Feykir - 25.08.2011, Blaðsíða 8

8 Feykir 31/2011
Hér á landi hefur áhugi á
nýtingu innlends korns til
matvælaframleiðslu aukist
á síðustu árum. Einkum er
um að ræða bygg en einnig
hveiti í smáum stíl og fleiri
korntegundir hafa verið
prófaðar.
Bygg er sú korntegund sem
þarf stystan vaxtartíma
til að ná þroska og því er
það ræktað á norðlægum
slóðum. Matís hefur staðið
að þróunarverkefnum um
íslenskt bygg til matvæla-
framleiðslu. Íslenskt bygg
er athyglisvert hráefni en
það býður upp á marga
möguleika í matvælaiðnaði
og matargerð. Innlent bygg
hefur náð fótfestu í bakaríum
landsins.
Það er ekki síst hollusta
byggsins sem hvetur mat-
vælaframleiðendur til að
nota það í matvæli. Bygg
er auðugt af trefjaefnum
og vekja vatnsleysanlegu
trefjaefnin (einkum beta-
glúkanar) sérstaka athygli.
Beta-glúkanar geta lækkað
blóðkólesteról og dregið úr
sveiflum á blóðsykri. Mun
meira er af beta-glúkönum í
byggi en hveiti.
Bygg gefur bökunarvör-
um einkennandi og gott
bragð. Aftur á móti myndar
bygg veikari glúten-netju en
hveiti. Þessi netja heldur uppi
byggingu hefaðra brauða
og því þarf að nota í þau
hveiti samhliða bygginu. Í
bökunarvörur sem byggja
ekki á hefingu er hægt að
nota hátt hlutfall byggs eða
bygg eingöngu.
Bygg er fjölhæf korntegund
til matvælavinnslu og
matreiðslu. Mögulegt er að
nota bygg í bökunarvörur,
morgunkorn, grauta,
samsetta rétti og meðlæti í
stað hrísgrjóna. Úr byggi er
unnið maltbygg sem notað
er við framleiðslu áfengra
drykkja. Einnig má hugsa
sér að bygg verði notað í
markfæði (e. functional
foods) sem eflir heilsu.
Hjá Matís og Landbún-
aðarháskóla Íslands hafa verið
teknar saman gæðakröfur
fyrir þurrkað bygg. Gæða-
kröfunum er ætlað að vera
viðmiðun í viðskiptum með
bygg til matvælaframleiðslu.
Mismunandi kröfur eru
settar fram um matbygg og
bygg til ölgerðar. Gæðakröfur
fyrir þurrkað fóðurbygg
eru einnig settar fram en
gæðakröfurnar ná ekki til
votverkaðs byggs. Lýsingu
á gæðakröfunum er hægt
að nálgast á vefsíðum Matís
og Landbúnaðarháskólans.
Einnig munu starfsmenn
Matís á Sauðárkróki og
öðrum starfsstöðvum verða
fólki innan handar ef óskað
er eftir upplýsingum eins
og tekið var fram á velsóttu
námskeiði um .
Ólafur Reykdal
verkefnastjóri hjá Matís
Vísindi
Nota má
íslenskt korn
í bökunarvörur
Fyrirtæki vikunnar
Valdemar Trausti Ásgeirsson
og Hallfríður Ósk Óladóttir
reka að líkindum eitt
minnsta bakarí landsins á
bænum Auðkúlu í Húna-
vatnshreppi. Þau Valdemar
og Hallfríður hafa búið í um
15 ár á Auðkúlu en þangað
komu þau fyrir algjöra
tilviljun. Voru að leita sér
að jörð og fundu þessa sem
var föl og nú búa þau með
holdanautgripi og reka
Sveitabakarí.
Á Auðkúlu búa auk Hall-
fríðar og Valdemars börnin
Sandra 14 ára og Óli 15 ára
auk þess sem þau eiga Ásgeir
sem er 21 árs og farinn suður
í Tækniskólann. Krakkarnir
eru dugleg að aðstoða foreldra
sína heima við og grípa í hin
ýmsu verk hvort heldur sem er
í bakaríinu eða við bústörfin.
