Morgunblaðið - 29.01.2018, Page 6

6 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 29. JANÚAR 2018
N Ý F O R M
h ú s g a g n a v e r s l u n
Strandgötu 24 | 220 Hafnarfjörður | Sími 565 4100 | nyform.is
Komið og skoðið úrvalið
Opið virka daga
10-18
laugardaga
11-15
Klassísk gæða
hönnun á
góðu verði
Sigurður Bogi Sævarsson
sbs@mbl.is
„Uppbygging í samgöngumálum
þarf að vera hraðari en verið hefur
á undanförnum árum og í því tillliti
þurfum við að vera tilbúin að fara
nýjar leiðir við fjármögnun,“ segir
Sigurður Ingi Jóhannsson sam-
gönguráðherra. „Viðmiðið hefur
verið að vegaframkvæmdir séu
fjármagnaðar af skattfé. Á síðustu
árum hafa framkvæmdir verið litl-
ar, umferð aukist mikið og því bíða
mikilvæg stórverkefni í vegagerð.
Af þeirri ástæðu þurfum við að
kanna kosti einkaframkvæmda og
-fjármögnunar. Ef skynsamlegar
útfærslur á slíku finnast koma
þannig lausnir alveg til greina.“
Skýr vilji auðveldar
Skýr krafa um úrbætur á
þjóðveginum um Kjalarnes kom
fram á almennum borgarafundi á
Akranesi í síðustu viku. Ósk
Skagamanna og fulltrúa sveitarfé-
laganna á Vesturlandi er sú að far-
ið verði sem fyrst í úrbætur við
Esjuna, það er á um það bil tíu kíló-
metra spotta milli Kollafjarðar og
suðurmunna Hvalfjarðarganga.
Um þessar mundir er unnið að
breytingum á deiliskipulagi með
tilliti til nýs 2+1 vegar sem svo á
eftir að hanna og útvega fjármagn
svo hefjast megi handa. Byrjað
verður á minniháttar aðgerðum
sem stuðlað geta að auknu umferð-
aröryggi.
„Úrbætur á Kjalarnesinu eru
eitt brýnasta verkefnið sem fram-
undan er í vegamálum og við end-
urskoðun samgönguáætlunar í
haust verður þetta sett í forgang.
Það auðveldar líka stefnumörkun
stjórnvalda að Vestlendingar vilja
að áhersla verði lögð á þennan veg
og hann settur efst á blað, jafnvel
þótt Kjalarnesið sé í Reykjavík-
urkjördæmi. Þessar aðstæður
þekki ég raunar vel af Suðurlandi,
þar sem lengi var baráttumál sveit-
arstjórnarmanna og íbúa að bæta
veginn frá höfuðborgarsvæðinu og
austur fyrir fjall þó svo hann væri
að stórum hluta utan okkar kjör-
dæmamarka,“ segir Sigurður Ingi.
Finna nýjar tekjur
Á Akranesfundinum í síðustu
viku var nefnt meðal annars hvort
lífeyrissjóðirnir gætu hugsanlega
komið að fjármögnun í vegagerð
og fulltrúar Samtaka iðnaðarins
hafa bent á einkafjármögnun eða
notendagjöld, að sögn samgöngu-
ráðherra. „Þessa valkosti verður
að ræða, með tilliti til jafnræðis og
landsins alls,“ segir Sigurður Ingi
sem finnst að hér megi byggja á
góðri reynslu úr starfsemi Spalar
sem á og rekur Hvalfjarðargöngin.
Öll lán vegna þeirra verða að fullu
uppgreidd í sumar og göngin af-
hent ríkinu sem þá hættir gjald-
töku, eins og ráðherrann tiltók sér-
staklega á fyrrnefndum fundi á
Akranesi.
Til þessa hefur sú almenna
regla gilt að framlög til vegagerð-
ar standa á pari við þær tekjur sem
ríkið fær af eldneytissköttum og
umferð. Nú eru tímarnir hins veg-
ar að breytast, enda fjölgar þeim
bílum sem ganga fyrir rafmagni og
hafa jafnframt ýmis skattaleg fríð-
indi. „Ef okkur gengur vel í þessu
orkuskiptaverkefni, sem er mjög
mikilvægt, verða kannski 30% bíla-
flotans orðin rafknúin eftir fá ár.
