Land & synir - 01.03.1998, Blaðsíða 3

Úthlutun Kvikmyndasjóðs 1998: önnur sjónarmið
Stórfelld endurnýjun
Böðvar Bjarki Pétursson veltir vöngum yfir nýju landslagi
Það vom 114
umsóknir sem bárust
Kvikmyndasjóði að
þessu sinni og alls
fengu 16 umsœkj-
enaur styrki eða
vilyrði um styrki.
Samkvœmt því eru
um 14% líkur á því
að fá úthlutun ur
sjoönum. Það er nú
kannski ekki svo lágt
hlutfall nema ef til vill í augum þeirra
98 setn ekki fengu styrk. Sérstaklega í
Ijósi þess ao sá hóþur allur telur sig
vera jafnhœfan ( eða hafari) til að
meðhöndla hið oþinbera fjánnagn. Það
erþví ekki hjáþví komist að tilfinn-
ingaþrungin umrteða og gagnryni fari í
gang í hvert sinn sem úthlutnn á sér
stað.
f þessari saraantekt er ætlunin að hefja hluta af
þessari umræðu upp á yfirborðið jafnfrarat því að
skoða úthlutunina ahnennt. Það skal tekið fram áður
en lengra er haldið að undirritaður telur alla
styrkþega vera vel að styrkjum komnir, og efast ekki
um að úthlutunarnefnd hefur starfað af fyllstu
vandvirkni.
Samtals tók úthlutunarnefnd ákvörðun um
sldptingu 84,3 milljóna, sem skiptast á árin ‘98 og
‘99. Almennt má segja um úthlutunina að hún virðist
sýna jafnrétti, bæði miUi greina og kynja (6 konur - 8
karlar). Allar greinar fá stuðning: Handritagerð,
bíómyndir, heimildarmyndir og stuttmyndir. HlutfaU
miUi greina er að heimildar- og stuttmyndir fá 10
milljónir samtals eða um 12% á móti
bíómyndastyrkjum. Það er heldur í lægri kantinum
rniðað við það sem hefur tíðkast til jafnaðar gegnum
árin og engin merki eru um það að úthlutunarnefnd
hafi viljað bæta framleiðendum heimildarmynda upp
það að þeir fengu enga styrld á síðasta ári.
Það sem er athyglisvert þegar skiptingin er skoðuð
er hve margir byrjendur, þ.e. fólk sem h'tið eða ekkert
hefur fengist við kvikmyndagerð, fær styrki. Mér telst
til að af 16 umsækjendum séu 9 sem kalla mætti
byrjendur aUa vega í þeim greinum sem þeir fá styrki
til. Þetta er mjög hátt hlutfall og hefur verið gagnrýnt
af þeim sem reyndari eru. Þeir segja að hér sé um
miklu meira en eðlilega endurnýjun að ræða hér sé
verið að skipta út fólki í stéttinni. Það vekur þó athygli
að í heimildarmyndunum eru engir nýUðar. Það hefur
einnig verið gagnrýnt að óreyndum mönnum sé kastað
út í að gera bíómyndir án þess að þeir hafi beinb'nis
sannað sig sem ícvikmyndagerðarmenn, með gerð
stuttmynda eða heimildarmynda. Þetta sé dýr
Ulraunastarfsemi.
Handritaþróunarverkefninu sem hófst í fyrra er
framhaldið á þessu ári. Því hefur verið fagnað að
reglubundinn stuðningur er nú við handritaskrif.
