Morgunblaðið - 08.05.2018, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 8. MAÍ 2018
BL ehf
Sævarhöfða 2 / 110 Reykjavík
525 8000 / www.bl.is
GE bílar
Reykjanesbæ
www.gebilar.is
420 0400
Bílasalan Bílás
Akranesi
www.bilas.is
431 2622
Bílasala Akureyrar
Akureyri
www.bilak.is
461 2533
Bílaverkstæði Austurlands
Egilsstöðum
www.bva.is
470 5070
IB ehf.
Selfossi
www.ib.is
480 8080
BL söluumboð
Vestmannaeyjum
481 1313
862 2516
NýrDacia Sandero
Dacia bílar hafa fyrir löngu sannað ágæti sitt með framúrskarandi endingu og hagstæðu verði.
Nýr Dacia Sandero er rúmgóður millistærðarbíll á verði smábíls. Verið velkomin í reynsluakstur!
E
N
N
E
M
M
/
S
ÍA
/
N
M
8
8
0
8
1 Stór bíll,
lágt verð!
1.990.000kr.
www.dacia.is
Guðmundur Magnússon
gudmundur@mbl.is
„Ég hef ekki orðið var við að þetta sé
vandamál. En vissulega er æskilegt
að innan sveitarstjórna séu alltaf
einhverjir sem geta miðlað af
reynslu sinni til nýrra fulltrúa,“
sagði Karl
Björnsson, fram-
kvæmdastjóri
Sambands ís-
lenskra sveitarfé-
laga, þegar leitað
var álits hans á
rannsókn sem
sýnir að allt að
60% sveitar-
stjórnarfólks
snúa ekki aftur að
loknu kjörtímabili.
Í frásögn Morgunblaðsins í gær af
rannsókninni, sem Eva Marín
Hlynsdóttir stjórnmálafræðingur
framkvæmdi, kom fram að fulltrúar í
sveitarstjórnum í minni sveitarfélög-
um og konur væru líklegri en aðrir
til að hætta eftir skamma setu. Mikið
álag vegna fleiri og flóknari verkefna
væri áhrifaþáttur í þessu sambandi.
Fram kom að skoða þyrfti vinnuum-
hverfi sveitarstjórnarfólks betur ef
snúa ætti þessari þróun við. „Það
þarf að skoða starfsumhverfi sveit-
arfélaga, bæði sveitarstjórnina, sam-
band hennar við bæjar- eða sveitar-
stjóra og stjórnsýsluna,“ var haft
eftir Evu Marín.
Karl hefur góða yfirsýn yfir þróun
mála á sveitarstjórnarstigi eftir að
hafa varið nær öllum starfsferli sín-
um á þeim vettvangi. Hann var bæj-
arstjóri á Selfossi og Árborg í 16 ár
áður en hann kom til starfa hjá Sam-
bandinu árið 2002.
Oft sama fólkið lengi
Karl segir að menn hafi vissulega
veitt því athygli að mikil endurnýjun
hafi orðið í sveitarstjórnum í tvenn-
um síðustu kosningum, 2010 og 2014.
Hann telur að hún hafi verið í kring-
um 50%. „En hér hjá Sambandinu
höfum við engar sérstakar skýringar
á þessu,“ segir hann, enda væri það
frekar verkefni háskólasamfélagsins
að kanna slíka hluti eins og rannsókn
Evu Marínar væri dæmi um.Hann
segir að gæta beri þess að endurnýj-
unin sé mjög mismunandi eftir sveit-
arfélögum og á milli kosninga.
„Svo sjáum við það líka að í mjög
mörgum sveitarfélögum er sama
fólkið í framboði í mörgum kosning-
um. Skýringar á því af hverju fólki
hættir eða af hverju það heldur
áfram eru mjög mismunandi. Það
eru líka skiptar skoðanir á því hve
mikil endurnýjun er æskileg,“ segir
Karl. Sjálfur segist hann telja að sú
endurnýjun sem orðið hafi á undan-
förnum árum sé alveg hæfileg.
