Verslunartíðindi - 01.08.1930, Blaðsíða 9

VERSLUN ARTlÐJNDI
67
Orkulindir heimsins.
Ekkert einkennir betur framfarirnar
hvað iðnaðinn snertir nú á dögum, en
sú mikla, vaxandi orkunýting, er nú á
sjer stað. Sje sú vjelaorka, sem iðnað-
urinn í Bandaríkjunum rjeði yfir fyrir
tveim mannsöldrum sett 1 hkr. á mann,
þá hefir það fimmfaldast síðan, og er
ekki neitt ennþá, sem bendir til kyr-
stöðu.
Af eftirfarandi yfirliti má sjá breyt-
ingar í orkunotkuninni á síðustu öldum.
1700 . . Trjáviðar- eyðsla (milj. m3) 1300 Kolafram- Olíu- Vatns- leiðsla framl. rafmagn (milj. t.) (milj. t.) milj.hkr.
1800 . . 1400 14 — —
1866 . . 1400 185 1 —
1900 . . 1500 775 20 3
1911 . . 1500 1300 45 8
1928 . . 1600 1438 175 33
Hvað trjáviðinn snertir, er þar öll
timburnotkun talin án tillits til þess,
hvort það er haft til brenslu eða notað
á annan hátt, og tölurnar gefa því ekki
nákvæmlega. til kynna hvað fer til
brenslu. Um aldamótin síðustu voru
kolin aflgjafi 90% af vjelaorku heims-
ins, en nú ekki orðið nema 50%. Olían
er aftur á móti orðin 30% og vatnsork-
an 20%. Hvaða orkulindir verða mest
nýttar í framtíðinni er ekki gott að
segja um nú sem stendur, því möguleik-
arnir eru margir og miklir. En tæpast
hurfa menn að óttast að þessar lindir
tæmist. Því bæði er, að ógrynni er í jörð-
inni af kolum og olíu, og auk þess kem
ur frá sólinni 35 þúsund sinnum meiri
01"ka á hverju ári en notað er.
Hvað kolunum viðvíkur, þá er að vísu
farið að minka um þau í nokkrum lönd-
um. T. d. er talað um, að þau verði þrot-
in í Frakklandi eftir 100 ár. Aftur á
móti eru kol til margra alda til í Þýska-
landi, Bretlandi og Bandaríkjunum, og
sjeu birgðirnar í Kína taldar með, þá
er til 1000 sinnum meira en nú er notað,
og eru þó undanskilin þau kolalög, sem
menn ekki vita neitt um.
Olíubirgðirnar eru aftur á móti meira
takmarkaðar, þó að spádómar eins og til
dæmis þeir, að olían verði þrotin í
Bandaríkjunum eftir 20—30 ár, sjeu
óábyggilegir. En sanni nær má að líku
segja að olíubirgðir sjeu til til 100 ára
með sömu eyðslu, en sem að öllum lík-
um fer vaxandi. En þó þessu sje þannig
varið, þá er engin ástæða til þess að
kvíða olíuskortsins, því fyrir löngu er
búið að sanna það, að hægt er að vinna
svo mikla olíu úr kolum, sem þörf er á.
Þetta er að vísu dýrt ennþá, en vænt-
anlega tekst vísindunum að yfirstíga þá
örðugleika áður en langt um líður.
Þá er vatnskrafturinn. Eins og áður
var getið um, nemur hann 20% af allri
orkunýtingu nú sem stendur. En enn-
þá er ekki hagnýtt nema 8% af fossa-
afli því, sem nokkuð kveður að, og er
hjer því opin leið til þess að fá ógrynni
af orku til afnota, en sem nú fer til
einskis.
Þá má í þessu sambandi geta þess,
að vindur og sjávarföll geta verið miklu
meiri aflgjafi en heimurinn þarf á að
halda. Að þessu hafa menn gert sjer
lítið far um að hagnýta sjer þessa krafta
og ef til vill gjöra menn það aldrei,
vegna þess, að aðrar leiðir eru ljettfarn-.
ari. En möguleikinn er fyrir hendi, og
því hægt að grípa til hans, ef á þyrfti
að halda.
Eftir er þá að minnast betur á orku
þá, sem frá stólinni stafar, þessa miklu