Víkurfréttir - 22.10.2015, Blaðsíða 18

18 fimmtudagur 22. október 2015 • VÍKURFRÉTTIR
Nú liggur fyrir að íbúakosning um
breytingu á deiliskipu-
lagi iðnaðarsvæðisins í
Helguvík vegna kísilvers
Thorsil verður haldin
dagana 24. nóvember
til 4. desember næst-
komandi. Íbúakosningin er haldin að
kröfu rúmlega 25% kosningabærra
íbúa Reykjanesbæjar. Er þetta í fyrsta
sinn sem slíkar kosningar eru haldnar
á grundvelli nýrra laga um sveitar-
stjórnir sem tóku gildi árið 2011. Því
er um merk tímamót að ræða fyrir
íbúalýðræði á Íslandi. Í því ljósi mætti
draga þá ályktun að Reykjanesbær sé
vagga lýðræðis á Íslandi, en því fer
fjarri því lýðræðið virðist einfaldlega
flækjast fyrir núverandi meirihluta
sem þó sækir umboð sitt til bæjarbúa.
Hvernig er Reykjanesbær
bundinn Thorsil?
Bæjaryfirvöld hafa einfaldlega lýst því
yfir með afgerandi hætti að niðurstaða
kosninganna skipti engu máli og að
nýtt deiliskipulag verði samþykkt al-
gjörlega óháð niðurstöðu þeirra. Með
þessari ótrúlegu yfirlýsingu er meiri-
hlutinn að setja þarfir stórfyrirtækis
ofar þeirri niðurstöðu sem kann að
koma út úr kosningu íbúa sem búa í
sveitarfélaginu. Ekkert hefur komið
fram, samningar eða annað, sem sýna
að Reykjanesbær sé skuldbindinnn
Thorsil.
Eini samningurinn sem virðist vera
til staðar er lóðaleigusamningur sem
bæjaryfirvöld hafa veitt Thorsil ítrek-
aðan frest til að uppfylla. Nánar til-
tekið hefur Thorsil í tvígang fengið
frest til þess að greiða Reykjanes-
höfnum upphæð samkvæmt lóðar-
leigusamningnum. Á sama tíma og
frestur er veittur birtast svo fréttir
í fjölmiðlum um að höfnin stefni í
greiðslufall. Það er því með ólíkindum
hversu langt bæjaryfirvöld eru tilbúin
að ganga í þágu hagsmuna Thorsil.
Óboðleg framsetning
á kjörseðli
Þau tíðindi urðu síðastliðinn fimmtu-
dag að bæjarráð Reykjanesbæjar sam-
þykkti dagsetningar fyrir íbúakosn-
inguna, spurninguna sem lögð verður
fyrir íbúa og framsetningu hennar á
kjörseðli sem er eftirfarandi:
Ert þú hlynnt(ur) eða andvíg(ur)
þeirri breytingu sem bæjarstjórn
Reykjanesbæjar samþykkti 2. júní
2015, á deiliskipulagi í Helguvík
vegna fyrirhugaðs kísilvers?
Hlynnt(ur)
Hvorki hlynnt(ur) né andvíg(ur)
Andvíg(ur)
Spurningin sem slík er í lagi en það
eru valkostirnir sem eru sérstakir.
Það að bjóða upp á kostinn: „Hvorki
hlynnt(ur) né andvíg(ur)“ er aftur á
móti vægast sagt óvenjulegt. Í fyrsta
lagi gerir spurningin sjálf ráð fyrir
að svarið sé af eða á. Í öðru lagi er
það hefðin í almennum kosningum
að kjósendur lýsi yfir hlutleysi sínu
með því að annað hvort sitja heima
eða mæta á kjörstað og skila auðu. Er
framsetning bæjarráðsins á kjörseðl-
inum því nokkuð byltingarkennd. Í
þriðja lagi, og því sem mestu skiptir, er
þetta einfaldlega óboðlegt í ljósi þess
hvert efni kosningarinnar er. Þarna er
verið að kjósa um breytingu á deili-
skipulagi sem stjórnir sveitarfélaga
taka afstöðu til með samþykkt eða
synjun. Það er ekki í boði fyrir sveitar-
félög að afgreiða tillögur um breyt-
ingu á deiliskipulagi með „hvorki
samþykkt né synjað.”
Í þessu samhengi má einnig líta til
þeirrar reynslu sem er af íbúakosn-
ingum um sameiningar sveitarfélaga.
Þar hefur framsetning kjörseðils ávallt
verið þannig að kjósendur hafa geta
valið af eða á.
Framsetning bæjarráðs Reykjanes-
bæjar á kjörseðlinum verður ekki
skilin öðruvísi en tilraun til að hafa
áhrif á niðurstöðu íbúakosningar-
innar og bætist þannig við fyrri til-
raunir. Það er einsýnt að kæra verður
framkvæmd íbúakosninganna til
innanríkisráðherra ef bæjarráð
Reykjanesbæjar gerir ekki breytingar
á kjörseðlinum.