Einnig að Kvikmyndasjóður hefur ekki sleppt hendinni
af handritshöfundum heldur hefur látið þá vinna með
handritasérfræðingum. Tvennt hefur verið gagnrýnt
varðandi þessa handritastyrki. í fyrsta lagi hvort
útsláttarkerfi svipað og í íþróttakeppni, sé rétta
fyrirkomulagið við skapandi handritaskrif. Auk þess
sem engin tengsl eru á milli þeirrar vinnu sem rnenn
þurfa að leggja í handritin og upphæðarinnar sem
þeir fá greidda. í öðru lagi þá hafa sumir allt á
hornum sér gagnvart handritaráðgjöfum. Máh sínu til
stuðnings benda þeir á að nokkrar af nýjustu
bíómyndunum hafi greinilega verið eyðilagðar með of
mikilíi „þróun". Einn kostur við þessa úthlutun sem
tengdur er handritaverkefninu, er að myndir sem
fengu handritastyrki í fyrra fá svo framleiðslustyrki nú
í ár. f gegnum tíðina hefur það verið galh í starfsemi
Kvikmyndasjóðs að engin tengsl hafa verið á milli
handrita- og framleiðslustyrkja. Það er hins vegar hætt
við því að úthlutunarnefnd komist fljótlega í vandræði,
ef það á verða regla að handritin sem vinna
„kejtpnina" fái síðan styrki.
Ahrif bókmenntanna eru ótvíræð á íslenska
kvikmyndagerð. Nánast án undantekninga eru
einhverjar af þeim bíómyndum sem fá
framleiðslustyrki byggðar á bókum. Af þeim þremur
myndum sern fá styrki nú er tvær þeirra byggðar á
bókmenntaverkum. Hvort þetta sýnir á einhvern hátt
vantrú manna á frumsömdum kvikmyndahandritum
skal ósagt látið, en þetta er athyghsvert. Hér eru tvær
samtímasögur úr Reykjavík og ein söguleg mynd sem
gerist úti á landi. Skipting sem kannski er eðlileg.
Það eru einnig þrjár heimildarmyndir sem fá styrki,
tvær náttúruk'fsmyndir og ein söguleg heimildarmynd.
Þar sakna menn bæði mynda sem fást við samfélagið í
dag og einnig að sjá ekki ný nöfn. En 10 milljónir eru
nú varla til skiptanna. Og það er einkennilegt að
styrkhlutfall heimildarmynda miðað við kostnaðar-
áætlun er ekkert hærra en þeirra leiknu.
Þær raddir gerast nú æ háværari sem segja að það
verði að breyta starfsháttum Kvikmyndasjóðs varðandi
úthlutanir. Þetta sambandsleysi milli umsækjenda og
úthlutunarnefndar gangi ekki, þar sem menn eyða
gríðarlegri vinnu í handritaskrif og fjármögnun án
þess að hafa hugmynd um hvort þeir hafi nokkra
möguleika hjá nefndinni. Það þurfi að breyta þessu
verulega. Meira um það síðar.
ÞRAINN BERTELSSON UM SIGUR “MAGNUSAR”
í ÚTSLÁTTARKEPPNIÍSLENSKRA BÍÓMYNDA
“Lífið er dásamlegt”
I'síðasta tölublaði L&S bar kvikmyndin Magnús eftir Þráinn Bertelsson sigur úr býtum
í ósvíhnni útsláttarkeppni íslenskra bíómynda. Ekki reyndist unnt að ná tah af Þráni
fyrir útkomu þess tölublaðs, en nú höfum við bætt úr því. Hann var inntur eftir því
hvernig honum liði á þessum merku tímamótum. “Lífið er dásamlegt” sagði
leikstjórinn glaður í bragði, “og það er um að gera að njóta stundarinnar. Mat á
kvikmyndaverkum eru sífehdum breytingum háð, þau detta inn og út úr tísku. Gott
dæmi um það var sú velþóknun sem ríkti í garð 79 af stöðinni hjá þáttakendum,
kannski verður Magnús síðar léttvæg fundin. Mér þótti líka gantan að sjá hversu Nýtt
líf náði langt og fannst vænt um þau ummæli sem féllu í
greininni að eftilvill yrðu Lífsmyndirnar einhverntíma
síðar notaðar sem heimildarefni um sinn samtíma. Það
var ekki hvað síst ætlun mín með gerð þeirra, auk þess
auðvitað að græða óhemju peninga og vekja öfund og
gremju hjá félögum mínum í kvikmyndagerðinni”.
