Morgunblaðið - 08.03.2018, Side 2

2 MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 8. MARS 2018FRÉTTIR
SVEIGJANLEGOGLIPUR
INNHEIMTUÞJÓNUSTA
Hafðu samband, við leysum málin með þér!
Laugavegur 182, 105 Rvk. | Sími: 510 7700 | momentum@momentum.is
Mesta lækkun Mesta hækkun
VIKAN Á MÖRKUÐUM
AÐALMARKAÐUR ÁLVERÐ ($/tonn)
ICEAIR
-0,0%
15,95
N1
+3,14%
131,5
S&P 500 NASDAQ
+1,11%
7.374,293
+1,11%
2.721,17
+1,50%
7.175,94
FTSE 100 NIKKEI 225
8.9.‘17 8.9.‘177.3.‘18 7.3.‘18
1.700
702.300
2.099,0
2.136,35
Unnið í samstarfi við IFS.Hreyfingar frá upphafi viku til kl. 16 í gær.
53,78 65,48+0,34%
21.252,72
BRENT OLÍUVERÐ ($/tunnu)
50
Raforkuverð skapar ekki lengur
samkeppnisforskot fyrir íslensk
fyrirtæki hér á landi. Þetta kemur
fram í skýrslu frá Samtökum iðn-
aðarins sem ber heitið Ísland í
fremstu röð – eflum samkeppnis-
hæfnina sem birt verður í dag sam-
hliða Iðnþingi.
Heildsöluverð á raforku í Norður-
Evrópu hefur farið lækkandi á síð-
ustu árum. Á sama tíma hafa orku-
frekar atvinnugreinar í flestum lönd-
um á þessu svæði verið undanþegnar
sköttum á raforku.
Ekki fylgt erlendri þróun
Skýrsluhöfundar segja að verð raf-
orku Landsvirkjunar hafi ekki fylgt
þeirri þróun en fyrirtækið sé ráðandi
á raforkumarkaði hér á landi með yf-
ir 70% hlutdeild markaðarins. Það
hafi leitt til þess að samkeppn-
isforskot Íslands á sviði raforkuverðs
hafi tapast.
Auk þessa hafi gagnsæi raforku-
markaðarins verið að aukast í flest-
um löndum Norður-Evrópu. Í
skýrslunni segir að hér á landi hafi
þróunin hins vegar ekki verið í þá
átt. Í strjálbýlu landi vegi kostnaður
við raforkuflutning þungt í heildar-
orkukostnaði. Haga þurfi viðhaldi og
uppbyggingu kerfisins á sem hag-
kvæmastan hátt því kostnaður við
frekari uppbyggingu skili sér beint í
raforkureikning notenda og veiki
samkeppnisstöðu Íslands. Uppbygg-
ing verðlagningar í flutningi og dreif-
ingu raforku hér á landi gerir það
síðan enn erfiðara fyrir meðalstór
fyrirtæki sem nýta raforku að vera
samkeppnishæf, segir í skýrslunni.
Steinn í götu í samkeppni
Samtök iðnaðarins segja enn-
fremur í umsögn til atvinnuvega-
nefndar að hagsmunatengsl eigenda
og stjórnarmanna Landsnets við
helstu viðskiptavini fyrirtækisins hafi
áhrif á aðra viðskiptavini og standi í
vegi fyrir virkri og heilbrigðri sam-
keppni. Fjöldi aðila hafi bent á þann
vanda sem skapist við það að eig-
endur Landsnets séu jafnframt með-
al þeirra stærstu viðskiptavina.
Landsvirkjun á 65% hlut í Lands-
neti, Rarik á 23%, Orkuveita Reykja-
víkur á 7% og Orkubú Vestfjarða
6%.
Raforkuverð skapar
ekki lengur forskot
Helgi Vífill Júlíusson
helgivifill@mbl.is
Lengi vel sótti erlend stór-
iðja í rafmagn á hagstæðu
verði sem var í boði hér á
landi. En raforkuverð
Landsvirkjunar hefur ekki
fylgt alþjóðlegri þróun að
mati Samtaka iðnaðarins.
Morgunblaðið/RAX
Í strjálbýlu landi vegur kostnaður við raforkuflutning þungt.
STJÓRNARHÆTTIR
Bandaríska eignastýringarfyrir-
tækið Eaton Vance Management hef-
ur sent bréf til stjórna allra félaga
sem sjóðir á þess vegum eiga hlut í og
óskað eftir því að komið verði á fót til-
nefningarnefnd við val á stjórnum,
samkvæmt heimildum Viðskipta-
Moggans.
Eaton Vance Management er um-
svifamesti erlendi fjárfestirinn í
Kauphöllinni. Tveir sjóðir á vegum
fyrirtækisins, sem bera nafnið Global
Macro, eru á meðal 20 stærstu hlut-
hafa í ellefu fyrirtækjum af 16 á Aðal-
listanum. Þeir eiga meðal annars í
Icelandair Group, Símanum og fast-
eignafélögunum þremur.
Fram kemur í bréfinu, sem Við-
skiptaMogginn hefur undir höndum,
að góðir stjórnarhættir leiði til aukins
virðis fyrir hluthafa til lengri tíma lit-
ið. Eitt mikilvægasta atriðið til að
tryggja góða stjórnarhætti sé að
skipa tilnefningarnefnd. Vakin er at-
hygli á því að 95% af skráðum fyrir-
tækjum í Svíþjóð hafi yfir að ráða
slíkum nefndum.
