Morgunblaðið - 24.01.2018, Blaðsíða 84

84 MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 24. JANÚAR 2018 VIÐSKIPTAMOGGINN FRAMÚRSKARANDI FYRIRTÆKI
S
alóme Guðmundsdóttir er mennt-
aður viðskiptafræðingur frá Há-
skólanum í Reykjavík. Hún hefur
starfað sem framkvæmdastjóri Ice-
landic Startups frá árinu 2014. Þar hefur
hún fóstrað grasrót frumkvöðlastarfs á Ís-
landi og byggt upp starfsemi félagsins í
kjölfar sameiningar Klak og Innovit árið
2013. Salóme hefur lagt mikla áherslu á
aukin alþjóðleg tengsl og síðustu tvö ár ver-
ið valin sem ein af hundrað áhrifamestu
einstaklingunum í sprotaumhverfinu á
Norðurlöndunum.
Salóme var formaður dómnefndar í vali
um framúrskarandi nýsköpunarfyrirtæki.
Hún segir að dómnenfdin hefði horft til ým-
issa þátta, á borð við nýnæmi, fjölda einka-
leyfa, styrkveitingar frá Rannís, vöxt og út-
flutningstölur.
Framúrskarandi nýsköpunarfyrir-
tækið kom dómnefnd á óvart
Salóme segir að þrátt fyrir að dómnefnd-
in að þessu sinni hafi verið helstu sérfræð-
ingar landsins í nýsköpun hafi vinnan við
val á framúrskarandi nýsköpunarfyrirtæki
komið þeim á óvart. „Við höfðum úr 900
fyrirtækjum að velja og gátu samstarfs-
aðilar Creditinfo einnig sent á okkur til-
lögur. Það sem kom á óvart var í raun og
veru hversu áhugaverð starfandi fyrirtæki
hafa innleitt nýsköpun í sína starfsemi án
þess að því sé varpað fram til okkar al-
mennings.“
Hún segir að fyrirtækið sem hafi náð efst
á lista dómnefndar sé þekkt alþjóðlega og
eigi sér mjög merkilega sögu. „Þetta fyrir-
tæki skarar fram úr öðrum fyrirtækjum í
sinni grein, er sífellt að vinna að nýjum
lausnum og ætti í raun og veru að vera
okkur Íslendingum meira kunnugt þegar
kemur að málefnum nýsköpunar.“
Salóme segir að val dómnefndar muni án
efa færa athygli á þetta áhugaverða fyrir-
tæki í auknum mæli enda sé það fyrirmynd
þegar komi að stöðu þess í atvinnulífinu,
það sé stöndugt rótgróið fyrirtæki sem sé
sífellt að leita nýrra lausna.
Fjölmargar viðskiptahugmyndir
Salóme vinnur tengt nýsköpun á degi
hverjum í gegnum starf sitt hjá Icelandic
Startups og segir að á síðasta ári hafi ratað
inn á borð til þeirra vel yfir 500 viðskipta-
hugmyndir. „Árlega eru svo um 40 fyrir-
tæki valin sem njóta leiðsagnar starfs-
manna í allt að þrjá mánuði hvert.“
Icelandic Startups er einkarekið félag, án
hagnaðarsjónarmiða. „Með stuðningi at-
vinnulífsins eigum við kost á því að bjóða
frumkvöðlum og sprotafyrirtækjum þjón-
ustu án endurgjalds, búa til hvata og stuðla
að aukinni nýsköpun þvert á atvinnugrein-
ar. Við höfum jafnframt unnið náið með
stjórnvöldum og hagsmunasamtökum at-
vinnulífsins að því að bæta umhverfi frum-
kvöðla.“
Hvernig er að starfa tengt nýsköpun?
„Það eru forréttindi að starfa á vettvangi
þar sem við fáum tækifæri til að hafa raun-
veruleg áhrif á verðmætasköpun og fram-
þróun á Íslandi. Það er líka mjög gefandi
að fá að starfa með frumkvöðlum og sprota-
fyrirtækjum alla daga, vera í kringum ein-
staklinga sem ætla sér stóra hluti og fylgj-
ast með þeim vaxa, læra og ná árangri.“
Hverjar eru helstu áskoranirnar hér á
landi?
„Undanfarna mánuði hef ég tekið þátt í
vinnu á vegum Atvinnuvega- og nýsköp-
unarráðuneytisins og Háskólans í Reykja-
vík þar sem markmiðið er að skoða hvernig
auka megi hagvöxt og fjölga störfum á Ís-
landi með nýsköpun og frumkvöðlastarfi.
Verkefnið er unnið undir leiðsögn sér-
fræðinga við MIT-háskóla í Bandaríkjunum.
Við höfum kafað djúpt ofan í umhverfi
nýsköpunar og dregið að borðinu fjöldann
allan af fólki og sérfræðingum okkur til að-
stoðar. Í þessari vinnu okkar höfum við
greint fjóra flöskuhálsa sem brýnast er að
vinna bug á.“
Flöskuhálsarnir fjórir
Salóme útskýrir: „Í fyrsta lagi þurfum við
að leiða saman með markvissum hætti þá
sem stunda rannsóknir og þá sem búa yfir
framkvæmdakrafti, frumkvöðlana, þannig
að skapa megi raunveruleg verðmæti. Við
þurfum einnig að efla menntun og rann-
sóknarstarf, ekki síst á sviði tæknigreina og
skapa á Íslandi umhverfi sem gerir það að-
laðandi fyrir erlenda sérfræðinga að setjast
hér að með fjölskyldu sína til að lifa og
starfa. Í þriðja lagi þurfum við að auka
stuðning við fjármögnun fyrirtækja, einna
helst á vaxtarstigi, þannig að okkar öfl-
ugustu sprotafyrirtæki sem hafa alla burði
til að vaxa út fyrir landsteinana, veita
hundruðum atvinnu og verða alþjóðlega
samkeppnishæf fái að blómstra. Fjórði þátt-
urinn er að mörgu leyti samofinn þessu og
snýr að stuðningi við sókn á alþjóðamark-
aði, þá einna helst markaðssetningu og sölu
fyrirtækja erlendis, bæði í formi þjálfunar
og tengsla.“
En tækifærin?
