Land & synir - 01.03.1998, Blaðsíða 10

Allt'fram á síðustu ár varpits talið til viðkvæmra
einkamála, svona rétt eins og kynlíf. Það varpitsað bak
við luktar dyr og menn voru aldrei mikið að segja fráþví
eftirá hvaðfór nákvœmlega fram. En allt breyttistþetta
meðpitsmessunni miklu íAmsterdam 1993 og nú er
þetta orðið að opinberri athöfn þar sem pitsað er fyrir
fullum sal afstarandi áhorfendum. Ogþvífylgir ekki svo
lítið sálrænt álagfyrir aðila málsins.
EVRÓPA SKREPPUR SAMAN
Núna þegar pitsað er fyrir opnum tjöldum
hafa menn vitaskuld orðið að taka sig mjög á
í tækni. Kvikmyndagerðarmenn eiga nú að
geta skilgreint verkefni sín og talað fyrir þeim
(„pitchað") frammi fyrir hópi fjármagnenda
frá mörgum löndum og komið því frá sér sem
þeir ætla að segja á 4 mínútum max.
Fjármagnendur (innkaupa- og dagskrár-
stjórar, stjórnendur sjóða) hafa orðið að læra
að vera fljótir að koma rneð einhverjar
greindarlegar athugasemdir og færa rök fyrir
ákvörðunum sínum, þ.e. hvers vegna þeir æth
að leggja peninga í viðkomandi verkefni eða
hvers vegna ekki.
í desemberhefti DOX tímaritsins eru
smáviðtöl við alla helstu fjármagnendur
heimildarmyndageirans í Evrópu.og þeir
spurðir álits á pitsmessum. Viðbrögðin eru
undantekningalaust jákvæð sem kemur ekki á
óvart; þessar messur eru mjög skilvirk leið til
að gefa mönnum yfirlit yfir mikinn fjölda
verkefna á stuttum tíma og gefur þeim um
leið tækifæri til að kynnast leikstjórum og
framleiðendum hvaðanæva að. Pitsmessurnar
- sem voru fyrst og fremst hugsaðar sem
vettvangur fyrir „dialóg" milli heimildar-
myndagerðarmanna og sjónvarpsstöðva -
hafa í reynd haft víðtækari áhrif, þær hafa
þjappað saman fjármagnendum og gert þá
meðvitaðri um dagskrárstefnu sína og stöðu á
markaðinum. Sem sést t.d. á því að
innkaupastjórar norrænu ríkissjónvarps-
stöðvanna (þ.e. danski, sænski og norski)
eru nú byrjaðir að smeinast um að leggja
peninga í verkefni sem þeir hafa áhuga á og
geta þarafleiðandi lagt fram fjármagn sem
einhverju máli skiptir fyrir gerð viðkomandi
myndar.
BRETAR BYRSTA SIG
í fyrrnefndum DOX viðtölum er aðeins ein
óánægjurödd og það er Nick Fraser frá BBC
sem finnst óþarfi að vera að setja
framleiðendur í gegnum þá eldraun sem
pitsið er. Það sem skiptir mig öllu máh, segir
Nick Fraser, er ferill leikstjórans - ekki
performans framleiðandans á pitsmessum.
Brussel er að eyða peningum í að kenna fólki
að pitsa og í að þjálfa fólk í að kenna fólki að
pitsa en það er ekki verið að eyða peningum í
það sem raunverulega skiptir máli, þrumar
Nick af síðum DOX, og það er að þjálfa upp
nýja leikstjóra.
Það er náttúrulega þannig með Breta að
þeir setja sig aldrei úr færi að agnúast út í
hugmyndir sem eru upprunnar í Brussel.
