Víkurfréttir - 22.12.2015, Blaðsíða 16

16 þriðjudagur 22. desember 2015 • VÍKURFRÉTTIR
Fór í framboð og
hóf háskólanám
Jasmina hóf nýlega nám í stjórn-
málafræði viðHáskóla Íslands. Hún
var á lista hjá Frjálsu afli í Reykja-
nesbæ í síðustu kosningum og á nú
sæti í velferðarráði Reykjanesbæjar.
Hún hefur mikinn áhuga á stjórn-
málum og hefur sterkar skoðanir á
hlutunum í samfélaginu.
„Mig langaði að gera eitthvað
meira í lífinu heldur en að vera
bara verkakona. Þegar ég skildi
við manninn minn ákvað ég því
að fara beint í skóla.“ Hún kláraði
menntastoðir hjá MSS og hóf síðan
nám hjá Keili þar sem hún náði sér
í stúdentspróf. „Mér finnst þetta
aldrei vera of seint. Ég er þannig
týpa að mér finnst að fólk eigi að
gera það sem það langar til. Maður
lifir bara einu sinni.“ Hún hefur
alltaf átt auðvelt með að læra og
hún náði tökum á íslenskunni á
skömmum tíma.
„Ég er rosalega mikil félagsvera
þannig að það var lítið mál fyrir
mig að koma mér inn í hlutina og
læra íslensku. Eftir ár var ég mjög
góð í íslensku, þó ég segi sjálf frá.
Þetta hefur gengið ofsalega vel og
mér líkar rosalega vel við Ísland. Ég
hugsa aldrei um að fara heim. Ég
tala bæði um Ísland og Bosníu sem
heimili mitt. Ég er fædd og uppalin
þar og hef auðvitað ákveðin tengsl.
Ég á samt heima hérna. Börnin
mín eru fædd og uppalin hérna
og þekkja ekkert annað.“ Jasminu
finnst mikilvægt að halda tengslum
við heimalandið. Hún hefur alið
börnin sín þannig upp að þau tala
bosnísku.
Ber virðingu fyrir trúnni og
hefðum frá heimalandinu
Fjölskylan er múslimar. Jasmina
heldur ennþá í jólahefðir frá
heimalandinu og heldur jól að sið
múslima. „Ég er ekki strangtrúuð
og var ekki alin þannig upp. Ég var
þó alin upp við að bera virðingu
fyrir trúnni minni og hefðum.“ Um
40% Bosníumanna eru múslimar.
Þar sem fjölskylda Jasminu bjó
var fjölbreytt flóra trúarbragða en
alls voru 16 mismunandi þjóðar-
brot í hennar sveitafélagi. „Það var
mikið um fjölbreyttar og mismun-
andi hefði. Maður lærði mikið af
því og ég mæli sterklega með því
að maður kynnist þeim flestum.
Þannig lærir maður að taka tillit
til allra.“
Jasmina segir að út frá umræð-
unni um múslima í samfélaginu á
þessum tímapunkti, sé mikilvægt
að það komi fram að Bosníu mús-
limar eru misjafnir. „Flestir að-
lagast vestrænni menningu mjög
hratt því hún er ekki svo mikið frá-
brugðin bosnískri menningu. Þeir
Bosníu múslimar sem ég þekki á Ís-
landi, sem eru fjölmargir, eru búin
að aðlagast mjög vel. Þannig að
alhæfingar sem eru í þjóðfélaginu
um að múslimar aðlagist samfélag-
inu illa eru ekki alveg réttar. Það eru
ekki bara múslimar í Araba ríkjum,
þeir eru líka í öllum heimsálfum og
hefðir í hverju landi fyrir sig spila
mikið inni þetta. Að aðlagast sam-
félaginu er ekki endilega að halda
upp á jól, eins og ég upplífði oft og
tíðum, að ef ég held ekki jól þá er
ég ekki búin að aðlagast, heldur allt
hitt; að bera virðingu fyrir hefðum
og siðum, lögum og reglum sem
gilda í því landi sem fólkið býr í.
