Víkurfréttir - 22.10.2015, Blaðsíða 8

8 fimmtudagur 22. október 2015 • VÍKURFRÉTTIR
„Ég ólst upp fyrstu tvö árin mín hjá
foreldrum mínum hérna í Kefla-
vik. Ég er einkabarn þeirra, en þau
skildu þegar ég var rúmlega tveggja
ára gömul. Ég bjó svo hjá mömmu
næstu árin. Pabbi vann úti á landi
svo ég hitti hann ekki oft á þessum
árum,“ segir Herdís. Móðir hennar
veiktist af geðhvarfasýki fljótlega
eftir fæðingu Herdísar en fékk
aldrei greiningu á sjúkdómnum
fyrr en Herdís var komin á ungl-
ingsaldur. „Veikindi hennar voru
okkur báðum erfið, hún átti erfitt
með skap, var óáreiðanleg og fann
sig ekki í móðurhlutverkinu sem
að sjálfsögðu bitnaði mest á mér.
Ég fór fljótlega að sjá um mig sjálf
og hef allar götur síðan verið mjög
sjálfstæð.“
Sváfum oft í bílnum
Mæðgurnar flökkuðu mikið á milli
staða á þessum tíma og sváfu oft í
bílnum. „Ég var oft og iðulega sótt
síðust í leikskólann og stundum var
ég jafnvel ekki sótt. Þá var hringt í
ömmu þegar klukkan var að ganga
sjö og hún sótti mig. Mér leið alltaf
svo vel hjá henni og það var orðið
þannig að ég var farin að fela mig
eða læsa mig inni á baði þegar að
við heimsóttum ömmu eða ég var
hjá henni í pössun.“ Á þeim tíma
áttaði amma Herdísar sig á því að
ekki væri allt með felldu og fljótlega
flutti hún svo til hennar.
Herdís segir árin hjá ömmu sinni
hafa verið góð. Þar hafi hún fengið
öryggi og annað sem af uppeldi
hlýst. „Amma agaði mig til þar sem
ég hafði að mestu verið sjálfala fram
að þessu og þetta var hellings vinna
fyrir ömmu sem þá var fimmtug og
búin með uppeldispakkann. Ég hefði
ekki getað beðið um neitt betra en að
alast upp hjá ömmu. Barnaverndar-
nefnd var komin í málið á þessum
tíma og fósturforeldrar voru næsta
skref fyrir mig. Ég verð alltaf þakklát
ömmu fyrir að halda mér innan fjöl-
skyldunnar og fyrir að leyfa mér að
alast upp með fólkinu mínu.“ Herdís
segir ömmu sína hafa kennt sér svo
margt í lífinu og hún geti alltaf treyst
á hana í einu og öllu. „Það er ekki
öllum gefið að eiga góða að en ég er
svo sannarlega heppin með ömmu
mína. Henni verð ég ævinlega þakk-
lát fyrir að koma mér til manns og
það gerði hún vel.“
Fann fyrir mikilli reiði
Þegar Herdís komst á unglings-
aldurinn vöknuðu hjá henni ýmsar
spurningar. Eins og af hverju
mamma hennar hafi ekki getað
hugsað um hana. „Ég hugsaði af
hverju ég? Ég fann fyrir mikilli reiði
á þessum árum. Ætli höfnunin hafi
ekki komið mest fram þá eða að ég
hafi verið farin að skilja að móðir
mín hafnaði mér vegna veikinda
sinna sem er gífurlega stór biti fyrir
ungling að kyngja. Mér leið ekki
alltaf vel i skóla. Fannst það frekar
hallærislegt að búa hjá ömmu og
fannst eins og ég væri púkó. Skóla-
árin voru ekki minn besti tími og ég
hafði mjög lítið sjálfstraust á þeim
tíma. Það var auðvitað reynt eftir
bestu getu að útskýra fyrir mér að
mamma mín væri lasin en skiln-
ingurinn var ekki alltaf til staðar hjá
mér þá. Auðvitað dreymdi mann
um að alast upp með foreldrum sín-
um og ég þráði ekkert heitara en að
eiga systkini.“
Herdís segir að uppeldið hafi mótað
sig mikið og þess vegna sé hún sú
sem hún er í dag. „Öll reiðin sem
snérist svo upp í ást eftir því sem ég
þroskaðist og skildi þessi veikindi
móður minnar en þó voru unglings-
árin erfiðust og mikil uppreisn bjó í
mér á þessu æviskeiði.
Pabbi hennar bjó á Grundarfirði og
var ákveðið að hún myndi prufa að
búa hjá honum yfir sumarið þegar
hún varð 16 ára. „Sá tími var æðis-
legur og við pabbi náðum vel saman.
Sá tími verður mér ávallt dýrmætur
því faðir minn lést eftir mikil veik-
indi þegar að ég var að verða tvítug.