Það segir sig líka sjálft að ómögu-
legt er að hækka gjöldin á elds-
neytisknúna bíla og því þurfum við
að finna nýjar tekjuleiðir vegna
samgöngumála, eins og nú er í
skoðun í fjármálaráðuneytinu og
víðar.“ segir Sigurður Ingi.
Veggjöld á nýja Ölfusárbrú?
Þegar og ef innheimt eru veg-
gjöld á ákveðnum leiðum, sem
einkaaðilar reka tímabundið, er
mikilvægt að hafa val um aðra leið,
að nærri sé annar vegur, í op-
inberri eigu og þar með gjaldfrjáls.
Þetta hefur verið raunin í Hval-
firði, annars vegar er hægt að fara
um göngin og greiða fyrir eða aka
fyrir fjörð. „Með þetta dæmi gæt-
um við til dæmis skoðað hvort til
greina komi að byggja nýja brú yf-
ir Ölfusá, skammt ofan við Selfoss,
í einkaframkvæmd þannig að þeir
sem vilja fara þá leið greiði veg-
gjöld en aðrir fari gömlu brúna og
um Austurveg á Selfossi,“ segir
Sigurður Ingi – sem telur að vega-
gerð fjármögnuð með almennu
skattfé hljóti þó alltaf að vera
fyrsti valkostur.
„Uppbygging helstu leiða í ná-
grenni höfuðborgarinnar er að-
kallandi. Núna er framundan að
tvöfalda Suðurlandsveg frá Hvera-
gerði á Selfoss; Reykjanesbraut
suður fyrir Hafnarfjörð og frá
Njarðvík upp að Leifsstöð og Vest-
urlandsveg um Kjalarnes að Hval-
fjarðargöngum – að ónefndum
ýmsum stórum verkefnum í öðrum
landshlutum. Um fjármögnun
þessa alls höfum við ólíkar sviðs-
myndir sem eru í skoðun og ekkert
er hægt að útiloka. “
Fara þarf nýjar leiðir við fjármögnun í vegagerð, segir samgönguráðherra
Morgunblaðið/Sigurður Bogi
Vegamál Um fjármögnun framkvæmda höfum við ólíkar sviðsmyndir sem eru í skoðun, segir Sigurður Ingi.
Jafnræði sé tryggt
í einkaframkvæmd
Sólveig Anna Jónsdóttir er for-
mannsefni mótframboðs gegn lista
uppstillingarnefndar og trúnaðar-
ráðs Eflingar til hluta stjórnar fé-
lagsins. Tilkynnt var um framboðið í
gær, en framboðsfrestur rennur út
klukkan 16:00 í dag.
Þetta er í fyrsta sinn í tuttugu ára
sögu Eflingar sem kosið verður um
formannsembættið.
„Við munum leggja áherslu á bætt
lífskjör verkafólks. Við lítum svo á
að hér sé ekki hægt að lifa ef þú til-
heyrir láglaunastétt verkafólks. Við
höfum ekki lengur efni á að taka þátt
í því sem telst eðlilegt líf. Ef við ætl-
um að reka heimili þurfum við að
vinna oft í fleiri en einni vinnu,“
sagði Sólveig Anna í samtali við
mbl.is í gærkvöldi.
Formaður VR styður Sólveigu
Áherslur framboðslistans voru
kynntar á baráttu- og samstöðu-
fundi í Rúgbrauðsgerðinni í gær.
Þar steig Ragnar Þór Ingólfsson,
formaður VR, í pontu og lýsti yfir
stuðningi við stjórnarframboð Sól-
veigar Önnu og hennar félaga.
Í máli hans kom fram að ef Sól-
veig Anna og hennar fólk næði kjöri
innan Eflingar væri Gylfa Arn-
björnssyni ekki lengur sætt í emb-
ætti forseta ASÍ.
„Ég held að hann sé góður og mik-
ill stuðningsmaður okkar. Hann hef-
ur blásið okkur eldmóði í brjóst,“
sagði Sólveig um stuðning Ragnars.
Hún talar fyrir auknu samstarfi og
samvinnu á milli stéttarfélaganna.
