Dagsbrún - 01.10.1896, Síða 3

— 147
urkenna í lifanda lífi. Dauður á hann að játa Krist, dauður á hann
að skrita undir trúna á djöful og víti, dauður á hann að gjöra það,
sem hann aldrei vildi gjöra í lifanda lífi, að sletta sök á saklausann.
En slíkt og þvílikt kalla ég níðingsverk. En hver getnr verið mein-
ingin önnur með að draga hann í kyrkjuna, ef ekki sú, að viður-
kenna réttmæti hennar og sannleika kenningar hennar, láta hann
verða aðnjótandi hinnar einu sönnu sáluhjálpar ? ! ! Oss er alveg
sama þó að klerkar komi með hið vanalega bragð kyrkjunnar að
segja, að hinn látni hafi iðrast rétt fyrir andlátið. Iðrast í óráði ?
Það er dáfalleg iðrun, og sögurnai' um svoleiðis iðrun og ákallanir
vanalega þannig, að ekki er mark á þeim takandi.
Vér, sem þektnm Finney sál. í lífinu og virtum hann, störum á
þessar aðfarir með undrun og sárustu gremju. Er það þá óhugsandi
að vér getum hygt fyrir að annað eins níðingsverk verði á oss sjálf-
um unnið, þegar vér liggjum liðið lík ? Það lítur út fyrir, að sá
sem einu sinni hefir í kyrkjunni verið, komist þaðan aldrei út, þegar
dauðir menn eru í hana dregnir. Hér má sjá græðgi kyrkjunnar
og hins vegar afleiðingarnar af kæru- eða hirðuleysi manna, að búa
svo um meðan tími er til, að sér verði ekki þessi óvirðing sýnd þeg-
ar þeir eru dauðir. Vinir Finneys sáluga mótmæltu þessu athæfi
margir, en því var enginn gaumur gefinn. Það er þetta sannfær-
ingarleysi og skortur á hugmynd um, að menn hafi nokkrar skyldur
sem svo mjög einkennir þessa kynslóð íslendinga. Þá langar svo
til að fljóta með meirihlutanum. En þeir gæta eigi þess, að við það
tapa þeir allri virðingu; ærlegir og hreinskilnir menn geta ekki
borið virðingu fyrir slíkum mönnum.
Já, en rétturinn hins dána, hver er hann ? Hann virðist eng-
inn vera í þessu tilfelli. Líkaminn hefir sinn rétt, það má ekki sví-
virða líkið, ekki skemma það eða spilla því. En minningin, lífs-
starfið, lífsstefnan, hún virðist ekki hafa nokkurn rétt; hana má
saurga, smána og svívirða. Oss finnst þetta vera svo mikil þjóðai'-
kömm, að vér fáum því ekki með orðum lýst og margfalt heldur
vildum vér láta smána og svívirða lík vort á þann argasta hfttt,
heldui' en að láta þannig lítilsvirða lífsstefnu vora. Og ef að vér
héldum að vinir vorir mundu leika oss þannig dauðann, þá vildum
vér heldur verða dýrum að bráð. Svo feilur oss illa að hugsa til
þess.