Aðspurður um hvað hann væri að fást við núna
svaraði Þráinn því til að hann væri að undirbúa
“Guðríðar sögu”, um Guðríði Þorbjarnardóttur,
eiginkonu Þorfinns Karlsefnis og móður Snorra
Þorhnnssonar. “Konan sú gekk til Rómar á sínum tíma
og var áður búin að leita að sjálfri sér á Grænlandi og
Vínlandi en fann sig loks í Glaumbæ í Skagahrði. Þetta
verður stór og dýr mynd, enda hnnst mér korninn tími til
að fara að tapa stórum peningum í stað þess að vera týna smápeningum af og til”.
samansett froðu-
snakk.
PREMIERE
Upprunnið í
Frakklandi en kemur
jafnframt út í Banda-
ríkjunum og Bret-
landi. Frönsku út-
gáfuna þekki ég ekki
vel en hún virðist
byggjast á umfjöllun um nýjustu mynd-
irnar. Bandaríska útgáfan gerir sér
nokkuð far um að kíkja bakvið tjöldin í
Hollywood og ýmislegt skondið sem
kemur út úr því en of mikil áhersla er því
miður á stjörnuviðtölin þar sem mildð er
sagt um ekki neitt. Breska útgáfan sver sig
í ættina en er þó öllu kaldhæðnara, auk
þess sem gagnrýnendur blaðsins eru all
hvassir og beittir. Að auki fær blaðið
meiri breidd með umfjöllun sinni um
breska (og jafnvel evrópska) kvik-
myndagerð.
SIGHT AND SOUND
Þessi gamli stríðshestur Bresku
kvikmyndastofnunarinnar gekk í
endurnýjun lífdaganna fyrir um átta árum.
Hafði þá orðið nokkuð hlé eftir margra
áratuga útgáfu. Útliti blaðsins var
gjörbreytt til hins betra og er óhætt að
kalla það eitt best heppnaða tímarit á
markaðnum í fagurfræðilegum skilningi.
Áherslan er lögð á fræðilega umfjöllun og
vangaveltur um stefnur, strauma, einstaka
leikstjóra og hið félagslega erindi
kvikmynda. Auk þess er ítarleg gagnrýni
um hverja einustu bíómynd sem birtist á
breskum kvik-
myndatj öldum.
Margt er vel gert og
athyglisvert í blaðinu
og það er í raun
ómissandi fyrir þá
sem vilja skoða
miðilinn frá mörg-
um hliðum.
FILM COMMENT
Annar jálkur, en
að þessu sinni
bandarískur og ekki
alveg jafn aldraður.
Útgefandi er The
Film Society of
Lincoln Center sem
jafnframt stendur
fyrir hinni árlegu
kvikmyndahátíð í New York.
Kvikmyndaklúbbur þessi varð til í umróti
og gerjunartíma sjöunda áratugsins og
stóð meðal annars fyrir því að kynna
evrópsku snillingana þess tíma fyrir
bandarískum áhorfendum. Þá var heitt í
kolunum í New York og menn ungir og
reiðir. í dag einkennist blaðið af
fræðilegum stúdíum og vangaveltum sem
um margt eru ágætar en einhvern neista
vantar. Þunglamalegt útlit þess er líka
mínus.
CINEASTE
Alvörugefið og
efnismikið tímarit
sem einnig er
afsprengi ‘68 kyn-
slóðarinnar. Sjálfir
eru þeir ekkert nema
hógværðin og kalla
sig aðeins “America’s
leading magazine on
the art and politics of the cinema”. Frómt
frá sagt stendur blaðið undir hverjum staf.
Gagnrýnin umfjöllun um bandaríska
kvikmyndaiðnaðinn, mikil áhersla á
“óháða” geirann og alþjóðlega
kvikmyndagerð, vel unnin viðtöl við
kvikmyndagerðarmenn um allan heim og
líflegar deilur gera Cineaste að einu
áhugaverðasta kvikmyndatímariti sem
kemur út í heiminum.

LanO&syrur 3