Morgunblaðið - 29.03.2018, Qupperneq 30

30 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 29. MARS 2018
Ármúla 17, 108 Reykjavík, sími 552 8636, mbr.is
Allt fyrir raftækni
Hljómtæki
Cambridge Audio Air 100 - Bluetooth hátalari
Verð
59.900 kr.
a Auðveldara að þrífa penslana
aGufar ekki upp
aMá margnota sama löginn
aNotendur anda ekki að sér eiturefnum
a Bjargar hörðnuðum olíumálningarpenslum
aUNDRI brotnar hratt niður í náttúrunn
Hágæða umhverfisvæn hreinsivara
Fást í betri byggingavöruverslunum og matvöruverslunum
Einar Falur Ingólfsson
efi@mbl.is
Árleg gjörningahátíð verður haldin í
fimmta sinn á morgun, föstudaginn
langa, í Alþýðuhúsinu á Siglufirði. Á
undanförnum árum hefur fjöldi gesta
lagt leið sína til Siglufjarðar á hátíð-
ina að fylgjast með gjörningum mis-
þekktra lista-
manna á ólíkum
aldri en meðal
þeirra sem tekið
hafa þátt í hátíð-
inni má nefna
Magnús Pálsson,
Örnu Guðnýju
Valsdóttur, Arn-
ljót Sigurðsson og
Gjörninga-
klúbbinn.
Eins og fyrri ár
verður samtímis opnuð ný sýning í
Kompunni í Alþýðuhúsinu og stendur
hún næstu vikurnar. Að þessu sinni
er það sýning Karlottu Blöndal og
kallar hún hana „Nýjar teikningar
fyrir Alþýðuhúsið“.
Dagskráin hefst kl. 14 með opnun
sýningar Karlottu. Kl. 15 er gjörn-
ingur Magnúsar Loga Kristinssonar,
„Homage to 7 Masters“. Magnús,
sem er búsettur í Finnlandi, sýndi
verkið fyrst á Reina Sofia-safninu
kunna í Madrid.
Líkami og orð eru sögð umbreytast
í hlutgerð form í gjörningnum, þar
sem regluleg hrynjandi í upplestri
margbreytilegra lista gerir textann
bæði að konkret ljóði og tónlist, og á
sama tíma er hugmynd um líkamlega
nærveru ögrað með nánast algerri
kyrrstöðu.
Kl. 15.40 verður gjörningur dönsku
listamannanna Mads Hvidkjær
Binderup, Sonju Ferdinand og Önnu
Oline Frieboe Laumark, „REM“. Í
samnefndri hljóðmynd er myndmál
drauma útgangspunktur skoðunar á
ástandinu „draumur“ sem svörun við
umheiminum. Áhorfendum er boðið í
umvefjandi ferðalag, þar sem brot úr
persónulegum draumum umbreytast
í sameiginlega upplifun.
Eftir kaffihlé lýkur dagskránni
með „Blóðsól“, verki Haraldar Jóns-
sonar og Ástu Fanneyjar Sigurðar-
dóttur. Því er lýst sem tilraun til að
varpa ljósi á róf athafna, orða og
mynda í tilbúnum aðstæðum. „„Blóð-
sól“ lýsir upp síkvikar væntingar
mannsins þar sem þátttakendur eru í
senn áhorfendur, viðfangsefni og
hvorugt,“ segir í tilkynningu og að
listamennirnir beiti ýmsum miðlum í
listsköpun sinni og eigi það sameig-
inlegt að vinna á mörkum myndar og
tungu þar sem þau vefa oftar en ekki
verk sín úr andrúmslofti staðhátta.
Gjörningar sýnilegri
Aðalheiður S. Eysteinsdóttir,
myndlistarkona og staðarhaldari í Al-
þýðuhúsinu, hóf að halda gjörn-
ingahátíðina á föstudaginn langa fyrir
fimm árum, á helgum degi þegar áð-
ur fyrr mátti vart hreyfa sig.
„Ég hef alltaf haft gaman af því að
gera eitthvað sem má ekki gera,“ seg-
ir Aðalheiðir og hlær.
„Þegar ég byrjaði með gjörninga-
hátíðina var ekki mikið um gjörninga
fyrir norðan. Síðar byrjaði Listasafn-
ið á Akureyri með gjörningahátíðina
A, sem er á haustin, svo núna eru
tvær gjörningahátíðir á svæðinu.
Einstaklingar eins og Anna Rík-
harðsdóttir hafa gert gjörninga hér
fyrir norðan en mér fannst, þegar ég
byrjaði á þessu, að þetta listform
mætti vera sýnilegra hér. Og ég vildi
búa til vettvang fyrir þá listamenn
hér á svæðinu sem fást við gjörninga-
formið. En ég hef líka þurft að leita út
fyrir svæðið og nú koma fram lista-
menn frá Reykjavík, Finnlandi og
Danmörku. Maður færir út kvíarn-
ar …
Ég reyni að setja upp skemmtilega
og góða dagskrá,“ segir hún.