Nefna má að Vodafone og Skelj-
ungur nýta tilnefningarnefnd við val
á stjórnarmönnum. Á aðalfundi
Origo, sem fram fór á föstudaginn,
var samþykkt að skipa tilnefningar-
nefnd.
Eaton Vance hefur lengi fjárfest í
íslenskum ríkisskuldabréfum en fyrir
næstum þremur árum hóf það að
fjárfesta í skráðum hlutabréfum í ís-
lensku kauphöllinni, segir í bréfinu.
helgivifill@mbl.is
Eaton Vance óskar eftir
tilnefningarnefndum
Morgunblaðið/Ásdís
95% skráðra fyrirtækja í Svíþjóð
skipa valnefndir fyrir stjórnir.
FJÁRMÁL
Gísli Hauksson, annar stofnenda
GAMMA og fyrrverandi forstjóri
fyrirtækisins, hefur látið af störfum
hjá því. Hann hyggst áfram vera hlut-
hafi en hann á 31% hlut í fyrirtækinu.
Þetta kemur fram í tilkynningu sem
birt var á vefsíðu GAMMA í gær.
Gísli var forstjóri GAMMA frá
stofnun fyrirtækisins 2008 og til síð-
asta árs, þegar Valdimar Ármann tók
við starfinu. Frá árinu 2015 hefur
Gísli verið búsettur erlendis og stýrt
þaðan uppbyggingu á erlendri starf-
semi félagsins.
Gísli stofnaði GAMMA ásamt Agn-
ari Tómas Möller í júní árið 2008.
Félagið hefur vaxið hratt á þessum
tíma en í lok síðasta árs var félagið
með um 137 milljarða króna í stýr-
ingu, m.a. fyrir lífeyrissjóði, trygg-
ingafélög, innlendar og erlendar
bankastofnanir, fyrirtæki og ein-
staklinga. Starfsleyfi félagsins tekur
til reksturs verðbréfasjóða og ann-
arra sjóða um sameiginlega fjárfest-
ingu, fjárfestingarráðgjafar og stýr-
ingar á fjármálagerningum.
Gísli var forstjóri GAMMA frá
stofnun fram til febrúar í fyrra þegar
hann tók við starfi stjórnarformanns.
Hinn 9. febrúar síðastliðinn kynnti
GAMMA svo nýtt skipurit þar sem
greint var frá því að Gísli hefði stigið
til hliðar sem stjórnarformaður og
myndi einbeita sér að erlendri starf-
semi félagsins.
Haft er eftir Gísla á vef GAMMA
að hann hyggist nú einbeita sér að
öðrum verkefnum, m.a. eigin fjárfest-
ingum og fjölskyldunnar, stjórnar-
setu í fyrirtækjum og verkefnum á
sviði menningarmála. Hann verði
áfram stærsti einstaki hluthafi
GAMMA og muni styðja við frekari
vöxt og viðgang félagsins. sn@mbl.is
Gísli Hauksson hættir hjá GAMMA
Morgunblaðið/Styrmir Kári
Gísli stofnaði GAMMA ásamt Agnari
Tómasi Möller fyrir tæpum 10 árum.
Fjöldi einkaleyfa á Íslandi er úr takt við þróun erlendis. Umsóknum sem
Einkaleyfastofunni bárust frá íslenskum aðilum vegna tæknilegra uppfinn-
inga hefur fækkað um 40% frá árinu 2007 til ársins 2017. Þetta kemur fram í
skýrslu Samtaka iðnaðarins Ísland í fremstu röð – eflum samkeppnishæfnina.
Þetta er öfugt við alþjóðlega þróun því á sama tímabili sexfaldaðist heild-
arfjöldi umsókna, frá erlendum aðilum meðtalið, um einkaleyfi hér á landi.
Árið 2017 tók Einkaleyfastofan á móti yfir 1.500 umsóknum um einkaleyfi á
Íslandi, en 3,5% þeirra umsókna komu frá íslenskum lögaðilum sem er
einnig lágt í sögulegum samanburði, segir í skýrslunni.
Einungis tvö einkaleyfi eru í gildi hjá íslenskum aðilum í orkuiðnaði, segir í
skýrslu samtakanna, og ekkert í jarðvarmaiðnaði. Samt sem áður hafi
Ísland náttúrulegt forskot, þrátt fyrir að háum fjárhæðum hafi verið varið í
rannsóknir og þróun í þeim greinum. Í skýrslunni segir að það geti veikt
samkeppnisstöðu Íslands til lengri tíma litið.
Skýrsluhöfundar vekja athygli á tengdu atriði. Þegar horft er til þess
hvaða nám fólk velur sér sést að Ísland var með hlutfallslega fáa skráða í
STEM-fögin svokölluðu á árinu 2016 en þau taka til stærðfræði, raunvís-
inda, verkfræði og tæknifaga. Hlutfallið er með því lægsta innan OECD,
19% á Íslandi og 26% að meðaltali í OECD. Þessi mælikvarði er oft notaður
til að meta tækifæri landa til framþróunar og nýsköpunar og er því nátengd-
ur samkeppnishæfni, segir í skýrslunni.
Umsóknum Íslendinga um einkaleyfi fer fækkandi