En ég lít á það þannig að öll þessi
reynsla hafi verið mér til góðs. Ég
nýt litlu hlutanna sem lífið hefur
upp á að bjóða og er nægjusöm með
svo margt. Það þarf ekki alltaf eitt-
hvað mikið til að gleðja mann og
næra hjartað.“
Vantaði mömmu
Herdís segir þessa reynslu hafa haft
áhrif á sig sem móður. „Ég varð sjálf
móðir 27 ára gömul. Ekkert er yndis-
legra eða dásamlegra en að fá nýfætt
barnið sitt í fangið, en ég fann þarna
að mig vantaði að eiga móður mér
til halds og trausts. Amma reyndi
eftir bestu getu að upplýsa mig um
eitt og annað en það er mikið að
læra þegar maður verður foreldri.“
Eftir að eldri sonur Herdísar fæddist
upplifði hún kvíða og hræðslu og var
hrædd um að eitthvað gæti komið
fyrir hana. „Ég var líka hrædd um
að ég gæti ekki hugsað um drenginn
minn. Ég var hrædd við að veikjast
kannski eins og móðir mín.
Þegar svo yngri sonur minn fædd-
ist þá hrundi eiginlega allt hjá mér.
Ég var svo dofin að ég gat varla
hreyft mig, varð stjörf af hræðslu og
sængurkvennagráturinn heltók mig.
Mig langaði ekki að verða móðir
aftur og þunglyndið helltist yfir mig.
Ég var nánast hætt að svara fólki í
símann og lokaði mig af. Svaf eins
mikið og ég gat með litla drengnum
mínum. Inga (fullt nafn?) ljósmóðir
mín kom mér til bjargar og sagði
við mig orðrétt. „Herdís þú ferð á
læknavaktina strax í dag. Þú getur
ekki verið svona og ekki notið þess
að vera með litla barninu þínu.“
Herdís segist vera Ingu ævinlega
þakklát fyrir að hafa rekið sig af stað
og áttað sig í því hver staðan var.
„Ég held að fólk átti sig ekki nógu
vel á þeim einkennum sem fylgja
fæðingarþunglyndi. Ég fékk lyf og
frábæra sálfræðiaðstoð hjá Heil-
brigðisstofnuninni sem hjálpaði mér
á réttan stað aftur. Eftir allt þetta
hefur lífið kennt mér að allt getur
gerst og að við erum ekki heilög.
Allir geta veikst andlega og það er
svo gott að vera meðvitaður um það
og geta gripið inn í hjá öðrum ef
maður sér þess merki. En auðvitað
er þetta allt viðkvæmt og ekki svo
gott að eiga við en við verðum alltaf
að reyna. Mín saga er þannig að
barnæskan var í húfi og hún skiptir
svo gífurlega miklu máli. Fyrstu ár
ævinnar erum við að mótast og þá
er svo mikilvægt að allir þættir séu
í lagi. Barnasálfræðingurinn sem ég
fór til sagði við ömmu mína. „Þetta
barn er kraftaverk eftir allt sem á
undan hefur gengið.“ Ég hlýt að hafa
verið rosalega heppin að komast vel
út úr þessu öllu og standa bein í baki
í dag.”
Það skiptir máli að
leita sér hjálpar
Herdís vill ráðleggja mæðrum sem
upplifa vanlíðan eftir barnsburð að
loka sig ekki af þó svo að það geti
verið freistandi. „En það er hægt að
fá hjálp frá fagfólki. Það skiptir svo
miklu máli svo við getum fengið að
njóta litlu krílanna okkar og tím-
ans sem við fáum á meðan þau eru
lítil. Þó allt virðist vonlaust þá er
alltaf einhver sem hefur það verr en
maður sjálfur. Tölum um hlutina
sama hversu asnalegir manni finnst
þeir vera. Við erum ekki ein, leyfum
hjálpinni að berast til okkar ef við
getum ekki borið okkur eftir henni
sjálf. Það er meira í húfi en bara við
sjálf og lífið er dýrmæt gjöf. Í dag er
ég hamingjusöm mamma. Ég elska
fátt meira en að dansa um eldhús-
gólfið með strákunum mínum.
Í dag er Herdís í ágætu sambandi
við mömmu sína. „Hún er mikið
breytt og ég er henni alls ekki reið og
mun aldrei vera það. Að því sögðu
þá verðum við aldrei nánar eins og
mæðgur ættu að vera, eða eins og
ég óskaði að samband okkar yrði
þegar ég var lítil.“ Húmorinn er
aldrei langt undan hjá Herdísi og
segir hún hann hafa hjálpað sér í
gegnum raunir lífsins.
„Ég trúi því að við séum okkar eigin
gæfusmiðir og á meðan við erum
sífellt með áhyggjur af því sem við
hræðumst þá njótum við ekki þess
sem lífið hefur uppá að bjóða.“
Herdís Ósk Unnarsdóttir 34 ára gömul Suðurnesjamær, er í sambúð og á tvö börn. Hún upplifði andlega erfiðleika eftir fæðingu tveggja barna sinna og telur að fólk átti sig ekki
nógu vel á þeim einkennum sem fylgja fæðingarþunglyndi. Hún ræðir einnig hvernig það var að alast upp hjá ömmu sinni því foreldrar hennar gátu ekki séð um hana. Hún ólst upp við
það að sofa oft í bílnum og stundum var hún ekki sótt á leikskólann.
Herdís Ósk Unnarsdóttir, 34 ára gömul Suðurnesjamær ræðir um fæðingarþunglyndi og erfiðleika í æsku:
Verð alltaf þakklát ömmu
að koma mér til manns
Ekki loka
ykkur af
þó það sé það
eina sem manni
langar til að
gera og helst
að jörðin
gleypi mann
Herdís Ósk með sam-
býlismanninum Örvari
Þór Kristjánssyni og
sonunum tveimur
Kristjáni Leó og Jóni
Unnari.