Fréttablaðið - 03.10.2017, Blaðsíða 10

Frá degi til dags
Útgáfufélag: 365 miðlar ehf. Stjórnarformaður: Einar Þór Sverrisson forStjóri: Ingibjörg Stefanía Pálmadóttir Útgefandi og aðalritStjóri: Kristín Þorsteinsdóttir kristin@frettabladid.is
aðStoðarritStjórar: Hrund Þórsdóttir hrund@stod2.is, Kjartan Hreinn Njálssson kjaranh@frettabladid.is, Kolbeinn Tumi Daðason kolbeinntumi@365.is, Ólöf Skaftadóttir olof@frettabladid.is. Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili
á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslun um á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. ISSN 1670-3871 fréttaBlaðið Skaftahlíð 24, 105
reykjavík Sími: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is ÞróunarStjóri: Tinni Sveinsson tinni@365.is helgarBlað: Kristjana Björg Guðbrandsdóttir kristjanabjorg@frettabladid.is markaðurinn: Hörður Ægisson hordur@frettabladid.is
menning: Magnús Guðmundsson magnus@frettabladid.is lífið: Guðný Hrönn Antonsdóttir gudnyhronn@frettabladid.is ljóSmyndir: Vilhelm Gunnarsson villi@365.is framleiðSluStjóri: Sæmundur Freyr Árnason sfa@frettabladid.is
Halldór
Kjartan Hreinn
Njálsson
kjartanh@frettabladid.is
T vær langlífar og nátengdar mýtur einkenna viðhorf Íslendinga til umhverfismála og umræðunnar um kolefnisspor okkar. Annars vegar er það sú hugmynd að lífsstíll okkar sé umhverfisvænn, einfaldlega vegna
þess að 99 prósent af orku sem nýtt er til húshit-
unar og rafmagnsframleiðslu á landinu koma frá
endurnýjanlegum orkugjöfum. Hin goðsagan er sú
að Íslendingar – hinir miklu frumkvöðlar í endur-
nýjanlegri orku – standi öðrum ríkjum framar þegar
losun gróðurhúsalofttegunda frá tiltekinni starf-
semi er mæld.
Hvorugt á sér stoð í raunveruleikanum. Ný
rannsókn, sem unnin var af vísindamönnum við
Umhverfis- og byggingaverkfræðideild Háskóla
Íslands, sýnir fram á að neysludrifið kolefnisspor
íslenskra heimila er áþekkt því sem gerist meðal
þjóða Evrópusambandsins. Sérstaða okkar í orku-
málum skiptir hér engu máli.
Í rannsóknarniðurstöðum kemur fram að
kolefnisspor Íslendinga er 55 prósentum stærra
en útblástursmælingar innan landamæra landsins
gefa til kynna. Það eru einmitt slíkar mælingar sem
liggja til grundvallar þegar markmið hafa verið sett
um minni útblástur (40 prósent fyrir árið 2030 í
tilfelli Íslands). Þetta eru markmið þar sem einfald-
lega er ekki verið að taka á vandanum.
Þetta þýðir jafnframt að um 71 prósent útblásturs
heimila kemur til vegna innfluttra vara og að
útblástursbyrðin er að mestu í þróunarríkjum.
Þetta er sláandi staðreynd, þá sérstaklega
þegar litið er til þeirrar umræðu sem átt hefur sér
stað um mótvægisaðgerðir þjóðríkja gegn losun
gróðurhúsalofttegunda. Undanfarna áratugi hefur
áherslan verið á að fá ríkin til að stuðla að umhverf-
islegri sjálfbærni innan landamæra sinna þegar
staðreyndin er sú að menguninni er í raun útvistað
frá auðugum löndum eins og Íslandi til þróunar-
ríkja. Vonandi verða rannsóknir af þessum toga til
þess að við tökum upp víðtækari nálgun á útreikn-
inga á útblæstri gróðurhúsalofttegunda.
Mögulega er þrautseigja þessara goðsagna
ástæðan fyrir því að umræðan um losun gróður-
húsalofttegunda er jafn máttlaus hér og raun ber
vitni. Rannsóknir sem þessi og fleiri af sama toga
verða vonandi til þess að virkja þá ástríðu sem við
sannarlega höfum fyrir umhverfismálum.
Næst þegar ráðamenn svara spurningum um
aðgerðir í losunarmálum þá ættum við öll að leiða
hjá okkur háfleyg ummæli um árangur okkar í
endurnýjanlegum orkugjöfum. Sá árangur er ekki
afsökun fyrir því að ganga ekki lengra og setja það
fordæmi sem svo mikil þörf er á.
Goðsögnin um
hreina Ísland
Í rannsóknar-
niðurstöðum
kemur fram
að kolefnis-
spor Íslend-
inga er 55
prósentum
stærra en
útblásturs-
mælingar
innan landa-
mæra lands-
ins gefa til
kynna.
Það er áhyggjuefni að kosningaþátttaka hefur leitað niður á við í kosningum en á sama tíma er vaxandi krafa almennings víða um heim að