Að læra tungumálið er náttúrulega
aðalmálið. Síðan spilar menningin
mikið inn í hver gildin eru. Öfgar
eru í öllum trúabrögðum og sam-
félögum þannig að það er mikil-
vægt að vera vel upplýstur og ekki
vera með fórdóma.“
Þegar Jasmina var að alast upp þá
gaf fjölskyldan engar jólagjafir.
Fjölskyldan hittist og borðaði
saman og svo var farið að heim-
sækja stórfjölskylduna, rétt eins og
tíðkast hérlendis. Hún segir það
þó vera að breytast og nú sé fólk
byrjað að gefa gjafir. Fyrrverandi
maðurinn hennar sem fluttist með
henni til Íslands er einnig múslimi.
„Það sem ég ól börnin mín upp við
er að þau fóru alltaf á morgnana á
jólum og báðu fyrir jólunum. Síðan
var fólki boðið í hádegismat heima
hjá mér. Þannig er það ennþá í dag.
Eftir að við erum búin að borða þá
fá börnin svo jólagjafir. „Maðurinn
minn núverandi er íslenskur og við
höldum líka íslensk jól eins og aðr-
ir. Ég hef t.d. alltaf skreytt húsið þó
svo að ég hafi ekki haldið jól áður
fyrr. Mér finnst bara svo dimmt
úti. Mér finnst það rosalega gaman
og börnunum mínum líka. Við
bökum líka piparkökur og börnin
mín fara alltaf að hitta jólasveininn
og hafa fengið í skóinn. Við erum
ekki strangtrúuð og jólasveinninn
hefur ekkert með trú að gera,“ segir
Jasmina.
„Mér finnst það vera þannig að fólk
sem er trúað sæki í ákveðin gildi
og vilji fara eftir þeim. Þetta hefur
meira með hefðir að gera heldur
en annað. Maður verður bara að
bera virðingu fyrir því þó maður
sé ekki alltaf sammála.“ Hún segist
vera frjálslynd í trúmálum en telur
mikilvægt að börn hennar viti af
sínum uppruna.
„Börnin mín fara ekki í mosku né
heldur kirkju. Þau eru ekki skírð
né fermd en þau geta tekið þessa
ákvörðun þegar þau verða 18 ára.
Þeim er velkomið að gera það sem
þau vilja. Azra 18 ára dóttir mín er
virk í samfélaginu. Hún hefur tekið
þátt í umræðunni um múslima.
Hún telur sig vera múslima en er
ekki strangtrúuð. Ég er mjög svo
fjálslynd með þetta. Eina sem ég vil
passa upp á er að þau viti af sínum
uppruna. Þau tala öll bosnísku, við
sækjum mikið út og við viljum að
þau geti talað við sitt fólk úti.“
Reyktur kjúklingur á jólunum
„Það eru bara venjuleg jól hjá
okkur klukkan sex og svo pakkar.
Við borðuðum alltaf reyktan kjúkl-
ing á íslensku jólunum hér áður
fyrr. Það var svolítið skondið að
þegar ég kynntist núverandi mann-
inum mínum þá kom í ljós að hann
var alltaf með kjúkling á aðfanga-
dag. Ég spurði hvort honum þætti
reyktur kjúklingur góður, en hann
hafði ekki smakkað reyktan. Ég gaf
honum svo að smakka og síðan
hefur þetta verið á jólunum hjá
okkur. Svo er hamborgarhryggur
daginn eftir.“ Jasmina segist vera
mikill Íslendingur og elskar allan
íslenskan mat. Hún telur skötu vera
ómissandi hluta af jólunum.
„Ég borða allan íslenskan mat nema
sviðalappir, annars allan þorramat.
