustu
árum, þá hefur Hæstiréttur hafnað
öllum kröfunum. Í ýmsum tilvikum
hefur Hæstiréttur ekki einu sinni
tekið afstöðu til ákvæðisins, þótt
því sé borið við,“ segir hann.
Héraðsdómur hefur einu sinni
fallist á málsástæðu á grundvelli 76.
greinarinnar, árið 2015, en í þeim
dómi var talið að óheimilt hefði
verið að synja sjón- og heyrnar-
skertri konu um endurgjaldslausa
táknmálstúlkun á grundvelli fjár-
skorts. Slík synjun var talin brjóta í
bága við rétt konunnar til aðstoðar
samkvæmt 76. greininni. Dómnum
var ekki áfrýjað.
Kári Hólmar segir umræddan dóm
héraðsdóms ljós í myrkrinu fyrir þá
sem tala fyrir því að dómstólar beiti
stjórnarskránni til þess að vernda
félagsleg réttindi. Í dómnum hafi
rétturinn beitt þeim mælikvarða
sem þróaður var í Öryrkjabandalags-
dómnum, þ.e. að meta annars vegar
hvort lágmarksréttindi séu tryggð, án
þess að skilgreina endilega hver þau
séu, og hins vegar hvort fyrirkomulag
löggjafarinnar sé málefnalegt.
Meiri möguleikar virðast vera á
því að fá félagsleg réttindi viður-
kennd fyrir dómstólum í gegnum
önnur stjórnarskrárákvæði, eink-
um jafnræðisreglu 65. greinar og
hugsanlega eignarréttarákvæði 72.
greinar, að sögn Kára Hólmars.
Hann segir ekki samræmi vera
á milli dóma hvað varðar aðferðir
og mælikvarða við mat á því hvort
brotið sé gegn 76. greininni. „Nýj-
ustu dómar Hæstaréttar benda
til þess að rétturinn sé gríðarlega
tregur til þess að fjalla efnislega um
félagsleg réttindi og gefa í skyn að
grundvallarálitaefni á þessu sviði,
til dæmis um fjárhæð örorkulífeyr-
is, falli nær alfarið utan valdsviðs
dómstóla. Þannig hefur Hæstiréttur
í raun skipað fjárstjórnarvaldi lög-
gjafans ofar stjórnskipulegum rétt-
indum.“ kristinningi@frettabladid.is
Kr. 51.000,-
með VSK
Greinakurlarar
í garðinn eða sumarbústaðinn
Einfasa rafmótor 2800 W
Sjálfbrýnandi kurlaravals
Koma með safnkassa
Meðfærilegir og hljóðlátir
45 mm hámarks sverleiki stofna
Flottur í garðinn eða í sumarbústaðinn
Öflugur og afkastamikill
9 HP Honda bensínmótor
60 mm hámarks sverleiki stofna
Hámarks afköst 2.5 m3 / klst
Tilvalinn í sumarbústaðinn
Jo Beau
Model M200
Wolf Garten
Model SDL2800
Kr. 395.000,-
með VSKÞÓR FH
Akureyri:
Lónsbakka
601 Akureyri
Sími 568-1555
Opnunartími:
Opið alla virka daga
frá kl 8:00 - 18:00
Lokað um helgar
Reykjavík:
Krókháls 16
110 Reykjavík
Sími 568-1500
Vefsíða og
netverslun:
www.thor.is
DÓMSMÁL Hæstiréttur Íslands
hefur ekki fallist á málsástæður
gegn ríkinu á grundvelli 76. greinar
stjórnarskrárinnar, sem kveður á
um að öllum skuli tryggður réttur til
aðstoðar vegna meðal annars sjúk-
leika, frá því árið 2000. Doktorsnemi
í lögfræði við Harvard-háskóla segir
nýjustu dóma réttarins benda til
þess að hann sé „gríðarlega tregur“
til þess að fjalla um félagsleg rétt-
indi. Dómstólum sé heimilt og skylt
að leggja efnislegt mat á það hvort
stjórnarskrárvarin réttindi séu virt
í raun og veru. Ef Hæstiréttur hverfi
frá því hlutverki sínu sé hugmyndin
um lagalega vernd félagslegra rétt-
inda í verulegri hættu.
