Fréttablaðið - 12.07.2018, Blaðsíða 18

Frá degi til dags
Halldór
Útgáfufélag: torg ehf. Stjórnarformaður: Einar Þór Sverrisson forStjóri: Ingibjörg Stefanía Pálmadóttir Útgefandi: Kristín Þorsteinsdóttir kristin@frettabladid.is
ritStjórar: Kjartan Hreinn Njálssson kjartanh@frettabladid.is, Ólöf Skaftadóttir olof@frettabladid.is, markaðurinn: Hörður Ægisson hordur@frettabladid.is fréttablaðið.iS: Sunna Karen Sigurþórsdóttir sunnak@frettabladid.is.
Fréttablaðið kemur út í 85.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslun um á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum
án endurgjalds. ISSN 1670-3871 fréttablaðið Skaftahlíð 24, 105 reykjavík Sími: 512 5800, ritstjorn@frettabladid.is helgarblað: Kristjana Björg Guðbrandsdóttir kristjanabjorg@frettabladid.is
menning: Kolbrún Bergþórsdóttir kolbrunb@frettabladid.is ljóSmyndir: Anton Brink anton@frettabladid.is framleiðSluStjóri: Sæmundur Freyr Árnason sfa@frettabladid.is
Kolbrún
Bergþórsdóttir
kolbrunb@frettabladid.is

Björgunar-
menn, sem
voru í kapp-
hlaupi við
dauðann,
neituðu að
gefast upp.