Málið horfið nefnilega dálítið öðruvísi við
kvikmyndagerðarmönnum. Það er til dæmis
ljóst að leikstjóri með feril á ekki að þurfa
mikið á pitsmessum að halda. Þær eru
fremur fyrir byrjendur. Og góðu fréttirnar eru
þær að það er eftirspurn eftir byrjendum,
heimildarmyndamarkaðurinn er stór og hann
er orðinn mjög fjölbreyttur og einhversstaðar
verða sjónvarpsstöðvarnar að finna nýja
menn. Það felst áhætta í því fyrir
MESSA: Þór Elís Pálsson heldur sannfœrandi tölu yfir innkaupastjórum allnokkurra sjónvarpsstöðva og virðist sem
góður rómur sé gerður að máli hans.
10 Land&syra/
sjónvarpsstöðvarnar að veðja á einhverja
byrjendur og lítt þekkt fólk en þetta er eigi að
síður það sem þær eru að gera í stórum stfl.
INN í HRINGIÐUNA
Það sern pitsmessurnar veita kvikmynda-
gerðarmönnum er persónulegur aðgangur að
fjármagnendum og mjög staðgóðar
upplýsingar um markaðinn. Þetta tvennt er
það sem íslendinga hefur tilfinnanlega skort
hingað til og hafa þarafleiðandi verið í mjög
lélegri aðstöðu til að afla fjár og koma
myndum sínum á framfæri erlendis. Það má
eiginlega segja að því nær sem dregur
útjöðrum Evrópu þeim mun mikilvægari eru
pitsmessurnar.
Reykjavíkurpitsið (Approaching the Doc),
sem var haldið í fyrsta sinn í fyrra og aftur nú
í febrúar, er svona eins og htil sprengja sem
er rúllað inn í einangrað samfélag íslenskra
heimildargerðarmanna. Og enginn vafi að
eitthvað þessu líkt þurfti nauðsynlega að
gerast, bæði til að bæta aðstöðu
heimildarmyndagerðar í landinu og til að
tjasla upp á sjálfsímynd greinarinnar sem er í
molum vegna einangrunar og margra og
misvísandi skilaboða úr öllum áttum.
Þór Elís Pálsson er einn tiltölulega fárra
íslendinga sem hafa sótt pitsmessurnar í
Amsterdam og hann stóð fyrir því að
Reykjavíkurpitsið var haldið. Approaching
the Doc var reyndar tveggja daga námskeið
sem lauk með pitsmessu og það voru margir
aðilar sem lögðu sitt af mörkum til að sfyðja
fyrirtækið: Kvikmyndasjóður, Sjónvarpið, Stöð
2, Menntamálaráðuneytið, Útflutningsráð og
Flugleiðir. Á námskeiðinu var kennt pits
(hvað annað), auk þess sem ýmsir
framleiðendur og sérfræðingar héldu
fyrirlestra og unnu með fólki í hópum. Á
pitsmessunni sjálfri komu fjármagnendurnir
til skjalanna og uppistaðan í þeim hópi var
hin sama og í fyrra, innkaupastjórar
heimildarmynda hjá norrænu ríkissjónvarps-
stöðvunum.
AÐ SPILA Á MARKAÐINN
Fyrirlesararnir á námskeiðinu fóru mjög
svo ólíkar leiðir til að nálgast viðfangs-efnið
en boðskapurinn var í megindráttum hinn
sami: Menn þurfa fyrir það fyrsta að vita
hverskonar mynd það er sem þeir vilja gera.
Og þeir þurfa að þekkja markaðinn og gera
myndir sínar þannig að þær passi inn í hann -
þó ekki sé nema út af tímalengdum.
Heimildarmyndamarkaðurinn er mun
flóknari en bíómyndamarkaðurinn og
kannski rétt að tala um tvo markaði. Steven
Seidenberg túlkaði sjónarmið „staðreynda-
markaðarins" á námskeiðinu; fyrirtæki hans
Café Productions hefur framleitt gífurlegt
magn efnis fyrir stóru gervihnattasér-
stöðvarnar, t.d. Discovery Channel. Þessar
stöðvar eru yfirþjóðlegar og nánast
einvörðungu með langar þáttaraðir um efni