Morgunblaðið - 08.03.2018, Qupperneq 12

12 MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 8. MARS 2018SJÓNARHÓLL
Síðumúli 11 - 108 Reykjavík | Dalshraun 13 - 220 Hafnarfjörður
560-8888 • www.vfs.is
Þegar þig vantar alvöru hörkutól
KRISTINN MAGNÚSSON
Orkuskortur er nýtt og alvarlegt vandamál semnú blasir við Íslendingum. Sú tíð er liðin aðríkið sendi nefndir út af örkinni í leit að er-
lendum raforkukaupendum til að nýta umframorku í
landinu. Ljóst er að eftirspurnin verður meiri en
framboðið í náinni framtíð ef ekkert verður að gert.
Óbreytt ástand mun hamla atvinnuuppbyggingu í
landinu. Markaðir, sem búa við skort, hafa einnig þá
tilhneigingu að verð hækkar þannig að sú staða gæti
blasað við almennum notendum í landinu innan ekki
svo langs tíma.
Fyrir ári sagði dr. Guðni A. Jóhannesson orkumála-
stjóri í viðtali við mbl.is að komið væri að þolmörkum
varðandi raforkukerfið hér á landi og orkuöryggi. Til-
efni þessara orða var niðurstöður skýrslu sem þá voru
kynntar af Orkustofnun.
Skýrslan var unnin af sérfræð-
ingum frá háskólastofnunum
MIT í Bandaríkjunum og IIT
Comillas á Spáni, fyrir Orku-
stofnun, Landsvirkjun og
Landsnet.
Helstu niðurstöður skýrsl-
unnar voru þær að sá vöxtur
sem er í raforkunotkun hér-
lendis kalli fljótlega á frekari
raforkuframleiðslu til að mæta
þörfinni. Í skýrslunni er því
kallað eftir langtímastefnu
varðandi virkjanakosti, raforkuframleiðslu og raf-
orkuflutning. Mögulegur sæstrengur til Bretlands og
áhrif hans á orkuöryggi var einnig til umfjöllunar í
skýrslunni. Það kom m.a. fram að slíkur strengur
væri það besta sem væri í boði varðandi fullkomið
orkuöryggi þar sem þá yrði til aðgangur að raforku
frá Evrópu ef skortur verður hér á landi.
Sæstrengur kalli hins vegar á 1.000 megavatta raf-
orkuframleiðslu til að verða raunhæfur kostur. Þetta
þýði að ódýrari lausn sé fólgin í því að byggja upp
frekari raforkuframleiðslu hérlendis án sæstrengs.
Sæstrengurinn var því ekki talinn góður kostur nema
verðið, sem Bretar eða hugsanlega aðrir kaupendur
eru tilbúnir til að greiða, væri mjög gott. Skýrsluhöf-
undar töldu sig ekki geta svarað því hvort það væri
raunhæft.
En hverju myndi sæstrengur breyta fyrir íslenska
markaðsaðstæður? Sæstrengur myndi rjúfa markaðs-
einangrun íslenska raforkumarkaðarins og veita Ís-
lendingum aðgang að stóru markaðssvæði. Aðgengi að
mörkuðum gerir Íslendingum einnig kleift að fá besta
mögulega verð fyrir afurð orkuauðlinda landsins. Ís-
lendingar fá auk þess tækifæri til að nýta orkuauð-
lindir sínar betur með aukinni hagkvæmni núverandi
virkjana, meðal annars með sölu á umframorku sem
nú þegar er til staðar í raforkukerfinu. Íslensk raf-
orkuvinnsla myndi þar af leiðandi skila meiri arði og
innstreymi gjaldeyris myndi aukast.
Einn helsti ókostur sæstrengs væri að verð hér inn-
anlands myndi hækka, bæði til fyrirtækja og
almennra notenda. Þetta kemur einnig heim og saman
við reynslu Norðmanna. Hækkað
verð gæti meðal annars haft þau
áhrif að samkeppnisstaða ís-
lenskra fyrirtækja gagnvart er-
lendum fyrirtækjum myndi veikj-
ast. Á hinn bóginn myndi sá
orkuskortur sem blasir við á
næstu árum einnig leiða til hækk-
aðs verðs og þar með hafa sam-
bærileg áhrif á samkeppnisstöð-
una.
Raforkuverð hér á landi er og
hefur verið lágt í alþjóðlegum
samanburði. Verðið mætti því
e.t.v. hækka eitthvað án þess að það hefði teljandi nei-
kvæð áhrif á samkeppnisstöðu innlendra fyrirtækja.
Forstjóri Landsvirkjunar, Hörður Arnarson, hefur
einnig bent á þann möguleika að ríkið geti komið inn
með leiðréttandi aðgerðir gagnvart almennum not-
endum, t.d. með skattalækkunum til að vega á móti
verðhækkuninni.
Stóra spurningin er hvort sæstrengur er þjóðhags-
lega hagkvæmur þegar tillit hefur verið tekið til allra
þeirra efnahagslegu og markaðslegu áhrifa sem hann
myndi hafa. Að auki er nauðsynlegt að sætta nýt-
ingar- og verndunarsjónarmiðin á vísindalegum
grunni. Það er óumdeilt að þjóðinni er lífsnauðsynlegt
að búa við orkuöryggi. Hvort sem það verður gert
með sæstreng eða ekki er flókið en verðugt úrlausn-
arefni.
MARKAÐSMÁL
Þorsteinn Þorsteinsson,
rekstrarhagfræðingur og framkvæmdastjóri
Markaðsrýni
Orka og samkeppnishæfni
”
Stóra spurningin er
hvort sæstrengur er
þjóðhagslega hag-
kvæmur þegar tillit hefur
verið tekið til allra þeirra
efnahagslegu og mark-
aðslegu áhrifa sem
hann myndi hafa.
VEFSÍÐAN
Allir vita hversu þægilegt það getur
verið að nota gps-tæki eða leiðsögu-
forrit í snjallsíma til að finna bestu leið-
ina á áfangastað. Verst að ferðinni er
ekki endilega lokið þegar komið er á
þann punkt sem gps-tækið tiltekur
heldur getur þá verið eftir að finna
rétta búð, rétta kennslustofu eða skrif-
stofu í stóru húsi. Þá dugar Garmin-
tækið eða Google Maps skammt.
Fólkið sem smíðaði Mapwize (map-
wize.io) virðist hafa gert sér grein fyrir
þessum vanda, en forritið er hannað til
að gera innanhússkort á fljótlegan og
einfaldan hátt og vísa notendum þang-
að sem þeir þurfa að komast.
Til að gera innanhússkortið þarf
einfaldlega að marka útlínur hússins á
venjulegu rafrænu landakorti, draga
svo inn grunnteikningu af húsinu og
loks merkja inn rými og gönguleiðir.
Gera má mismunandi kort fyrir
ólíka notendur, þannig að t.d. gestir
eða ræstingafólk sjái ekki sömu upp-
lýsingar og starfsmenn.
Aðstandendur Mapwize segja for-
ritið m.a. geta gagnast á stórum vinnu-
stöðum, í verslunarmiðstöðvum, á úti-
viðburðum og hjá risastórum
stofnunum á borð við háskóla og spít-
ala þar sem erfitt getur verið að rata.
ai@mbl.is
Til að rata betur um
stór og flókin hús