Feykir - 04.10.2012, Blaðsíða 4

4 Feykir 37/2012
Meðferð móðurmálsins hér í
blaðinu hefur orðið mér sár
þyrnir í augum. Einkanlega á
tveimur fréttatengdum
pistlum undanfarið. Sá fyrri af
fjárheimtum af fjalli eftir
hríðarskotið á dögunum og nú
í síðasta blaði, frásögnin af
lagfæringum við umhverfi
Sauðár.
Báðar þessar greinar eru
ómerktar, svo ég reikna með að
þær séu á ábyrgð blaðsins, sem
ég bið hér með um rými fyrir
birtingu þessarar greinar og
svari við henni, frá þeim sem
svara vilja. Því sem ég set á blað
tek ég ein ábyrgð á og svara
fyrir.
Þá er fyrsta spurningin:
Hvenær var nafni Sauðár breytt
þannig að það sé og verði
eftirleiðis skrifað þannig að það
verði með tveimur ennum?
Verður þá nafn staðarins hér
eftir SAUÐÁNNARkrókur? Í
greininni: „Grænt og snoturt
útivistarsvæði“ er hvað eftir
annað skrifað um „svæðið
umhverfis Sauðánna“, svo það
sem ég vonaði fyrst að væri
prentvilla, var hvað eftir annað
prentað á sama hátt og því með
vilja skrifað þannig: „Svæðið
umhverfis Sauðánna“… „gera
hlykki á Sauðánna“… „svo
hægt sé að stikla á steinum yfir
ánna“, o.s.frv.
Mér vitanlega hefur ekki
verið lögfest í móðurmáls-
kennslu skólanna önnur fall-
beyging en gullna reglan ein-
falda: Hún, um hana, frá henni,
til hennar. Ég hlýt því að álíta
að enn sé rétt mál að segja og
skrifa: Það er SAUÐÁIN, um
SAUÐÁNA frá SAUÐÁNNI,
til SAUÐÁRINNAR. Og um-
hverfis SAUÐÁNA, (með einu
N) sé því rétt mál, og miklu
fallegra! Eins er nú oft farið
með BRÚNA yfir ár og vötn,
þar er klínt inn tveimur ennum
í tíma og ótíma. Og táin fær
ekki heldur að vera ein tá eða
fleiri tær. Tána er ekki lengur að
sjá með einu n, heldur er hún
komin í fleirtölu, skökk og
skæld!
Mér finnst samt skömminni
skárra að menn „fái sér í tána“,
en að slaga áfram með að hafa
„fengið sér í TÁNNA“, sem nú
sýnist vera að verða málvenja,
eins og tvö n í beygingum
kvenkyns orða tröllríða prent-
uðu máli nú orðið.
Og svo ofbauð mér alveg
meðferðin á fjárheimtum af
fjalli! Er virkilega orðið svo illa
farið máltilfinningu lands-
manna að ekki sé gerður
greinarmunur á fé í högum, eða
fé í banka, fjármunum, eða
lifandi fé. = Miklu fé, eða mörgu
fé. Einni á eða mörgum ám í
högum, ein ær og margar ær,
lömb og aðrar kindur, margt fé
á fjalli. Eða einni á og mörgum
ám í farvegi. Ærnar og árnar
eru samt ólíkrar gerðar og ekki
hollt að blanda saman, hvorki í
orði né á borði
Og ennþá tala bændur
(vonandi) um margt fé og eiga
þá við fjöldann, en ekki mikið
fé á fjalli, er bæri þá að skilja
sem magn/þunga sem getur
orðið mjög óviss, a.m.k. í
áföllum sem um var rætt í téðri
frétt. Reyndar er fólk orðið svo
vant afbökuninni á frásögnum
af miklum fjölda fólks að það
kippir sér ekki upp við smá-
muni. En þar sem MARGT fólk
er saman komið er fjölmiðlum
orðið tamt að tala um MIKIÐ
af fólki. Hvort þetta tengist
eitthvað holdafari og aukinni
þyngd fólks veit ég ekki, en tel
að nákvæmara sé að halda sig
við höfðatöluna ef segja skal rétt
frá þar sem „margt er um
manninn“.
Læt þetta nægja í bili um
mál og málnotkun þó af mörgu
sé að taka og umræða aðkall-
andi.
Með kveðju
Guðríður B. Helgadóttir
Opið bréf til Feykis
FRÁ LESENDUM GUÐRÍÐUR B. HELGADÓTTIIR SKRIFAR
Refurinn er einn af
frumbyggjum landsins og
hefur sinn rétt sem slíkur.
Hinsvegar er vitað að frá
landnámi hefur ávallt verið
reynt að takmarka stofnstærð
hans með veiðum og þannig
að lágmarka skaða af hans
völdum á búfénaði og öðrum
skepnum landsins.
Nú berast fréttir víða af landinu
af gríðarlegum fjölda refa og að
hann hafi gengið í lifandi fé sem
grafið er í fönn. Fyrir tveimur
árum ákvað ríkisstjórnin án
rökstuðnings að hætta stuðningi
við refaveiðar þrátt fyrir að
sýnt hafi verið fram á að tekjur
ríkissjóðs vegna virðisaukaskatts
af hlutdeild sveitarfélaganna
væru hærri en heildarútgjöld
ríkisins. Við þessu var varað
enda ljóst að mörg sveitarfélög
mundu af fjárhagsástæðum
nota tækifærið og skera niður
fjárveitingar til refaveiða.