Lögmaðurinn Kári Hólmar Ragn-
arsson, sem er einn af eigendum lög-
mannsstofunnar Réttar og auk þess
doktorsnemi við Harvard-háskól-
ann, fjallar um nýja dómafram-
kvæmd um félagsleg réttindi í grein
í nýjasta tölublaði Úlfljóts, tíma-
rits laganema við Háskóla Íslands.
Hann segir framkvæmdina gefa til
kynna að staða félagslegra réttinda
fyrir íslenskum dómstólum sé veik
og vernd þeirra hafi hrakað á allra
síðustu árum.
Í 1. mgr. 76. gr. stjórnarskrárinnar
segir að öllum, sem þess þurfa,
skuli tryggður í lögum réttur til
aðstoðar vegna sjúkleika, örorku,
elli, atvinnuleysis, örbirgðar og
sambærilegra atvika. Í grein sinni
rekur Kári Hólmar að Hæstiréttur
hafi aðeins einu sinni fallist á máls-
ástæðu á grundvelli ákvæðisins, en
það var í hinum svonefnda Öryrkja-
bandalagsdómi árið 2000. Þá komst
rétturinn að þeirri niðurstöðu að
Hæstiréttur „gríðarlega tregur“
til að fjalla um félagsleg réttindi
Doktorsnemi í lögfræði við Harvard-háskóla segir margt gefa til kynna að staða félagslegra réttinda fyrir
íslenskum dómstólum sé veik. Vernd þeirra hafi auk þess hrakað á allra síðustu árum. Hann segir nýjustu
dóma Hæstaréttar benda til þess að rétturinn sé tregur til þess að fjalla um félagsleg réttindi.
Hæstiréttur hefur ekki fallist á málsástæður gegn ríkinu á grundvelli 76. greinar
stjórnarskrárinnar, sem kveður á um rétt manna til aðstoðar vegna meðal ann-
ars sjúkleika, frá því í Öryrkjabandalagsdómnum árið 2000. Fráttablaðið/SteFán
Nýjustu dómar
Hæstaréttar benda
til þess að rétturinn sé
gríðarlega tregur til þess að
fjalla efnislega um félagsleg
réttindi
Kári Hólmar Ragn-
arsson, doktors-
nemi í lögfræði
við Harvard-
háskóla
VíSinDi Kjálkabein af manni sem
fannst í fjöruborðinu í Borgarnesi
hinn 16. júní síðastliðinn kann að
vera úr kirkjugarði á Melum í Mela-
sveit sem farinn er undir sjó.
„Fyrstu bráðabirgðaniðurstöður
benda til að þarna virðist vera um
gamalt bein að ræða,“ segir Gylfi
Gylfason hjá kennslanefnd Ríkislög-
reglustjóra. Þar vísar hann í bráða-
birgðaniðurstöður réttartannlæknis
sem er í kennslanefndinni. Gylfi
segir að enn sem komið er sé ekkert
hægt að fullyrða um gamla kirkju-
garðinn. „Ég veit ekki hvaðan þetta
er en þetta verður skoðað áfram,“
segir hann. Hann segir mögulegt að
beinið verði sent til útlanda í aldurs-
greiningu.