Fullt hús og gaman
Aðalheiður segir að á fyrri gjörn-
ingahátíðum hafi verið mikill fögn-
uður og gleði í Alþýðuhúsinu. „Föstu-
dagurinn langi er tilvalinn til þess að
efna til svona andans upplyftingar,
enda er fólk yfirleitt að leita að af-
þreyingu og einhverju að gera á þess-
um degi. Margir leggja leið sína til
Siglufjarðar á þessum tíma, sumir á
skíði, aðrir eiga hér hús og koma með
gesti, og svo kemur fólk úr nær-
sveitum sérstaklega á hátíðina; frá
Sauðarkróki, Akureyri, og sumir frá
Reykjavík.
Á hverju ári gera sífellt fleiri sér
ferð á hátíðina og það er ánægjulegt –
það hefur í raun alltaf verið fullt hús
og ægilega gaman.
Þegar skapandi fólki er stefnt sam-
an með þessum hætti verður oft til
ægilega fín dýnamík,“ segir hún.
Magnús Logi kemur sérstaklega
frá Finnlandi til að koma fram á há-
tíðinni og sama má segja um dönsku
listamennina; þau hafa nýtekið sín
fyrstu skref á þessu sviði og eru að
fara á ferð um Norðurlöndin að troða
upp með gjörninga.
„Það er gaman að listamennirnir
skuli vilja leggja leið sína til Siglu-
fjarðar til að fremja sína gjörninga.
Ég er ótrúlega þakklát fyrir það, og
spennt að sjá,“ segir Aðalheiður.
Oft ægilega fín dýnamík
 Árleg gjörningahátíð í Alþýðuhúsinu á Siglufirði á föstudaginn langa  Íslenskir og danskir
listamenn með gjörninga  Sýning á teikningum eftir Karlottu Blöndal einnig opnuð í Kompunni
Gjörningahátíð Sýning á teikningum eftir Karlottu Blöndal verður opnuð í Alþýðuhúsinu kl. 14 á morgun. Þá hefst
árleg gjörningahátíð, þar sem Ásta Fanney Sigurðardóttir og Haraldur Jónsson koma meðal annars fram.
Aðalheiður S.
Eysteinsdóttir
Á viðamikilli sýningu sem opnuð
hefur verið í Van Gogh-safninu í
Amsterdam er sjónum beint að því
hvað japanskar tréristur höfðu
mikil áhrif á listsköpun Vincents
Van Gogh (1853-1890). Eins og
fræðimenn benda á þá kom lista-
maðurinn aldrei til Japan en hafði
landið sífellt fyrir augum síðustu
árin sem hann lifði, er hann skapaði
sín þekktustu málverk í formi jap-
anskra grafíkverka.
Litríkar japanskar tréristur á
handgerðan pappír, svokölluð
„Ukiyo-e“ prent, nutu mikilla vin-
sælda í Evrópu á seinni hluta 19.
aldar og höfðu áhrif á marga lista-
menn, til að mynda marga þá
þekktustu í hópi impressjónist-
anna.
Van Gogh sá slík prent í fyrsta
skipti árið 1885 og hreifst af; í bréfi
lýsti hann þeim sem stórkostlegum
og undarlegum í senn.
Elstu verkin á sýningunni í
Amsterdam eru frá árinu 1886. Þá
flutti hann til Theos bróður síns í
París og komst að því að þýskur
listmunasali átti fullt háaloft af jap-
önskum tréristum. Van Gogh
keypti af honum 660 ólík prent fyrir
slikk. Fljótlega hélt hann á þeim
sýningu og vildi hagnast á sölunni
en fáir keyptu og þá hélt hann stafl-
anum hjá sér; hann festi sumar á
veggina þar sem hann bjó og leitaði
óspart í myndirnar, að hugmyndum
og áhrifum. Um 500 prentanna
gengu til fjölskyldu listamannsins
er hann lést af völdum voðaskots
árið 1890 og eru þau nú varðveitt í
Van Gogh-safninu.
Á sýningunni í Amsterdam kemur
glögglega í ljós hvernig áhrif frá jap-
önsku grafíkverkunum seytluðu
smám saman inn í málverk Van
Gogh, form, skreyti og litir. „Það er
erfitt að ímynda sér hvernig list
hans hefði þróast án þessarar
áhrifa,“ segir einn sýningarstjór-
anna í samtali við The New York
Times og bætir við að japanski
myndheimurinn hafi hjálpað lista-
manninum við að finna þann ein-
staka stíl sinn sem fólk nú dáir.
Sýningin er afar umfangsmikil og
á henni eru tugir málverka þar sem
vel má sjá Japansáhrifin. Þá eru
sýndar um 50 grafíkmyndanna sem
Van Gogh nýtti sér við sköpunina.
AFP
Japönsk áhrif Willem-Alexander Hollandskonugur og sendiherra Japans í Hollandi voru heiðursgestir við opnun
sýningarinnar Van Gogh & Japan í Van Gogh-safninu í Amsterdam. Japönsk áhrif sjást í fjölda verka.
Japansáhrif Van Gogh
 Sýning í Amsterdam hverfist um þau miklu áhrif sem
japanskar tréristur höfðu á málverk Vincents Van Gogh