Sólveig Anna starfar á leikskóla í
Reykjavík, en hún var í fjórða sæti á
framboðslista Alþýðufylkingarinnar
fyrir alþingiskosningarnar árið 2016
og er virk í starfi hins nýlega stofn-
aða Sósíalistaflokks Íslands.
athi@mbl.is, thorunn@mbl.is
Sólveig vill
formannsstólinn
 Mótframboð til stjórnar Eflingar
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Barátta Sólveig Anna nýtur stuðn-
ings formanns VR til embættisins.
Stjórnarkjör Eflingar
» Efling er annað stærsta
stéttarfélag landsins, með yfir
28 þúsund félaga.
» Fimmtán manns eru í stjórn
félagsins.
» Kosið verður um formann,
gjaldkera og sex aðra meðlimi
stjórnar fyrir kjörtímabilið
2018-2020.
» Aldrei áður hefur verið kosið
um embætti formanns.
Björgunar-
sveitarmenn
leituðu alla
helgina í og við
Ölfusá, án ár-
angurs, að Rík-
harði Péturssyni
á Selfossi sem
saknað hefur
verið síðan á
þriðjudag. Vís-
bendingar eru
um að hann hafi lent í ánni og við
þær forsendur miðast leitin, þar
sem hefur verið notast við dróna.
Erfið skilyrði eru nú til leitar í
ánni, þar sem er íhröngl við
bakka og úti í straumnum. Lítið
er því hægt að gera meira uns
aðstæður breytast, að sögn lög-
reglu.
Leitað var árangurs-
laust við Ölfusá
Leit Bátur á Ölfusá.
Jón Birgir Eiríksson
jbe@mbl.is
Sextán sinnum meira magn af
brennisteinstvíildi, alls 9,6 milljónir
tonna og tvisvar sinnum meira magn
af koltvísýringi, alls 5,1 milljón
tonna, losnaði út í andrúmsloftið í
Holuhraunsgosinu 2014 til 2015, en
losað er af mannavöldum á Íslandi.
Þetta kemur fram í nýrri rann-
sókn sem fjallað er um í tímaritinu
Geoscience. Hópur vísindamanna
stóð að rannsókninni, en hana leiddi
Melissa Pfeffer, eldfjallafræðingur á
Veðurstofu Íslands.
Gaslosun í þrjá mánuði eftir gos
Í greininni kemur einnig fram að í
Holuhraunsgosinu hafi meira
brennisteinstvíildi losnað en í nokkru
öðru hraungosi í heiminum frá árinu
1978, en þá hófust mælingar á gos-
mökkum með hjálp gervitungla.
Fram kemur að tiltölulega lítið af
flúor og klór hafi losast við gosið og
að það hafi dregið talsvert úr um-
hverfisáhrifum gossins.
Þau gös sem losnuðu bárust frá
kviku sem kom upp á yfirborð jarðar
í gosinu, en einnig frá kviku sem enn
var undir niðri. Gös losnuðu einnig
frá hrauninu eftir að það rann, en
gaslosun lauk u.þ.b. þremur mánuð-
um eftir að gosinu lauk.
Hæð makkarins
þrír kílómetrar
Lofttegundirnar höfðu áhrif á fólk
í tugkílómetra fjarlægð að því er
segir í greininni, en þau söfnuðust
fyrir í dölum, einkum þegar vindur
var lítill og að næturlagi. Í mörgum
tilfellum þurfti langan tíma og vind-
styrk til að ekki yrði lengur vart við
gösin.
Holuhraunsgosið var kraftmest í
upphafi og náði gosmökkurinn þá
einn til þrjá kílómetra upp í loftið.
Hæð makkar hefur áhrif á magn loft-
tegunda sem berast með vindi yfir
íbúabyggð, en í Holuhraunsgosinu
var hann að jafnaði hærri síðdegis,
en það er talið gefa til kynna að stöð-
ugleiki í andrúmslofti hafi áhrif á
hæð gasmakkar.
Ekkert hraungos losað jafn mikið
brennisteinstvíildi frá árinu 1978
 Hópur vísindamanna hefur kannað losun lofttegunda í Holuhraunsgosinu