„Tækifærin felast m.a. í ofangreindum
áskorunum og færni okkar, bæði sem ein-
staklingar og samfélag, í að taka á móti
þeim breytingum sem fylgja þeirri tækni-
byltingu og straumhvörfum sem nú eiga sér
stað.“
Salóme segir að við höfum byggt góðan
grunn með auðlindum okkar. „En útflutn-
ingstekjur þurfa í auknu mæli að byggjast á
samspili tækni og skapandi hugsunar eins
og bent er á í tíðræddri skýrslu McKinsey
frá árinu 2012 um vaxtarmöguleika Íslands.
Ég tel að Ísland hafi alla burði til að
skipa sér fremstu röð og verða alþjóðlega
samkeppnishæft til framtíðar. Smæð lands-
ins, staðsetning og sá kraftur sem í okkur
býr vinnur með okkur. Með svipuðum hætti
og stjórnvöld í Bandaríkjunum byggðu stoð-
ir undir þróun GPS-tækni og dróna með
fjárfestingu í öryggis- og varnarmálum fyrr
á árum geta stjórnvöld á Íslandi til dæmis
lagt áherslu á nýsköpun og tækniþróun á
sviði menntamála og heilbrigðisþjónustu,
nýtt þá sérþekkingu sem er til staðar og
skapað mikilvægt sóknarfæri fyrir Ísland.“
Salóme er á því að með þeirri hreinu orku
sem við Íslendingar búum yfir séum við í
einstakri stöðu til að sýna fordæmi, þróa
lausnir og hafa verulega áhrif á þróun lofts-
lagsmála.
Til hvers horfið þið í dómnefnd þegar þið
veljið framúrskarandi nýsköpunarfyrirtæki?
„Við horfum til ýmissa þátta á borð við
nýnæmi, fjölda einkaleyfa, styrkveitingar
frá Rannís, vöxt og útflutningstölur, en ekki
síður til menningar fyrirtækisins og hvernig
nýsköpun er almennt háttað í daglegri
starfsemi þess.“
Leiðtogar nýsköpunarfyrirtækja
Eru öðruvísi leiðtogar í nýsköpunarfyrir-
tækjum?
„Nýsköpun snýst að stórum hluta um við-
horf, framþróun og stöðugar umbætur og
snertir okkur því öll með einum eða öðrum
hætti. Nýsköpun og frumkvöðlastarf getur
átt sér stað þvert á atvinnugreinar og
fræðasvið.
Leiðtogar í nýsköpunarfyrirtækjum eru
gjarnan framsýnir einstaklingar sem eru
tilbúnir að taka áhættu í von um ríkan
ábata og þola ágætlega óvissu.“
Hvaða alþjóðlegu fyrirtæki eru til fyrir-
myndar að þínu mati tengt nýsköpun?
„Þau eru fjölmörg, t.d. fyrirtæki sem hef-
ur tekist að aðlaga viðskiptamódel sín að
breyttu viðskiptaumhverfi, s.s. Amazon,
Facebook, Apple, Sony, Google, Procter
and Gamble o.fl., með ríkulegri áherslu á
nýsköpun og frumkvöðlastarf. Svo eru
fyrirtæki eins og Spotify, Airbnb og Uber
sem öll eru dæmi um öflug sprotafyrirtæki
sem setja viðskiptavininn í öndvegi frá
fyrsta degi, hafa fundið fótfestu á markaði
og vaxið upp til að verða leiðandi á sínu
sviði Og svo einnig fyrirtæki sem hafa vaxið
og haft víðtæk samfélagsleg áhrif eins og
Tesla.“
Bjartsýn á framtíðina
Hvernig sérðu framtíðina?
„Ég er nokkuð bjartsýn á það sem fram
undan er. Mér þykir það afar gleðilegt að
sjá hversu rækilega stjórnarsáttmáli nýrrar
ríkisstjórnar leggur áherslu á aukinn stuðn-
ing við menntun, rannsóknir, vísindi og ný-
sköpun. Ég lít á það sem mitt hlutverk að
einhverju leyti að tryggja að stuðningur við
frumkvöðlastarf fái sess í þeirri stefnu,
enda áskoranir frumkvöðla á allra fyrstu
stigum nokkuð ólíkar þeim fyrirtækjum
sem lengra eru komin. Utanríkisráðuneytið
gaf jafnframt út stefnuskýrslu síðastliðið
haust sem vert að nefna þar sem stuðningi
við nýsköpun og alþjóðlega sókn sprota-
fyrirtækja er gert hátt undir höfði. Það er
lykilatriði að mínu mati. Með auknu sam-
starfi hins opinbera og einkageirans er ég
sannfærð um að okkur takist að nýta þann
mikla meðbyr sem nýsköpunarumhverfið á
Íslandi hefur til góðra verka.“
elinros@mbl.is
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Viðurkenning
fyrir nýsköpun
Salóme Guðmundsdóttir
formaður dómnefndar
Salóme Guðmundsdóttir, framkvæmdastjóri
Icelandic Startups, er ein þeirra sem koma
að vali framúrskarandi nýsköpunarfyrirtækis.
Ísland í fremstu röð