Vinnubrögð bæjarstjórnar Reykjanes-
bæjar verða að vera betri en þetta, það
er ekki hægt að bjóða kjósendum upp
á þetta.
Fasteignaverð í efri byggðum
Þrátt fyrir að það eigi fyrst og fremst
að horfa á þetta mál út frá loftgæðum
og umhverfisverndarsjónarmiðum,
þá ætla ég einnig að benda íbúum
Reykjanesbæjar sérstaklega þeim sem
búa nálægt fyrirhugaðri verksmiðju
að ef þessi verksmiðja mun rísa og
loftgæði versna þá mun fasteigna-
verð líklegast lækka, mest næst verk-
smiðjunni. Eru íbúar Reykjanesbæjar
tilbúnir að eignir þeirra lækki ef allt
fer á versta veg? Er fólk tilbúið að tapa
loftgæðum og jafnvel peningum líka?
Ég hvet íbúa Reykjanesbæjar að taka
upplýsta ákvörðun, ég hvet fólk að
taka hagsmuni íbúa fram yfir hags-
muni stórfyrirtækis. Ég hvet fólk til
að taka hagsmuni náttúru og loftgæða
fram yfir, hagsmuni fárra auðmanna.
Nýlega læddist að mér æsku-minning úr Keflavík með
orðunum „Stikk’em up.“Það var
oft sólríkt á síðsumardögum uppí
heiði. Við krakkarnir í Lyngholtinu
lékum okkur út um allan móann
frá Vatnstanki að nýbyggingar-
hverfinu við Háaleiti. Yfirleitt
lékum við Indjána og Cowboya.
Við notuðum ekki orðið kúreki.
Áhyggjulaus var sú veröld sem við
lifðum í. Undir nokkrum áhrifum
Kanasjónvarpsins lékum við okkur
í útileikjum og þeim tilheyrðu ýmis
konar orðatiltæki eins og „Stikk´em
up.“ Við sungum „rólen, rólen, ró-
len“ úr Rawhide og sungum Bon-
anzalagið. Little Joe var vinsæll,
sérstaklega hjá okkur stelpunum.
Michael Landon var svo sætur og
seinna fylgdumst við með honum
sem föðurnum í Húsinu á sléttunni,
herra Ingalls. Svo var það Gunsmoke,
þá vissum við hvað deputy var. Í
Rawhide fylgdumst við með Clint
Eastwood tyggja strá. Við hottuðum
á spýtum bundnum í snæri eða belti
um allan móann fyrir ofan Háholtið
og upp að Törner. Svæðið var að ein-
hverju leyti afmarkað af háum vallar-
girðingum með gaddavír að ofan.
Við höfðum tálgað riffla og byssur
úr spýtum sem við fundum við ný-
byggingar.
Mér fannst flott að indjánarnir væru
sérfræðingar í að finna spor og læð-
ast. Það var þægilegra að vera í galla-
buxum með belti en klukku og heil-
sokkum og margir voru í svörtum og
hvítum uppreimuðum strigaskóm.
Sumar stelpur vildu vera Dale og
bíða eftir að Roy Rogers kæmi heim á
flotta hestinum sínum Trigger, spilaði
á gítar og myndi kannski kyssa þær.
Við vorum sjö eða átta ára öpuðum
ýmislegt annað eftir og ímynduðum
okkur hasar og njósnir. Við skriðum
milli barðanna í móanum. Þegar
við vorum cowboyar settumst við
stundum niður og þóttumst borða
kjötkássu bara með gaffli, bjuggum til
byrgi og kveiktum kannski varðeld.
Þannig gerðu cowboyar. Þetta lékum
við svo eftir ef og þegar við fengum
nautahakk eða kássu heima – héldum
á gafflinum eins og cowboyar. Sumir
áttu cowboyhatt eða tóbaksklút um
hálsinn eða kannski byssubelti, dálk
eða hníf. Það var flott. Við vorum
örugg í okkar leikjum og ímyndunar-
aflið og leikurinn var alls ráðandi. Ég
heyri óminn af „stikk’em up“ og ró-
len, rólen, rólen….út um allan móa.
–Yndisleg nostalgía.
Söfnuðum leikaramyndum,
servéttum og karamellu-
bréfum
Næsta sumar byrjuðum við stelp-
urnar að gera blómagarða með fíflum
og sóleyjum í moldinni, skreyttum
okkur með Gleym-mér- eyjum og
skreyttum drullukökur á málningar-
dollulokum sem við reyndum að
selja. Við gerðum líka skartgripi, alls
konar armbönd og hringi úr marg-
litum vírum sem féllu til, þegar var
verið að leggja síma í götunni. Svo
vorum við í búðaleik og notuðum
ýmislegt t.d. sand, notaðar rauðar
og hvítar mjólkurhyrnur eða minni
gular og hvítar rjómahyrnur og jafn-
vel niðurbrytjað einangrunarplast.