fá vald til að hafa áhrif á það í hvernig heimi fólk vill
búa. Misskipting auðs í heiminum fer vaxandi og
óánægja fólks í ólíkum löndum með þá þróun eykst.
Alþjóðavæðing og tæknibylting síðasta áratuginn
hafa haft margvíslegar en á stundum gjörólíkar
afleiðingar á líf almennings. Þessi þróun hefur haft
þau áhrif að risavaxin alþjóðafyrirtæki eru smátt og
smátt að taka yfir í mjög mörgum geirum. Almenn-
ingur upplifir í auknum mæli að ákvarðanir um
nærumhverfi þeirra séu teknar í stjórnum stórfyrir-
tækja án aðkomu almennings eða stjórnvalda á
hverjum stað.
Vilji almennings
Krafa almennings kallaði fram vilja Íslendinga í Ice-
save sem snerist um að verja efnahagslegt fullveldi
lands og þjóðar. Skotar greiddu einnig atkvæði um
sjálfstæði fyrir nokkrum árum, Bretar um Brexit og
nú eru fréttir um löngun íbúa Katalóníu á Spáni til
að segja skoðun sína í atkvæðagreiðslu um sjálfstæði.
Alveg óháð því hvort stjórnskipun Spánar leyfi slíka
kosningu er afar misráðið af þarlendum stjórn-
völdum að reyna allt til að koma í veg fyrir að fólk
segi sína meiningu. Það er stjórnmálanna að leysa úr
mismunandi niðurstöðu, alveg eins og í tilfelli Skota
og Breta og hörmulegt að horfa upp á að stjórnvöld
Spánar beiti ofbeldi til að koma í veg fyrir að vilji
fólksins nái fram að ganga.
Hér heima
Nýlegur íbúafundur á Vestfjörðum staðfestir hvernig
íbúarnir krefjast þess að hafa bein áhrif á þróun síns
nærsamfélags. Innan stjórnmálaflokkanna verður
lýðræði grasrótarinnar að ráða för bæði um stefnu
og val á frambjóðendum á lista. Við þurfum traustan
þingheim og stjórnmálamenn sem eru traustsins
verðir. Nýtum réttinn til að kjósa, hvert atkvæði
skiptir máli. Það er lýðræði.
Lýðræðið
Innan stjórn-
málaflokk-
anna verður
lýðræði gras-
rótarinnar að
ráða för bæði
um stefnu og
val á fram-
bjóðendum á
lista.
Síðan 1927
Appelsín í gleri og Síríuslengja
VINUR VIÐ VEGINN Í
90 ÁR
90 ÁRA AFMÆLISTILBOÐ Í DAG
90 kr.
Hámark 5 tilboð á mann, meðan birgðir endast
Sigurður Ingi
Jóhannsson
formaður Fram-
sóknarflokksins
2017
Menningin
Ýmislegt er gert til þess að varð-
veita menningu lands og þjóðar.
Forsetar Íslands hafa lagt sitt af
mörkum. Frú Vigdís Finnboga-
dóttir lagði mikla áherslu á að
Íslendingar töluðu fallegt mál,
Ólafur Ragnar Grímsson lagði
sitt af mörkum til að kynna
íslenska menningu erlendis.
Og Guðni lætur sitt ekki eftir
liggja. Með því að vitna í bestu
dægurlagahöfunda landsins
leggur hann sitt af mörkum til
að halda menningarperlunum
lifandi. Það gerði hann í fyrsta
nýárs ávarpinu sínu þegar hann
vitnaði í texta Helga Björns-
sonar. Og síðan í gær þegar hann
vitnaði í texta Bubba Morthens
þegar Forvarnardagurinn var
kynntur. Meira svona Guðni!
Seinagangurinn
Kristján Þór var í sumar harð-
lega gagnrýndur fyrir seinagang
við að auglýsa stöðu rektors MR
lausa til umsóknar. Kennarar
gagnrýndu seinaganginn í fjöl-
miðlum og nemendur brugðu
á það ráð að auglýsa sjálfir eftir
rektornum. Það fór þó þannig
að í byrjun ágúst var loks aug-
lýst eftir rektor MR og skóla-
meistara FÁ. Eitthvað hefur
dregist að vinna úr umsóknum
því að skipa átti í stöðurnar frá
1. október en enn hefur ekkert
orðið úr því. Því er spurning
hvort nemendur verði aftur að
auglýsa eftir niðurstöðu.
jonhakon@frettabladid.is
3 . o k t ó b e r 2 0 1 7 Þ r I Ð J U D A G U r10 s k o Ð U n ∙ F r É t t A b L A Ð I Ð
SKOÐUN
0
3
-1
0
-2
0
1
7

0
4
:3
1
F
B
0
4
0
s
_
P
0
3
8
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
0
s
_
P
0
3
1
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
0
s
_
P
0
0
3
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
0
s
_
P
0
1
0
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
1
D
E
4
-1
F
4
0
1
D
E
4
-1
E
0
4
1
D
E
4
-1
C
C
8
1
D
E
4
-1
B
8
C
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
3
A

F
B
0
4
0
s
_
2
_
1
0
_
2
0
1
7
C
M
Y
K