Álfheiður Gunnsteinsdóttir var
í fjöruferð ásamt manni sínum og
syni í Borgarnesi þegar þau rákust
á kjálkabeinið. Jón Ólafsson, yfir-
lögregluþjónn á Vesturlandi, sagði
við Vísi að fundur sem þessi sé ekki
algengur. Búist er við því að svæðið
verði skoðað nánar og athugað
hvort að fleiri bein finnist. – jhh
Kjálkinn
mögulega
úr fornum
kirkjugarði
SVíÞJÓÐ Sænska þingið hefur breytt
lögum þannig að frá og með 1. ágúst
þurfa fyrirtæki og einstaklingar
ekki sérstakt leyfi til að nota dróna
með eftirlitsmyndavélum. Tekið er
fram að þeir sem noti dróna til að
taka myndir verði að gæta að per-
sónuvernd. Til dæmis er óheimilt
að taka myndir með dróna án þess
að viðkomandi hafi möguleika á að
uppgötva það.
Dómstóll hafði kveðið upp þann
úrskurð í október að bannað væri að
taka myndir með dróna án sérstaks
leyfis. – ibs
Leyfa nú
myndatöku
með dróna
ekki þarf lengur sérstakt leyfi til að
taka myndir með dróna í Svíþjóð.
nOrDiCPHOtOS/GettY
ViÐSKiPTi Ekki bárust tilboð í Hótel
Bifröst eða aðrar fasteignir Háskól-
ans á Bifröst sem boðnar voru til
sölu í vor. Samkvæmt upplýsingum
Fréttablaðsins eru þó einhverjar
þreifingar í gangi um möguleg kaup
á eignunum, en ekki er talið að málin
skýrist fyrr en í næstu eða þarnæstu
viku.
Tilkynnt var um áform háskólans
um að selja eignirnar, ásamt rekstri
hótelsins, í apríl síðastliðnum. Hót-
elið hefur verið í rekstri frá árinu 2013
og tilheyrir því 51 herbergi auk veit-
ingasalar í rekstri. Auk þess voru sett á
sölu tvö fjölbýlishús með 48 íbúðum
sem nýst geta undir hótelrekstur og
þá bauðst fjárfestum einnig til kaups
fjölbýlishús með möguleika á frekari
stækkun, alls 88 herbergi. Ráðgjöfum
Capacent var falið að annast söluna.
Í boði var að kaupa eignirnar, sem
og rekstur hótelsins, að hluta eða öllu
leyti og voru þær verðmetnar á bilinu
1,5 til 2,5 milljarðar króna. Í tilkynn-
ingu frá skólanum á sínum tíma kom
fram að eignirnar hefðu verið settar
á sölu til að bregðast við fækkun sem
hafði orðið í staðnámi hjá skólanum.
Ekki væri lengur sama þörf og áður
fyrir húsnæði á svæðinu. Um áttatíu
prósent af nemendum skólans eru í
fjarnámi.
Auk þess hefur skólinn glímt við
fjárhagserfiðleika undanfarin ár og er
sölunni á eignunum þannig ætlað að
bæta fjárhagsstöðuna og gera skólan-
um kleift að greiða niður skuldir. Alls
varð 55 milljóna króna tap af rekstri
skólans árið 2015 og var eigið fé þá
neikvætt um 155 milljónir. Unnið
hefur verið að endurskipulagningu
rekstrarins síðustu ár. – kij
Engin tilboð bárust í eignir Háskólans á Bifröst
55
milljóna króna tap varð
af rekstri Háskólans á
Bifröst árið 2015
2 6 . J ú n í 2 0 1 7 M Á n U D A G U R4 f R é T T i R ∙ f R é T T A B L A Ð i Ð
2
6
-0
6
-2
0
1
7

0
5
:0
7
F
B
0
4
0
s
_
P
0
3
7
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
0
s
_
P
0
3
2
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
0
s
_
P
0
0
4
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
0
s
_
P
0
0
9
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
1
D
2
D
-8
3
0
0
1
D
2
D
-8
1
C
4
1
D
2
D
-8
0
8
8
1
D
2
D
-7
F
4
C
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
3
B

F
B
0
4
0
s
_
2
5
_
6
_
2
0
1
7
C
M
Y
K