Það er svo alltaf skata heima hjá
mér á Þorláksmessu. Mér finnst
hún ofsalega góð með stöppu og
öllu. Við sjóðum hana heima og
þetta er ómissandi yfir jólin. Þó svo
að unglingarnir séu ekki ánægðir
með þetta.“
Þrenn jól á ári
Jólin hjá múslimum, sem eru
tvisvar á ári, færast um tíu daga ár
frá ári en það er vegna þess að not-
ast er við gamalt tímatal í trúnni.
Fyrri jól, sem standa í þrjá daga og
koma alltaf eftir Ramadan sem er
föstumánuður, voru þannig í júlí í
ár og seinni jól koma alltaf tveimur
mánuðum og tíu dögum síðar. Þá
er hefð víða í múslimasamfélögum
að slátra dýrum og deila út kjötinu
til þeirra sem minna mega sín. Þá
eru haldin jól sem standa í fjóra
daga. Þá er mikið bakað og eldað
og oftast er þá um að ræða gamal-
dags, hefðbundinn mat og kökur,
allt frá 6-10 réttir. Það er súpa í for-
rétt og svo er valið úr fjölmörgum
aðalréttum og eftirréttum.
„Börnin mín græða á því að við
erum með þrjú jól á ári. Þeim finnst
það alveg geggjað. Það er alltaf
hefð hjá okkur að baka smákökur
á aðventunni og þá er hlustað á
jólalög. Þetta geri ég fyrir krakk-
ana því þeim finnst þetta svo mikil
stemmning.“ Jasmina segist ekki
tengja jólin beint við trúarbrögð,
heldur frekar hefðir og venjur.
„Ég upplifi þetta ekki sem mjög
trúarlega hátíð á Íslandi. Áður fyrr
var það eflaust meira en samfélög
breytast. Ég tek eftir því að í Bosníu
hefur margt breyst frá því að ég
var lítil.“
Fyrir henni er það ósköp eðlilegt að
halda þrenn jól á ári. Hún er ekki
að stressa sig um of og tekur því
rólega í kringum þessar hátíðir. „Ég
man að mamma málaði alltaf fyrir
jól og gerði allt svo fínt og flott. Ég
geri það aldrei heima hjá mér. Ég
þríf alltaf reglulega og hef snyrti-
legt heima hjá mér þannig að ég sé
enga ástæðu til þess að gera þetta
öðruvísi um jólin. Ég skil ekki til-
ganginn með jólastressi. Ég held að
tilgangurinn sé að slaka á og njóta
þess að vera með fjölskyldunni.“
Ég skil ekki til-
ganginn með
jólastressi. Ég held
að tilgangurinn sé
að slaka á og njóta
þess að vera með
fjölskyldunni
-viðtal pósturu eythor@vf.is
Jasmina Crnac fluttist til Íslands þegar hún var 16 ára gömul. Hún kom hingað til lands ásamt fjölskyldu sinni frá Bosníu. Stríð hafði geisað í heimalandi hennar í fjögur ár. Hún varð
móðir í fyrsta sinn það sama ár og hún fluttist til Íslands. Hún hefur nú búið á Íslandi í 19 ár. Móðurbróðir hennar Daði Dervic var að spila fótbolta á Ólafsfirði og eftir að stríðinu lauk og
landamærin opnuðust í Bosníu fór fjölskyldan norður. Þar vantaði fólk í vinnu og því var ákveðið að slá til og flytja til Ólafsfjarðar. Þar bjó Jasmina í fjögur ár. Hún fluttist svo til Ólafs-
víkur og Mosfellbæjar áður en hún fluttist til Reykjanesbæjar árið 2011. Fjögur börn eru á heimilinu auk þess sem foreldrar hennar búa hjá þeim, þannig að þar er mikið líf.
- Jasmina Crnac heldur þrenn jól á ári
AÐLÖGUN SNÝST
UM VIRÐINGU FYRIR
HEFÐUM OG SIÐUM