Kjörnir fulltrúar séu yfirleitt mjög
fljótir að setja sig inn í málin. „Þetta
er yfirleitt mjög hæft fólk,“ segir
hann. Hann bendir á að talsverð end-
urnýjun hafi einnig orðið á Alþingi í
undanförnum kosningum.
„Þessari endurnýjun fylgja bæði
kostir og gallar. Það er nauðsynlegt
að hafa hald í ákveðinni reynslu og
svo virðist alltaf vera í flestum sveit-
arfélögum,“ segir Karl. Dæmi séu
um algera endurnýjun sveitar-
stjórna í kosningum, en hitt sé ekki
óalgengt að litlar breytingar verði á
skipan sveitarstjórna á milli kosn-
inga.
Misöflug stjórnsýsla
Karl telur ekki ástæðu til að ætla
að verkefni sveitarfélaga séu orðin of
stór og flókin fyrir þau. Vissulega sé
munur á því hve stjórnsýsla sé öflug
í einstökum sveitarfélögum, í litlum
sveitarfélögum séu starfsmenn afar
fáir en fjölmargir í hinum stærri.
„Enda eru verkefni hinna stærri um-
fangsmeiri og flóknari,“ segir hann.
Hann segir þá skoðun heyrast að
æskilegt sé að sveitarfélög verði
færri og öflugri vegna þess hve verk-
efnin sé flókin og viðkvæm, en um
þetta sé skiptar skoðanir meðal
sveitarstjórnarmanna. Sumir vilji
breytingar, aðrir telji þær óþarfar.
Endurnýjunin alveg hæfileg
 Æskilegt að innan sveitarstjórna séu alltaf einhverjir fulltrúar sem geta miðlað af reynslu sinni
 Mikilli endurnýjun sveitarstjórnarmanna í undanförnum kosningum fylgja bæði kostir og gallar
Morgunblaðið/Eggert
Sveitarstjórnir Fulltrúar sveitarfélaga og Sambands sveitarfélaga á fjár-
málaráðstefnu. Í mörg horn er að líta í rekstri sveitarfélaganna og mála-
flokkarnir margir sem kjörnir fulltrúar þurfa að setja sig inn í.
Karl Björnsson
Sú þjónusta sem sveitarfélögin
inna af hendi er annars vegar lög-
bundin og hins vegar hafa sveitar-
félög töluvert svigrúm til að veita
íbúum sínum ólögbundna þjón-
ustu, enda sé um að ræða verkefni
sem varðar íbúa þeirra og það ekki
falið öðrum til úrlausnar lögum
samkvæmt. Hver sveitarstjórn get-
ur mótað sér stefnu um það hvaða
ólögbundnu þjónustu hún veitir.
Lögbundin verkefni sveitarfélag-
anna eru margbreytileg og hafa
aukist á síðustu árum. Þeim má í
grófum dráttum skipta í þrennt:
Stjórnsýslu, sem felst m.a. í því
að annast heilbrigðis- og bygging-
areftirlit og veita ýmiskonar leyfi
til atvinnustarfsemi og athafna.
Velferðarþjónustu við ein-
staklinga, eða afmarkaða hópa
þeirra, svo sem félagsþjónustu,
rekstur grunnskóla, leikskóla og
tónlistarskóla, æskulýðs-, íþrótta-
og tómstundastarfsemi. Tækni-
lega þjónustu, sem íbúarnir njóta
almennt séð, svo sem gatnagerð,
veituþjónustu, brunavarnir o. fl.
Stærsta einstaka verkefni sveit-
arfélaganna er fræðslu- og uppeld-
ismál en til þess málaflokks verja
sveitarfélögin um helmingi út-
gjalda sinna. Þar á eftir kemur fé-
lagsþjónustan með um 13% út-
gjaldanna og 12% renna til
æskulýðs- og íþróttamála.
Fræðsla og uppeldi eru stærst
VERKEFNI SVEITARFÉLAGA ERU FJÖLMÖRG OG HAFA AUKIST
SVEITARSTJÓRNARKOSNINGAR 2018