Stærð refastofnsins
tífaldast á 30 árum
Sá losaragangur sem viðgengist
hefur á stjórnun refaveiða
undanfarna áratugi hefur
ásamt friðun ákveðinna
landsvæða leitt af sér óhóflega
stækkun refastofnsins. Dr. Páll
Hersteinsson, sem stundaði
rannsóknir á íslenska refnum
í áratugi, sagði í viðtali í
Morgunblaðinu 15. desember
2010 að íslenski refastofninn hafi
verið um 1.000 dýr í lágmarkinu
1973–1975 og miðar hann þá
við hauststofn. Árið 2007 sé
stofninn áætlaður um 10.000
dýr og hafi því tífaldast frá því 30
árum áður. Líkur má leiða að því
að stofninn hafi stækkað með
líkum hraða síðan 2007.
Á þessum tíma hefur
refurinn fært sig nær byggð og á
síðustu árum er æ algengara að
dýrbitið sauðfé finnist og fuglum
hefur víða fækkað mikið. Því
leggjast gríðarlegar fjárhagslegar
byrðar á fámenn en landstór
sveitarfélög þar sem skilningur
hefur þó verið á vandamálum
sem upp geta komið í
náttúrunni þegar handleiðslu
Fjölgun refa og röng
stefna ríkisstjórnarinnar
AÐSENT ÁSMUNDUR EINAR DAÐASON SKRIFAR
mannsins nýtur ekki lengur og
stofnar afræningja vaxa úr hófi.
Skaða á fuglalífi vegna friðunar
og tilviljanakenndra veiða má
vel sjá á Vestfjörðum og víðar,
af þeim sökum er afar brýnt að
koma skipulagi aftur á refaveiðar.
Hættum öfgum og
beitum skynsemi í þágu
náttúrunnar
Í stað þess að vinna að friðun
refa og skera algerlega niður
fjárveitingar til refaveiða
hefði verið skynsamlegra að
skipuleggja þær betur og gera
markvissari. Nú liggur fyrir
Alþingi þingsályktunartillaga
sem myndi breyta skipulagi
refaveiða á Íslandi. Undirritaður
er fyrsti flutningsmaður tillög-
unnar en nái hún fram að
ganga er kveðið á um að halda
refastofninum í hæfilegri
stofnstærð, sem gæti legið nærri
4–5.000 dýrum. Til að ná því
markmiði gerir tillagan ráð
fyrir að engin landsvæði verði
undanskilin refaveiðum, teknar
verði aftur upp greiðslur úr
ríkissjóði vegna fækkunar refa,
að samið verði við Samband
íslenskra sveitarfélaga eða
landshlutasamtök sveitarfélaga
um að sjá um skipulagningu
veiðanna og greiðslur til
veiðimanna, að rannsóknir
verði á hendi vísindamanna en
veiðistjórnun á hendi reyndra
veiðimanna og síðast en ekki síst
að greiðslur fyrir hlaupadýr og
grenjavinnslu verði þær sömu
um land allt.
Eins og rakið hefur verið
þarf að halda refastofninum í
hæfilegri stofnstærð og því er
mikilvægt að tillaga sem felur
í sér breytta framtíðarskipan
refaveiða verði samþykkt sem
fyrst. Við verðum að komast frá
þeirri öfgastefnu sem umhverfis-
ráðherra og ríkisstjórnin hefur
á þessum málaflokki og setja
fram skynsamlega stefnu í þágu
náttúrunnar.
Ásmundur Einar Daðason
Alþingismaður
Framsóknarflokksins
Athugasemd ritstjóra
Mér þykir leitt ef meðferð
móðurmálsins í Feyki
stingur svo í augu lesenda
að það verði tilefni til
opinnar umræðu í blaðinu.
Guðríður B. Helgadóttir sér
sig knúna til að senda
blaðinu opið bréf vegna þess
og biður um svör og ætla ég
að reyna að svara eftir bestu
getu.
Guðríður talar um tvær
greinar í blaðinu, eina um
fjárheimtur af fjalli og aðra
um umhverfi Sauðárinnar. Í
síðustu fjórum tölublöðum
hefur verið fjallað um fé á
einn eða annan hátt m.a.
búfénað en ég finn hvergi að
skrifað hafi verið í blaðið
„mikið fé á fjalli“. Ef þetta
reynist rangt hjá mér biðst
ég afsökunar á rangfærsl-
unni. Allar fjárfréttirnar
sem ég las í blaðinu eru
merktar upphafsstöfum
höfunda. Um umhverfi
Sauðárinnar var hins vegar
fjallað í síðasta blaði og er
einnig merkt upphafsstöfum
höfundar í lok greinar.
Guðríður spyr hvenær nafni
Sauðárinnar hafi verið
breytt þannig að það sé og
verði eftirleiðis skrifað
þannig að það verði með
tveimur ennum. Svarið er
einfalt: Aldrei. Guðríður
getur því verið róleg yfir því
að við sem skrifum í blaðið
reynum að detta ekki í þá
gryfju að tala um Sauð-
ánnarkrók.
Þarna er um einfalda
yfirsjón að ræða sem varla
er hægt að blása upp sem
dæmi um hnignandi málfar
hjá þeim sem skrifa í Feyki.
Hvort greint hafi verið frá
því á Feyki eða í öðrum
fjölmiðlum að „mikið af
fólki“ hafi gert eitthvað veit
ég ekki og get því ekki
svarað fyrir það.
Það er nú svo að í Feyki
hafa verið villur: ritvillur,
málvillur og staðreynda-
villur svo einhverjar villur
séu nefndar og því miður
munu þær koma fyrir í
framtíðinni. En við reynum
að halda þeim í lágmarki,
förum yfir og leiðréttum,
eftir okkar bestu getu, villur
sem við gerum okkur sek
um rétt eins og annarra sem
senda okkur efni og þar er
bréf Guðríðar ekki undan-
skilið.
Páll Friðriksson
ritstjóri