Við vorum líka í hreyfileikjum við
að sippa og snúsnú, teygjutvist, skot-
bolta ,kýló, brennó, fallin spýta og
í ýmsum boltaleikjum. Stundum
seldum við flöskur og keyptum
nammi, oft kók og lakkrísrör í Skúla-
búð. Við söfnuðum alls konar hlutum
t.d. leikaramyndum og vorum oft að
skipta, servéttum, prógrömum úr
bíó og alls konar sælgætisbréfum. Á
vetrum fórum við á skauta upp að
Vötnum með nesti eða skautuðum á
íþróttavellinum við Skólaveg. Sumir
áttu pabba sem átti bíl og gat farið á
Seltjörn. Jónasarbrekka ( við Skóla-
veg) var vinsæl og Husleybrekkan
við Kobbabúð (við Tjarnargötu) og
brekkan við Sjúkrahúsið á horni
Suðurgötu og Skólavegar. Oft voru
göturnar lokaðar með búkkum svo
við gætum notið þess betur að renna
okkur langt.Sumir villingar voru að
teika eða hanga aftan í bílum. Minn-
ingar um útiveru að vetrum nálægt
þeim fáu ljósastaurum sem komnir
voru í hverfið og að sjúga snjóklepr-
ana úr vettlingunum er góð. Það er
unaður að verma sér við minningar
um áhyggjulausa æskudaga í tíma-
lausum leikjum allan liðlangann
daginn. Já, „liðlangann“ eins og sagt
var þá og dagurinn virtist langur með
mörgum máltíðum, fréttum og veðri.
Inn að drekka og borða. Pabbar komu
heim í hádeginu og fólk fékk sér jafn-
vel hádegisblund – aðallega þó karl-
peningurinn svona á meðan frúin
vaskaði upp og sópaði eða skúraði út.
Að vera í vist og passa krakka
Um 10-11 ára aldurinn fórum við
stelpurnar að passa krakka og jafnvel
yngri stelpur voru í vist eða að bera
út blöð, sumar fengu vinnu í fiski
eða kannski að aðstoða mömmur í
síldarsöltun. Í næsta húsi við mig
bjó yndisleg kona, Kristín, sem var
gift Ameríkana og átti tvo drengi
á svipuðum aldri og við, Eddý og
Mike. Áður en við fengum sjónvarp
fengum við stundum að fara inn hjá
þeim að horfa á barnaefni á laugar-
dagsmorgnum. Það bjuggu nokkrar
Kanafjölskyldur í Lyngholtinu, það
var hægt að sjá t.d. á álpappír sem
þeir settu fyrir gluggana. Ég fór að
passa fyrir Kana 10-11 ára og fékk
stundum dollar á tímann. Oft pöss-
uðum við á miðvikudagskvöldum
því þá fóru Kanarnir í bowling uppi
á Velli. Mig minnir að það hafi
verið Bowling í Viking-klúbbnum.
Sumar fengu að panta úr príslistum
hjá Könunum. Það var dásemd að
flétta þessum vörulistum og sérstök
lykt af þeim. Okkur fannst æðisleg
lykt hjá Könunum, lykt af sérstökum
mat eða kryddi og svo ilmandi lykt
af Tide-þvottaefni. Það var öðruvísi
en af fiski og floti, Omo þvottaefni
, klór eða af 1313 sápunni okkar.
Hún er líka minnisstæð lyktin úr
þvottahúsinu heima þegar mamma
var að sjóða þvottinn og dásamlegt
að sofna í nýstraujuðum rúmfötum
sem þurrkuð höfðu verið í saltrokinu
á snúrunni sem jafnan stóð nálægt
kartöflugarðinum. Svo voru kyndi-
klefar með sérstakri olíulykt. Án þess
að skilja af hverju þá fór ég að bera
þessa Keflavíkurveröld vorra daga
saman við tímaleysi nútímans og
líf barnabarna minna sem nú eru á
þessum aldri. Hvernig læra þau að
vera til í hinum breytta fullorðins-
heimi. Nú virðist svo margt að óttast.
Þau heyra svo oft: Gættu þín! Passaðu
þig á hinu og þessu. Veröld þeirra
virðist svo hættuleg. Svo margt að
varast. Öll þessi umræða um einelti
og netöryggi, umferðarhættur, dóp,
perra og klámvæðingu. Það voru
ekki margir dónar að varast í henni
Keflavík forðum. Nú eru þeir margir
hverjir komnir inn á heimili og inn í
herbergi eða í lófa ungra barna. Við
krakkarnir í Heiðinni forðum áttum
ekki fullkominn útivistarfatnað eða
gönguskó, ekki skólatöskur sem stóð-
ust ákveðna staðla og útivistin fór
eftir myrkrinu. Á daginn vorum við
einungis trufluð þegar mömmurnar
stóðu úti á stétt og hrópuðu „Komdu
inn að borða“.