Málið er
ofureinfalt.
Konur eru
ekki tilbúnar
til að sætta sig
lengur við
lægri laun
fyrir að velja
sér hefð-
bundið
kvennastarf.
Ólík mál rata í heimsfréttir og krefjast ítarlegra fréttaskýringa og má þar nefna pólitískt uppnám í Bretlandi vegna Brexit, leiðangurs sem þjóðin hefði betur aldrei lagt upp í, eins og henni ætti nú sjálfri að vera orðið
ljóst. Gjörðir Donalds Trump Bandaríkjaforseta eru
þess eðlis að þær krefjast andsvara svo að segja á degi
hverjum þótt ýmsir séu farnir að fórna höndum í full-
kominni uppgjöf gagnvart hinum langdregna farsa
í Hvíta húsinu. Skiljanlega kjósa samt ekki nær allir
að setja sig inn í ólánið í breskum og bandarískum
stjórnmálum og leita gleðinnar í fótboltanum á HM
en fyllast margir depurð þegar liðið þeirra dettur úr
keppni, en sýna þann dug að hrista hana af sér fyrir
úrslitaleikinn.
Samt eru það hvorki pólitísku fréttirnar né íþrótta-
fréttirnar sem mestu máli hafa skipt undanfarið.
Þær blikna einfaldlega í samanburði við fréttir af tólf
drengjum og þjálfara þeirra sem í rúmar tvær vikur
höfðust við í dimmum og köldum helli í Taílandi.
Umheimurinn fylgdist með hættulegum björgun-
araðgerðum þar sem einn kafari lét lífið. Hann kom
súrefniskútum til drengjanna en hugði ekki að eigin
öryggi og fórnaði lífi sínu við hjálparstörf. Þau örlög
hefðu auðveldlega getað beðið fleiri björgunarmanna.
Svo fór þó ekki og bjarga tókst drengjunum og þjálfar-
anum. Því fagnar heimsbyggðin innilega.
Sagan af drengjunum í hellinum, þjálfara þeirra
og björgunarmönnum er hetjusaga. Þar eru engir
skúrkar, nema ef vera skyldi hin grimmu og eyðandi
náttúruöfl. Alltof sjaldan sjáum við manneskjur sam-
einast í fórnfúsu starfi. Iðulega eru þær uppteknar við
að berja hver á annarri og eyða gríðarlegri orku í þref
og nöldur. Stundum er engu líkara en þær lifi í hroka-
fullri vissu um að þær séu ódauðlegar og telji því enga
ástæðu til að nýta tímann betur en þær gera.
En svo eru dæmi um hið gagnstæða, eins og við
höfum séð síðustu daga og vikur. Í Taílandi voru
fórnfúsir einstaklingar tilbúnir að leggja allt á sig
til að bjarga öðrum. Björgunarmenn, sem voru í
kapphlaupi við dauðann, neituðu að gefast upp. Það
var heldur enga uppgjöf að finna hjá drengjunum í
hellinum og þjálfara þeirra. „Hvaðan ertu?“ spurðu
máttfarnir drengirnir kafarann sem fann þá og þegar
hann sagðist vera frá Englandi sögðu þeir hrifningar-
fullir: Vá! Upphrópun sem vakti hrifningu á Bret-
landseyjum. Í bréfum frá drengjunum sem komið var
til foreldra þeirra sýndi sig að þeir kunna að forgangs-
raða á réttan hátt því þeir báðu um að fá að losna
undan heimavinnu í skólanum. Svona strákar kunna
sannarlega að bjarga sér í ömurlegum aðstæðum. Þess
vegna kemur ekki á óvart að heyra að þeir séu bros-
andi á sjúkrahúsi en um leið nokkuð svangir. Vonandi
mun þeim vel farnast í lífinu, það ætti að styrkja þá að
góðar óskir heimsbyggðarinnar fylgja þeim.
Hetjur eru blessunarlega til, eins og við höfum orðið
vitni að. Við hin göngum ekki auðveldlega í fótspor
þeirra en getum þó endalaust dáðst að hugrekkinu
sem var sýnt.
Hetjusaga
Þegar starfsstétt er sagt að nú þurfi framvegis að læra tveimur árum lengur í háskóla til að fá starfsleyfi er eðlilegt að stéttin geri kröfur
um hærri laun. Nú hefur sú þróun orðið á undan-
förnum tveimur áratugum að búið er að meistara-
væða flestallar háskólamenntaðar kvennastéttir hins
opinbera, sbr. kennara, hjúkrunarfræðinga og ljós-
mæður, án þess að kjörin hafi batnað til samræmis.
Á síðasta áratug hafa aðilar vinnumarkaðarins svo
komið sér saman um að hér þurfi að „skapast sátt“,
og binda vonir við að hér verði haldið í einhvers
konar SALEK-samkomulag – þar sem öll stéttarfélög
semji um sams konar prósentuhækkanir. Það þýðir
að núverandi misrétti á að innmúrast í kerfið, þar
með talið kynbundið misrétti – þ.e.a.s. það að hefð-
bundnar karlastéttir, sbr. verkfræðingar, lögfræð-
ingar, prestar og læknar, eru með mun hærri laun en
kvennastéttirnar.
Við erum nú í öldu femínískra byltinga, sbr.
#metoo og #höfumhátt. Konur eru fullar af eldmóði
og bera ekki lengur virðingu fyrir hefðbundinni
stöðu sinni, hvort sem hún felst í að sætta sig við
áreitni á vinnustað eða bera virðingu fyrir karllægu
samkomulagi aðila vinnumarkaðarins. Hátt í þrjátíu
ljósmæður hafa nú sagt upp störfum, margar deildir
á spítölum landsins geta ekki haldið fullri virkni
vegna skorts á hjúkrunarfræðingum og á næstunni
horfum við fram á alvarlegan kennaraskort í skóla-
kerfinu.
Málið er ofureinfalt. Konur eru ekki tilbúnar til
að sætta sig lengur við lægri laun fyrir að velja sér
hefðbundið kvennastarf. Það þarf að setja upp nýtt
líkan þar sem laun hverrar kvennastéttar eru miðuð
við karlastétt með sambærilegar menntunarkröfur
og álag annars staðar í kerfinu, auk vaktaálags þegar
það á við. Það er ekki fyrr en að þessu loknu sem
hægt er að skapa sátt á vinnumarkaði. Og á þessu
þurfa samningsaðilar að átta sig strax nú því að börn
koma þegar þau koma, hvort sem fæðingardeildirnar
eru fullkvennaðar eða ekki. Öryggi þeirra og mæðra
þeirra þarf að tryggja.
Byltingin er staðreynd
Þóra Kristín
Þórsdóttir
forynja Kvenna-
hreyfingarinnar
HÁGÆÐA IÐNAÐARHURÐIR
Járnháls 2-4 | 414-8600 | velaborg@velaborg.is
Taktleysi
Kjaradeila ljósmæðra við ríkið
tók á sig sína verstu mynd í
gær. Samningafundur fór fram
í húsakynnum ríkissáttasemj-
ara og mætti hópur fólks þar
fyrir utan til að sýna stéttinni
samstöðu. Það eitt og sér getur
verið ágætt. Öllu verra var
þegar hópurinn tók upp á því
að skella í smá víkingaklapp.
Klappið jaðrar oft við að vera
kjánalegt á kappleikjum og í
þessu tilfelli var það alveg út
úr kú. Formaður samninga-
nefndar ljósmæðra hefur
sennilega prísað sig sæla yfir
því að vera víðs fjarri þessum
gjörningi.
Ísbjarnarleysi
Sem kunnugt er var leit gerð
að hvítabirni á Melrakka-
sléttu fyrr í þessari viku.
Þegar upp var staðið reyndist
hinn meinti ísbjörn senni-
lega vera kind. Þetta er ekki
í fyrsta skipti sem ísbjörn
reynist ekki vera ísbjörn. Eitt
sinn, skömmu eftir að raun-
verulegur björn hafði gengið
á land og verið felldur, var
tilkynnt um slíkt dýr á vappi.
Hafði sá sem tilkynnti sann-
færst um að hér væri bjössi á
ferðinni þegar kvikindið „reis
upp á afturlappirnar“ og gekk
á brott. Síðar kom í ljós að um
tóman áburðarsekk var að
ræða. Bregðist minni undir-
ritaðs ekki var tilkynnandi
þingmaður. joli@frettabladid.is
1 2 . j ú l í 2 0 1 8 F I M M T U D A G U R18 s k o ð U n ∙ F R É T T A B l A ð I ð
SKOÐUN
1
2
-0
7
-2
0
1
8

0
4
:5
3
F
B
0
5
6
s
_
P
0
3
9
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
5
6
s
_
P
0
3
0
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
5
6
s
_
P
0
1
8
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
5
6
s
_
P
0
2
7
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
2
0
5
E
-C
8
A
0
2
0
5
E
-C
7
6
4
2
0
5
E
-C
6
2
8
2
0
5
E
-C
4
E
C
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
4
B

F
B
0
5
6
s
_
1
1
_
7
_
2
0
1
8
C
M
Y
K