Valdemar lærði á sínum
tíma bakstur fyrir sunnan
og vann í bakaríi á Hellu og
Hveragerði í mörg ár. Vann
hann einnig í Krúttbakaríi á
Blönduósi á meðan það var og
hét auk þess sem hann hafði
unnið við kjötafurðastöðvar.
„Búskapurinn var ekki að
duga okkur og við rákumst
á auglýsingu um kleinugerð
sem gömul hjón á Skagaströnd
höfuð rekið. Það fór svo að við
keyptum af þeim húsið og tækin
og fluttum það hingað heim
og stofnuðum utan um það
nýtt fyrirtæki, Sveitabakarí,“
útskýrir Hallfríður.
Fyrirtækið var síðan stofnað
í desember árið 2009 en í dag
stendur það undir tveimur
og hálfu stöðugildi. Það er,
vinnu fyrir þau hjón auk þess
sem kona af næsta bæ verður í
hálfri stöðu hjá þeim í vetur. En
hvað fannst sveitungunum um
að bóndinn á Auðkúlu væri
farinn út í kleinubakstur? „Ég
held að þau hafi verið ógurlega
hissa, kannski mest hissa á því
Steikja kleinur
í bakgarðinum
að þetta gæti yfirhöfuð gengið
hérna í sveitinni. Þau svo sem
vissu að hann væri bakari
þannig að það svo sem kom
engum á óvart.“
Í Sveitabakaríi baka þau
kleinur, flatbrauð, normal-
og maltbrauð auk þess sem
Valdemar hefur tekið að sér að
baka ýmislegt sem hann hefur
verið beðinn um fyrir veislur
hjá sveitungunum og jafnvel
fyrir jólin. Það hefði líklega
einhverjum brugðið fyrir 50
árum eða svo hefði bóndi í
sveitinni staðið í jólabakstri
fyrir húsmæðurnar en svona
breytast tímarnir og mennirnir
með.
Hallfríður var fram á vorið
að vinna á Blönduósi en í vetur
getur hún unnið alveg heima en
þessa dagana standa breytingar
í þessu minnsta bakaríi lands-
ins en þau hjón festu kaup
á tveimur vinnugámum frá
Kárahnjúkum og eru að inn-
rétta þá sem stækkað bakarí.
„Við ætlum að fá okkur stærri
og betri bakaraofna og fara að
framleiða samlokubrauð til
viðbótar við það sem við erum
með nú þegar.“
Vörur frá Sveitabakaríi má
kaupa í Hlíðarkaupi á Sauð-
árkróki auk þess sem þær eru
í sölu á Blönduósi og segja
þau að Blönduósingar séu
duglegir að versla brauðin
þeirra. Þá fer flatbrauð í
kaupfélagið á Hvammstanga.
„Síðan erum við að senda
vörur á Reykjavíkurmarkað,
Frú Lauga á Laugalæk sem
er bændamarkaður, Kostur
í Kópavogi, Melabúðin. Þín
Verslun Seljabraut, Búrið og
Kjöthöllin eru öll að versla við
okkur og Kostur hefur legið
í okkur að framleiða meira,“
útskýra þau en eins og er eru
þau að steikja um 500 kleinur
á dag og stundum meira enda
rjúka kleinurnar út.
„Við höfum passað okkur
á því að stækka bara hægt og
rólega enda erum við orðin
hundleið á bönkunum og
höfum byggt þennan rekstur
upp algjörlega án þess að vera
að taka lán. Við fengum styrk á
sínum tíma frá Framleiðnisjóð
Landbúnaðarins auk þess
sem Landbótasjóður gamla
Svínavatnshrepps styrkti
okkur í upphafi. Við ætlum
að gera þetta á eigin hraða og
verðleikum. Þó við séum að
fara að framleiða matarbrauð
þá erum við ekkert að fara í
neina samkeppni við stóru
bakaríin við verðum áfram
bara við, Sveitabakarí,“ segja
þau hjón að lokum.
Hallfríður og Valdemar ásamt börnum sínum, Söndru og Óla.