Helga Margrét Guðmundsdóttir
■■ Helga Margrét Guðmundsdóttir skrifar:
„Stikk’em up“
Æskuminningar úr Keflavík
-aðsent
Síðustu vikur hefur verið mikið líf og fjör í tónlistarstofunni í
Myllubakkaskóla á kvöldin. Þar er
verið að æfa og æfa fyrir tónleika
sem haldnir verða næstu mánaða-
mót. Tilefni þessara tónleika er að
í upphafi þessa árs voru liðin tíu
ár frá því að vinkonurnar Freydís
Kneif Kolbeinsdóttir, Gunnheiður
Kjartansdóttir og Íris Dröfn Hall-
dórsdóttir unnu fyrst saman að
leiklistarverkefni. Þá höfðu þær í
einhver ár áður unnið að svipuðum
verkefnum á ólíkum vettvangi. Þær
unnu á þessum tíma allar í Myllu-
bakkaskóla og þar byrjaði ævin-
týrið.
Af hverju þessir tónleikar?
Af hverju ekki? Við vorum búnar að
hittast oft og ræða hvað við vildum
gera en vorum ekki að ná lendingu
með það. Við vorum þó allar sam-
mála því að skemmtilegt væri að gera
eitthvað. Við höfum í gegnum árin
sett upp margar sýningar, söngleiki
og tónleika ýmiskonar auk þess sem
við höfum stýrt krökkum í alls kyns
skemmtiatriðum. Þessi vinna hefur
gefið okkur alveg svakalega mikið.
Fyrir utan þroska, reynslu og góða
þjálfun í félagsfærni höfum við safnað
að okkur ógrynni af frábærum minn-
ingum sem eru dýrmætar og eignast
góða vini í mörgum af þeim krökkum
sem við höfum verið svo lánsamar að
fá að vinna með. Við höfum nokkrum
sinnum unnið að verkefnum með
grunnskólakrökkum og þá fengið
með okkur krakka sem áður höfðu
verið með og voru komnir í fram-
haldsskóla. Flestir þessir krakkar hafa
bara fengið leikhúsbakteríuna sem
er í mörgum tilfellum alveg bráð-
smitandi og geta ómögulega slitið
sig frá svona vinnu. Okkur finnst
það sko ekki leiðinlegt og fögnum
hverju skipti sem við hittumst. Þetta
er bara svo ofsalega skemmtilegt. Og
þess vegna varð niðurstaða okkar sú
að skemmtilegast væri að setja upp
tónleika og reyna að fá með okkur
krakka úr öllum verkum sem við
höfum unnið að. Feimnar og óörugg-
ar ákváðum við að senda krökkunum
línu og athuga hvort einhverjir væru
ekki til. Það kom okkur skemmti-
lega á óvart að krakkarnir tóku alveg
ótrúlega vel í þetta. Við völdum svo
inn hóp grunnskólakrakka sem hent-
uðu í þetta verkefni. Flestir þeirra
hafa unnið með okkur áður en eins
og alltaf eru líka nokkur ný andlit í
hópnum. Hópurinn sem við vinnum
nú með telur 44 frábæra krakka á
aldrinum 6-28 ára. Við vitum að
þegar maður er kominn vel yfir tví-
tugt er maður eiginlega ekki lengur
krakki en í okkar huga eru þau öll
krakkar, þetta eru krakkarnir okkar.
Við erum svo ánægðar með að fá
að upplifa þetta með þeim. Þetta er
einskonar uppskeruhátíð þar sem við
lítum saman um öxl, iljum okkur við
skemmtilegar minningar og njótum
þess að fá að endurskapa nokkrar
þeirra. Við æfum nú alla daga enda
margt sem þarf að æfa þegar laga-
listinn telur átján lög. Þetta er farið
að hljóma svaka vel og við erum ofsa
spenntar og alveg sannfærðar um að
þetta verður æði.
Hvar og hvenær verða tónleik-
arnir?
Tónleikarnir verða haldnir í Kirkju-
lundi og verða þeir fluttir þrisvar
þessa helgi. Þeir fyrstu verða föstu-
daginn 30. október kl. 20 og hinir
laugardaginn 31. október kl. 16 og
kl. 20. Aðgöngumiðinn kostar 2000
krónur og er miðasala í síma 695-
3297. Tryggið ykkur miða og komið
og njótið með okkur.
„Krakkarnir
okkar“
■■ Benóný Harðarson skrifar:
Lýðræðisvandi í Reykjanesbæjar